دو نوع واگرایی وجود دارد

در تحلیل تکنیکال واگرایی به چه معناست

واگرایی چیست؟

آشنایی با مفاهیم و اصطلاحات در بازار بورس، یکی از الزامات اولیه برای شروع فعالیت در این بازار است. سرمایه‌گذاران با تسلط به این مفاهیم و ابزراهای مختلف در بازار بورس، سودهای قابل توجه‌ای را به دست می‌آورند. بنا به تجربه و پیشنهاد سرمایه‌گذاران اصلی در این بستر، افزایش هوش مالی و آشنایی با تکنیک‌های معاملاتی و تحلیلی، نقش بسیار مهمی در موفقیت افراد در بازار بورس دارد. در این مقاله قصد داریم یکی از ابزارهای کاربردی و معروف را در فرایند تحلیل تکنیکال معرفی کنیم که با نام «واگرایی» شناخته می‌شود. واگرایی از انواع مختلفی تشکیل شده است که سرمایه‌گذاران با استفاده از آن‌ها می‌توانند نقاط مناسب ورود و خروج در سهم‌های بورسی را تشخیص دهند.

واگرایی چیست؟

واگرایی‌ یکی از ابزارهای تحلیلی در بازار بورس است که با استفاده از آن می‌توان تغییر جهت روند قیمتی سهم را تشخیص داد. این فرایند نتیجه تضاد حرکتی میان نمودار سهم و اندیکاتور است. به‌ عبارت دیگر، واگرایی هنگامی تشکیل می‌شود که قیمت و اندیکاتور در خلاف جهت یکدیگر حرکت ‌کنند، در چنین شرایطی سهم تمایل به تغییر جهت دارد. زمانی که یک واگرایی مناسب و خوب در سهم به وجود بیاید، شاهد یک تغییر جهت بزرگ در روند معاملات سهم خواهیم بود.
به صورت خلاصه، واگرایی‌ها ابزرای برای تشخیص سطوح حساس در روند معاملات هستند که از انواع مختلفی در بازار بورس تشکیل شده‌اند. برای شناسایی واگرایی در نمودار سهم‌های بورسی، بهتر است که از اندیکاتورها استفاده کنیم، در حال حاضر اندیکاتورهای متعددی وجود دارند که تحلیل‌گران با استفاده از آن‌ها می‌توانند انواع واگرایی را در روند معاملات سهم شناسایی کنند.

آشنایی با انواع واگرایی

واگرایی‌ها دارای انواع مختلفی هستند که هر کدام از آن‌ها در شرایط مختلفی از روند معاملات سهم در بازار بورس مشاهده می‌شوند. انواع واگرایی در بازار بورس عبارت است از:

1. واگرایی معمولی:

واگرایی معمولی اغلب زمانی تشکیل دو نوع واگرایی وجود دارد می‌شود که قیمت و اندیکاتور برخلاف یکدیگر حرکت کنند. به عبارت دیگر، در این شرایط می‌توان شاهد تضاد حرکتی میان نمودار قیمتی سهم و اندیکاتور بود. با مشاهده این واگرایی، قیمت سهم از حرکت ایستاده و شروع به تغییر مسیر می‌دهد. واگرایی معمولی با نماد RD نمایش داده می‌شود که مخفف عبارت Regular Divergence است. واگرایی معمولی خود به دو دسته واگرایی مثبت و منفی تقسیم می‌شود.

واگرایی معمولی مثبت (RD+)

واگرایی معمولی مثبت به صورت کلی در کف‌ها به وجود می‌آید. در این حالت قیمت یک دره را پایین‌تر از دره قبلی تشکیل می‌دهد؛ در صورتی که اندیکاتور با این جریان مخالف کرده و همین روند را به شکل عکس تشکیل می‌هد. در این حالت قیمت تمایل به چرخش دارد. برای درک بهتر می‌توانید به تصویر زیر دقت کنید.

واگرایی معمولی منفی (RD-)

واگرایی معمولی منفی اغلب در انتهای روند صعودی سهم‌ها تشکیل می‌شود. در این وضعیت، قیمت یک قله بالاتر از قله قبلی ایجاد می‌کند؛ اما اندیکاتور با این حالت قیمت مخالفت کرده و سقفی پایین‌تر از سقف قبلی به وجود می‌آورد. این نوع واگرایی با عنوان واگرایی معمولی منفی شناخته می‌شود. برای درک بهتر به تصویر زیر دقت کنید.

مثال: در تصاویر زیر، می‌توانید به مثال‌هایی از ایجاد واگرایی و تمایل سهم به چرخش را در بازار مشاهده کنید:

شکل فوق مربوط به نمودار ثاباد است. همان‌طور که مشاهده می‌کنید، نمودار بعد از یک رشد و بازدهی نسبتاً خوب، با ایجاد یک واگرایی معمولی منفی در سقف قیمتی با ریزش مواجه شده و مقدار زیادی از مسیر صعود را اصلاح کرده است.

شکل فوق متعلق به سهام ثفارس است. این نمودار در کف قیمتی با ایجاد یک واگرایی معمولی مثبت و همچنین کاهش قدرت فروشندگان مواجه شده است که در ادامه رشد قیمتی نسبتاً خوبی را به وجود آورده است.

2. واگرایی مخفی:

هنگامی که قیمت سهم در بازار در حال اصلاح بوده و این روند ادامه‌دار باشد، واگرایی مخفی به وجود می‌آید. در واگرایی مخفی می‌توان در روند نزولی سهم با قله‌ها و در روند صعودی سهم با دره‌ها، تمایل به چرخش در سهم را تشخیص داد. این نوع واگرایی با نماد HD معرفی می‌شود که مخفف عبارت Hidden Divergenceاست. واگرایی مخفی به دو دسته واگرایی مثبت و منفی تقسیم‌بندی می‌شود.

واگرایی مخفی مثبت (HD+)

زمانی که اندیکاتور یک دره‌ای را پایین‌تر از دره‌ی قبلی به وجود بیاورد، معمولا واگرایی مخفی مثبت تشکیل می‌شود، این فرایند به شرطی پابرجا است که همزمان با آن، نمودار سهم هم یک کف بالاتر از کف قبلی خود تشکیل می‌دهد. به زبان ساده‌تر، روند حرکتی نمودار سهم و اندیکاتور در خلاف جهت یکدیگر باشد. با شناسایی این وضعیت می توان به راحتی سیگنال خرید دریافت کرد. برای درک بهتر به تصویر زیر دقت کنید.

واگرایی مخفی منفی (HD-)

واگرایی مخفی منفی درست بر خلاف واگرایی مخفی مثبت است. این واگرایی در انتهای روند نزولی تشکیل می‌شود و بیانگر ادامه‌دار بودن روند کاهش قیمت سهم در بازار است. در این وضعیت، نمودار قیمتی سهم یک قله پایین‌تر از قله قبلی تشکیل می‌دهد و هم‌زمان با آن، در اندیکاتور یک قله بالاتر از قله قبلی ایجاد می‌شود که در نهایت واگرایی مخفی منفی تشکیل خواهد شد. برای درک بهتر به تصویر زیر دقت کنید.

3. واگرایی زمانی:

در این نوع واگرایی شاهد تضاد رفتاری میان قیمت سهم و زمان خواهیم بود. به صورت کلی در واگرایی زمانی دیگر نیازی به بررسی رفتار اندیکاتور نیست، در عوض باید زمان اصلاح روند را به خوبی بررسی کنیم. واگرایی زمانی به دو دسته واگرایی زمانی معمولی و واگرایی زمانی هوشمند تقسیم‌بندی می‌شود. «فیبوناچی زمانی» یکی از ابزارهای مهم برای تشخیص این نوع از واگرایی‌ در بازار بورس است. برای اطلاع از تفاوت میان واگرایی زمانی معمولی و هوشمند، به جدول زیر توجه کنید:

انواع واگرایی زمانی	ویژگی واگرایی	نکات مهم	نوع پیش بینی
واگرایی زمانی معمولی	تعداد کندل‌های فاز اصلاح بیشتر از تعداد کندل‌های روند گام قبلی است	تمایلی به تغییر جهت روند در بازار وجود ندارد	ادامه روند قبلی
واگرایی زمانی هوشمند	تعداد کندل‌های فاز اصلاح کمتر از تعداد کندل‌های روند گام قبلی است	مقدار درصد اصلاح زمانی بیشتر از درصد اصلاح قیمتی است	ادامه روند قبلی

قیمت‌ و سطح مناسب برای تشکیل واگرایی

با استفاده از ابزارهای مختلف در تحلیل تکنیکال، می‌توان سطوح حساس قیمتی را شناسایی کرد. معمولا در این نقاط روند نمودار تمایل به چرخش دارد که این وضعیت اغلب با واگرایی‌ها مشخص می‌شود. هنگامی‌که نمودار با شتاب و بدون واگرایی به سمت نقاط حمایت و مقاومت درحرکت باشد، احتمال شکست سطوح در این شرایط بسیار بالا است. بعضی اوقات این شکست در سطوح حمایت و مقاومت با واگرایی هم راه است که در تصویر زیر مشخص شده است:

خطوط روند یکی دیگر از ابزارهای پرکاربرد در فرایند تحلیل سهام هستند. خطوط روند صعودی و نزولی، همیشه مستعد تشکیل واگرایی هستند. این تشخیص دارای اعتبار زیادی است و بر مبنای آن می‌توانید تصمیم به ورود و خروج بگیرید. این مورد را می‌توان به باندهای کانال هم تعمیم داد. به عنوان مثال در کانال صعودی زیر، شاهد یک واگرایی میان نمودار قیمتی و اندیکاتور هستیم.

کلام آخر
در بازار بورس مفاهیم و اصطلاحات زیادی وجود دارد. آشنایی و یادگیری این مفاهیم یکی از الزامات اولیه برای ورود در بازار بورس است. «واگرایی‌ها» یکی از ابزارهای معروف و پرکاربرد هستند که تحلیل‌گران با شناسایی آن در روند معاملات سهم، سودهای قابل توجه‌ای را به دست می‌آورند. واگرایی‌ها از انواع مختلفی تشکیل شده‌اند و نحوه به وجود آمدن آن‌ها در سهم‌های بورسی با هم متفاوت است. با یادگیری این تکنیک در بازار بورس، می‌توانید به راحتی سیگنال خرید و فروش دریافت کنید. برای شناسایی واگرایی در روند نمودار سهم باید از اندیاتورها استفاده کنید. پیشنهاد می‌کنیم برای آشنایی با انواع واگرایی‌ها در بازار بورس، این مقاله را مطالعه کنید.

آشنایی با مفهوم واگرایی در تحلیل تکنیکال و انواع آن

در مقاله آموزشی اندیکاتورها در تحلیل تکنیکال، گفتیم که اندیکاتورها به‌عنوان یکی از ابزارهای تکنیکی کاربردی به حساب می‌آیند که به ما برای رسیدن به سود در بورس کمک قابل توجهی می‌نمایند. اما امروز به سراغ یکی دیگر از ابزارهای تکنیکال رفته‌ایم که برای تخمین زدن روند سهم به کار می‌روند و تشخیص آن‌ها به کمک اندیکاتورها و روند قیمتی سهم امکان‌پذیر است. این ابزارها که یکی از مفاهیم پرکاربرد در دو نوع واگرایی وجود دارد بازار بورس و حتی سایر بازارهای مالی مثل بازار ارز می‌باشند، «واگرایی» نام دارند. هدف تحلیل‌گران از یادگیری مفهوم واگرایی، در واقع مشاهده‌ی نوعی وارونگی بین نمودار قیمت و نمودار اندیکاتور می‌باشد. آن‌ها به کمک این سیگنال می‌توانند به شناسایی اولیه‌ی برگشت روند و معکوس شدن آن بپردازند و به سودهای خوبی دست یابند. در این مقاله از سری مقالات آموزش بورس در چراغ به بررسی مفهوم واگرایی در تحلیل تکنیکال و انواع آن خواهیم پرداخت.

واگرایی در تحلیل تکنیکال چیست؟

در تحلیل تکنیکال واگرایی به چه معناست

واگرایی در تحلیل تکنیکال به معنای تناقض رفتاری بین اندیکاتور و قیمت می‌باشد. در واقع، این موضوع نشان دهنده‌ی ضعف روند می‌باشد. در نتیجه قیمت یک سهم به انتهای روند خود می‌رسد و تمایل به تغییر روند پیدا می‌کند. در چنین حالتی می‌گوییم که واگرایی روی نمودار اتفاق افتاده است. به‌منظور شناسایی سطوح مهم قیمت سهم از جمله سطوح حمایت و مقاومت، می‌توان از واگرایی‌ها استفاده نمود. چنانچه واگرایی صحیحی در بورس اتفاق بیافتد به احتمال زیاد در آینده شاهد بازگشت قیمت سهم خواهیم بود. در واقع می‌توانیم بگوییم که واگرایی زمانی اتفاق می‌افتد که خریداران و فروشندگان در تصمیم خود دچار تردید شده باشند و این دقیقاً زمانی است که سهم‌ها بتوانند روند خود را تغییر داده و خلاف جهت روند قبلی حرکت کنند. اندیکاتورهای مکدی (MACD)، آر اس آی (RSI)، سی سی آی (CCI) و … از جمله اندیکاتورهایی هستند که برای شناسایی واگرایی مورد استفاده قرار می‌گیرند.

نکته: اندیکاتور مکدی، یکی از اندیکاتورهایی است که برای شناسایی واگرایی در تحلیل تکنیکال مورد استفاده قرار می‌گیرد.

انواع واگرایی در تحلیل تکنیکال

بیان مدل های مختلف واگرایی در تحلیل تکنیکال

در حالت کلی ۳ نوع واگرایی در تحلیل تکنیکال وجود دارد که در ادامه به توضیح هر یک از آن‌ها به صورت جداگانه خواهیم پرداخت.

۱. واگرایی معمولی در تحلیل تکنیکال (RD) :

این نوع واگرایی در تحلیل تکنیکال، معمولاً در انتهای یک روند و زمانی‌که قیمت یک سهم با اندیکاتور خلاف جهت هم حرکت کنند، اتفاق می‌افتد. واگرایی معمولی نشان از بازگشت قیمت سهم دارد؛ یعنی بعد از مشاهده‌ی آن قیمت سهم متوقف شده و در جهت مخالف حرکت می‌کند. واگرایی‌های معمولی می‌توانند به دو صورت مثبت و یا منفی باشند.

واگرایی معمولی مثبت (RD+) : به این صورت است که زمانی‌که ما بر روی خود چارت سهم شاهد قله‌ای بالاتر از قله‌ی قبلی باشیم، اما در اندیکاتور متناظر با همان نقطه قله‌ای پایین‌تر از قله‌ی قبلی داریم. یعنی خطی که این قله‌ها را به هم وصل می‌کند، روی چارت به صورت صعودی است ولی روی اندیکاتور به صورت نزولی می‌باشد. این نوع واگرایی به واگرایی منفی شهرت دارد و نشان دهنده‌ی انتهای یک روند نزولی است. اما حتماً به این نکته توجه داشته باشید که بالاترین قله باید کاملاً تشکیل شود و چند تا کندل پایین‌تر بعد از آن شکل گیرد. بنابراین تا زمانی که از تشکیل بالاترین قله در نمودار مطمئن نشده‌اید، نمی‌توانید بگویید که واگرایی صعودی اتفاق افتاده است. به یاد داشته باشید که هرچه میزان شیب این دو خط بیش‌تر باشد و شاهد یک صعود قوی در قله‌ها باشیم، واگرایی مثبت قوی‌تری خواهیم داشت.

واگرایی معمولی منفی (RD-): این نوع از واگرایی در تحلیل تکنیکال درست برعکس مورد قبلی است؛ یعنی در انتهای یک روند نزولی، کفی پایین‌تر از کف قبلی مشاهده نماییم. اما در اندیکاتور متناظر با دو نوع واگرایی وجود دارد همان نقطه کفی بالاتر از کف قبلی داریم. معامله‌گران در تایید تحلیل‌های خود می‌توانند از این نوع واگرایی استفاده نمایند. این واگرایی به واگرایی معمولی منفی مشهور است. هر چقدر که میزان شیب این دو خط تندتر باشد و شاهد یک ریزش قوی در کف‌ها باشیم، واگرایی منفی ما قدرت بیش‌تری خواهد داشت.

۲. واگرایی مخفی در تحلیل تکنیکال (HD)

این نوع واگرایی در تحلیل تکنیکال در انتهای یک روند اصلاحی می‌باشد و زمانی اتفاق می‌افتد که قیمت سهم و اندیکاتور خلاف جهت یکدیگر حرکت نمایند. به بیان دیگر در واگرایی‌های مخفی، اندیکاتور این قدرت را داشته که کف و یا سقف جدیدی تشکیل دهد، اما قیمت توانایی تشکیل کف یا سقف جدید را نداشته است. در این حالت گفته می‌شود که واگرایی مخفی رخ داده است. واگرایی مخفی به دو نوع واگرایی مخفی مثبت و واگرایی مخفی منفی تقسیم بندی می شود.

واگرایی مخفی مثبت (HD+): این نوع واگرایی در تحلیل تکنیکال ما بین دو کف قیمتی ایجاد می شود. در واقع، واگرایی مخفی مثبت زمانی تشکیل می‌شود که در اندیکاتور کف اول بالاتر از کف دومی قرار گیرد. ولی در نمودار قیمت کف اول پایین‌تر از کف دوم تشکیل شود. وقوع این حالت، نشان از افزایش قدرت خریداران و کاهش قدرت فروشندگان و همچنین رشد قیمت سهم می‌دهد. دقت داشته باشید که این نوع از واگرایی در کانال صعودی و در انتهای یک روند اصلاحی تشکیل می‌شود.

واگرایی مخفی منفی (HD-): این نوع واگرایی در تحلیل تکنیکال درست برعکس واگرایی مخفی مثبت است در بین دو سقف قیمتی ایجاد می‌شود. واگرایی مخفی منفی زمانی ایجاد می‌شود که در اندیکاتور سقف اول پایین‌تر از از سقف دوم قرار گیرد. اما در نمودار قیمت سقف اول بالاتر از سقف دوم قرار داشته باشد. وقوع این حالت، افزایش قدرت فروشندگان و کاهش قدرت خریداران و همچنین کاهش قیمت سهم را به ما نشان می‌دهد. واگرایی مخفی منفی در کانال نزولی و در انتهای یک روند اصلاحی ایجاد می‌شود.

۳. واگرایی‌های زمانی در تحلیل تکنیکال (TD)

این نوع از واگرایی در تحلیل تکنیکال با استفاده از فیبوناچی زمانی انجام می‌شود و وقتی تشکیل می‌شود که بین قیمت و زمان تضاد وجود داشته باشد. واگرایی زمانی طی یک روند اصلاحی ایجاد می‌شود. هنگامی که در یک روند اصلاحی، نمودار قیمت نسبت به روند قبلی خود ضعف نشان دهد، واگرایی زمانی رخ خواهد داد. به منظور داشتن معاملات موفق با استفاده از این نوع واگرایی، باید زمانی‌که قدرت خریداران زیاد است خرید خود را انجام دهیم و برعکس زمانی‌که قدرت فروشندگان زیاد است از خرید سهم اجتناب کرده و نسبت به فروش اقدام نماییم. واگرایی زمانی خود به دو نوع واگرایی زمانی معمولی و واگرایی زمانی هوشمند تقسیم‌بندی می‌شود.

واگرایی زمانی معمولی (RTD) : زمانی‌که تعداد کندل‌های روند اصلاحی جدید بیشتر از تعداد کندل‌های روند اصلاحی قبلی باشد، این نوع واگرایی در تحلیل تکنیکال به وجود می‌آید. به بیان دیگر موقعی که نمودار قیمت بیش از سطح ۱۰۰% فیبوناچی را اصلاح کند، این نوع واگرایی رخ می‌دهد. وقوع واگرایی زمانی معمولی، نشان دهنده‌ی قدرت زیاد خریداران و فروشندگان در یک روند اصلاحی می‌باشد. با ترسیم فیبوناچی بازگشتی زمانی می‌توان واگرایی زمانی معمولی را مشاهده نمود.

واگرایی زمانی هوشمند (STD) : زمانی‌که تعداد کندل‌های روند اصلاحی جدید کمتر از تعداد کندل‌های روند اصلاحی قبلی باشد، این نوع از واگرایی در تحلیل تکنیکال رخ می‌دهد. به بیان دیگر در واگرایی زمانی هوشمند، روند اصلاحی قبلی در مدت زمان کوتاهتری طی شده است. به‌منظور مشاهده‌ی واگرایی زمانی هوشمند باید فیبوناچی بازگشتی زمانی را ترسیم نمود.

سخن آخر

در این مقاله از سایت آموزش چراغ به بررسی مفهوم واگرایی در تحلیل تکنیکال و انواع آن پرداختیم. از واگرایی‌ها در تحلیل‌ها بعد از استفاده از اندیکاتورها و به‌عنوان تایید تحلیل می‌توان کمک گرفت. بنابراین هیچ‌گاه به‌عنوان سیگنال از واگرایی نباید استفاده کرد. چنانچه سهم در چارت خود الگوی بازگشتی زد، یا اینکه چارت نسبت به خط روند واکنش نشان داد و موقعیت‌های خوب دیگری در چارت ایجاد شد، با مشاهده‌ی واگرایی‌ها می‌توان به تحلیل‌ها اعتبار بیش‌تری بخشید. برای آن‌که اطلاعات بیش‌تری راجع به واگرایی‌ها کسب کنید و بتوانید از آن‌ها در خرید و فروش و تحلیل‌های خودتان به درستی استفاده نمایید، می‌توانید ویدیوهای آموزش بورس را با دقت مشاهده نمایید. چراغ به‌عنوان پلتفرم آموزش و کاریابی در تلاش است تا با بیان مفاهیم و نکات آموزشی مهم در زمینه‌ی بورس به شما برای سرمایه‌گذاری حرف‌ای در این بازار کمک نماید.

واگرایی چیست؟ کاربرد واگرایی در تحلیل تکنیکال

آشنایی و تسلط به مفاهیم و ابزارهای تحلیلی در بازار بورس، یکی از ارکان مهم در روند معاملات است. معامله‌گران موفق معمولا با بهره‌مندی از این اطلاعات و تکنیک‌های معاملاتی، سودهای خوبی را به دست می‌آورند. افزایش آگاهی و سطح دانش بورسی در فرایند سرمایه‌گذاری از اهمیت بالایی برخوردار است. برای همین در این مقاله قصد داریم به یکی از مفاهیم یا ابزارهای مهم در فرایند تحلیل تکنیکال بپردازیم. «واگرایی» یکی از مفاهیم مهم در این حوزه است. بسیاری از تحلیل‌گران با استفاده از واگرایی به وجود آمده در سهم‌های مختلف، بهترین زمان را برای ورود به سهم تشخیص می‌دهند. برای آشنایی با این تکنیک در بازار بورس، با ما همراه باشید.

واگرایی چیست؟

واگرایی‌ نشان دهنده ایجاد تغییر روند سهم در بازار است که از انواع مختلفی ایجاد شده‌اند. این وضعیت از تضاد حرکتی میان نمودار سهم و اندیکاتور به وجود می‌آید. به‌ عبارت دیگر، واگرایی به معنی ضعف یک روند بوده و زمانی مشاهده می‌شود که قیمت و اندیکاتور در خلاف جهت یکدیگر حرکت می‌کنند، همچنین روند قیمت به پایان خود نزدیک شده و میل به چرخش دارد. در بیشتر مواقع تغییر جهت بزرگ یک نمودار زمانی اتفاق می‌افتد که یک واگرایی مناسب داشته باشیم. از واگرایی‌ها می‌توان برای شناسایی قیمت و سطوح حساس استفاده کرد و روندهای ضعیف را که میل به برگشت دارند، تشخیص داد. برای تشخیص واگرایی باید از اندیکاتورهای مختلف استفاده ‌کنیم. اندیکاتور مکدی (MACD) یکی از مهم‌ترین و پراستفاده‌ترین ابزارها برای تشخیص واگرایی است. از سایر اندیکاتورها مانند اندیکاتور RSI ، اندیکاتور cci و … هم می‌توان برای تشخیص واگرایی استفاده کرد.

انواع واگرایی در تحلیل تکنیکال

همان‌طور که اشاره کردیم، واگرایی‌ها از انواع مختلفی تشکیل شده‌اند و تحلیل‌گران با استفاده از این ابزار، می‌توانند ادامه روند سهم را در آینده پیش‌بینی کنند. انواع واگرایی در بازار بورس عبارت‌اند از:

واگرایی‌ها به چند دسته تقسیم می‌شوند که در این مقاله به بررسی واگرایی معمولی می‌پردازیم.

۱/ واگرایی معمولی ( Regural Divergence)

واگرایی زمانی رخ می‌دهد که بین قیمت و اندیکاتور یک تناقض رفتاری وجود داشته باشد. دراین حالت اندیکاتور با حرکت قیمتی مخالفت می‌کند و نسبت به آن رفتار متضادی را از خود نشان می‌دهد. زمانی که این واگرایی به وجود می‌آید، قیمت از ادامه حرکت باز می‌ایستد و تغییر جهت می‌دهد. این دو نوع واگرایی وجود دارد نوع واگرایی را با نماد RD نمایش می‌دهند که مخفف عبارت Regular Divergence است. واگرایی معمولی خود به دو دسته واگرایی معمولی مثبت و واگرایی منفی تقسیم می‌شود.

واگرایی معمولی مثبت(RD+):

به ‌طورکلی واگرایی معمولی مثبت در کف‌ها تشکیل می‌شود. به این شکل که قیمت یک کف را پایین‌تر از کف قبلی ایجاد می‌کند؛ اما اندیکاتور با این حرکت مخالفت می‌کند و نسبت به کف قبلی خود، یک کف بالاتر را ثبت می‌کند. در این حالت قیمت میل به رشد دارد و نشان می‌دهد که فروشندگان ضعیف شده‌اند. برای درک بهتر، به تصویر زیر دقت کنید:

واگرایی معمولی منفی(RD-):

واگرایی معمولی منفی در انتهای یک حرکت صعودی و در سقف قیمتی رخ می‌دهد. به ‌این ‌صورت که قیمت یک سقف بالاتر از سقف قبلی خود ایجاد می‌کند اما اندیکاتور با این حالت قیمت مخالفت می‌کند و سقفی پایین‌تر از سقف قبلی به وجود می‌آورد. این نوع از آرایش واگرایی که در انتهای یک روند صعودی اتفاق می‌افتد، به‌ عنوان واگرایی معمولی منفی شناخته می‌شود و منجر به کاهش قیمت خواهد شد. واگرایی معمولی منفی، بیان‌گر ایجاد ضعف در خریداران است و قیمت می‌تواند یک آرایش نزولی به خود بگیرد که در این حالت، قدرت فروشندگان نسبت به خریداران بیشتر خواهد بود. برای درک بهتر به تصویر زیر دقت کنید:

مثال: در تصاویر زیر، می‌توانید مثال‌هایی را از ایجاد واگرایی و تغییر جهت روند سهم در بازار را مشاهده کنید:

شکل فوق مربوط به نمودار ثاباد است. همان‌طور که مشاهده می‌کنید، نمودار بعد از یک رشد و بازدهی نسبتا خوب، با ایجاد یک واگرایی معمولی منفی در سقف قیمتی با ریزش مواجه شده و مقدار زیادی از مسیر صعود را اصلاح کرده است.

شکل فوق متعلق به سهام ثفارس است. این نمودار در کف قیمتی با ایجاد یک واگرایی معمولی مثبت و همچنین کاهش قدرت فروشندگان مواجه شده است که در ادامه رشد قیمتی نسبتاً خوبی را به وجود آورده است.

۲/ واگرایی مخفی

واگرایی مخفی زمانی به وجود می‌آید که قیمت سهم در حال اصلاح بوده و نشان‌دهنده ادامه‌دار بودن این روند باشد. ساز و کار واگرایی مخفی بر خلاف واگرایی معمولی است و مطابق با آن می‌توان در روند نزولی سهم با قله‌ها و در روند نزولی سهم با دره‌ها، تغییر روند سهم را در بازار تشخیص داد. این نوع واگرایی را با نماد HD نمایش می‌دهند که مخفف عبارت Hidden Divergence است. واگرایی مخفی به دو دسته واگرایی مثبت و واگرایی منفی تقسیم‌بندی می‌شود.

واگرایی مخفی مثبت(HD+)

واگرایی مخفی مثبت زمانی ایجاد می‌شود که در انتهای یک روند صعودی، اندیکاتور یک کف را پایین‌تر از کف قبلی خود ایجاد کند. همزمان با این فرایند، نمودار سهم هم یک کف بالاتر از کف قبلی خود تشکیل می‌دهد. در نهایت ما شاهد یک واگرایی مخفی مثبت در روند معاملات سهام مورد نظر هستم که با شناسایی آن، می‌توانیم به راحتی سیگنال خرید دریافت کنیم. برای درک بهتر به تصویر زیر دقت کنید:

واگرایی مخفی منفی(HD-)

واگرایی مخفی منفی درست بر خلاف واگرایی مخفی مثبت است. این واگرایی در انتهای روند نزولی تشکیل می‌شود و بیانگر ادامه‌دار بودن روند کاهش قیمت سهم در بازار است. برای تشخیص این نوع واگرایی در نمودار سهم، باید به تشکیل سقف‌ها در روند نزولی سهم دقت داشته باشیم. هنگامی که در نمودار قیمتی یک سقف پایین‌تر از سقف قبلی تشکیل می‌شود به صورت هم‌زمان در اندیکاتور یک سقف بالاتر از سقف قبلی ایجاد می‌شود که در نهایت شاهد یک واگرایی مخفی منفی خواهیم بود. برای درک بهتر به تصویر زیر دقت کنید:

۳/ واگرایی زمانی

در این نوع واگرایی، به راحتی می‌توان تضاد رفتاری میان قیمت و زمان را مشاهده کرد. در واگرایی زمانی نیازی به بررسی رفتار اندیکاتور نداریم، در عوض باید زمان اصلاح روند را به خوبی مشاهده و ارزیابی کنیم. واگرایی زمانی به دو دسته واگرایی زمانی معمولی و واگرایی زمانی هوشمند تقسیم‌بندی می‌شود. یکی از ابزارهای پرکاربرد برای تشخیص این نوع از واگرایی‌ها، ابزاری به نام «فیبوناچی زمانی» است. برای درک بهتر از تفاوت واگرایی زمانی معمولی و هوشمند، به جدول زیر دقت کنید:

انواع واگرایی زمانی	ویژگی واگرایی	نکات مهم	نوع پیش‌بینی
واگرایی زمانی معمولی	تعداد کندل‌های فاز اصلاح بیشتر از تعداد کندل‌های روند گام قبلی است	تمایلی به تغییر جهت روند در بازار وجود ندارد	ادامه روند قبلی
واگرایی زمانی هوشمند	تعداد کندل‌های فاز اصلاح کمتر از تعداد کندل‌های روند گام قبلی است	مقدار درصد اصلاح زمانی بیشتر از درصد اصلاح قیمتی است	ادامه روند قبلی

فیلتر واگرایی در بازار بورس

همان‌طور که می‌دانید، فیلترنویسی یکی از تکنیک های پرطرفدار و معروف در روند معاملات بازار بورس است. معامله‌گران با استفاده از این تکنیک می‌توانند به صورت لحظه‌ای به سهم‌های با ارزش در روز معاملاتی دسترسی داشته باشند. در حال حاضر فیلترهای بسیاری در بازار بورس وجود دارد. همچنین معامله‌گران برای شناسایی و بررسی سهم‌هایی که درگیر فیلتر واگرایی هستند، می‌توانند از فیلترهای واگرایی در این بازار استفاده کنند.

فیلتر واگرایی معمولی مثبت: فیلتر واگرایی معمولی مثبت، نمادهایی را فیلتر می‌کند که دره‌ها در نمودار قیمت کاهشی و در اندیکاتور افزایشی باشد.
فیلتر واگرایی معمولی منفی: فیلتر واگرایی معمولی منفی، نمادهایی را نمایش می‌دهد که قله ها در نمودار قیمت روند افزایشی و اندیکاتورها روند کاهشی دارند.
فیلتر واگرایی مخفی مثبت: فیلتر واگرایی مخفی مثبت، نمادهایی را لیست می کند که دره‌ها در نمودار قیمت آن روند افزایشی و در اندیکاتور روند کاهشی داشته باشند.
فیلتر واگرایی مخفی منفی: فیلتر واگرایی مخفی منفی، نمادهایی را لیست می کند که سقف‌ها در نمودار قیمت آن روند کاهشی و در اندیکاتور روند افزایشی داشته باشند.

قیمت‌ها و سطوح مناسب برای تشکیل واگرایی

با استفاده از ابزارهای مختلف برای دریافت مفهوم واگرایی در تحلیل تکنیکال ، می‌توان سطوح حساس قیمتی را شناسایی کرد. زمانی‌که نمودار به این سطوح می‌رسد معمولا با واگرایی همراه بوده و نشانه ضعف در روند جاری است. هنگامی‌که نمودار با شتاب و بدون واگرایی به سمت سطوح حمایت و مقاومت درحرکت باشد، احتمال شکست سطوح بسیار بالا است. گاهی اوقات شکست در سطوح مقاومت و حمایت با واگرایی همراه است که در بسیاری مواقع می‌توان این شکست را فریب‌‌دهنده (fake) در نظر گرفت. به تصویر زیر دقت کنید:

سطوح حمایت و مقاومت داینامیک یا به عبارتی خطوط روند صعودی یا نزولی، کاملا مستعد تشکیل واگرایی هستند. با تشکیل واگرایی در این سطوح، می‌توان به سطح مورد نظر اعتماد کرد و برای ورود یا خروج از معامله تصمیم گرفت. این مورد را می‌توان به باندهای کانال هم تعمیم داد. نموداری که در یک ساختار کانالی در حال حرکت باشد، مستعد تشکیل واگرایی در کف یا سقف کانال است. در این حالت بهترین استراتژی، نوسان‌گیری بین سقف و کف کانال است که با تشکیل واگرایی می‌توان با اعتماد بیشتری به انجام معامله پرداخت.

نکته ۱: اگر در یک ساختار کانالی، یک سطحی شکسته شده با واگرایی همراه باشد، می‌تواند کاملا فریب‌دهنده (fake) باشد.
نکته ۲: یکی دیگر از کاربردهای واگرایی استفاده از آن‌ها در سطوح فیبوناچی است. اگر در یکی از سطوح فیبوناچی (معمولا ۶۱٫۸% و ۷۸٫۲%) واگرایی وجود داشته باشد، می‌توان به برگشت نمودار از آن سطح امیدوار بود و با استفاده از ابزار تکنیکال به دنبال سیگنال خرید بود.

نکته ۳: از واگرایی در دیگر الگوهای تکنیکال نیز می‌توان استفاده کرد. ازجمله این الگوها می‌توان به امواج الیوت، الگوهای هارمونیک، الگوهای برگشتی و … اشاره کرد. ایجاد واگرایی در هر یک از این الگوها، اعتبار آن‌ها را افزایش داده و می‌توان با استفاده از ابزار تکنیکال به دنبال فرصت‌های معاملاتی برای خرید و فروش بود.

سخن آخر

در بازار بورس مفاهیم و اصطلاحات بسیار زیادی وجود دارد. معامله‌گران با یادگیری و تسلط به این مفاهیم و تکنیک‌های تحلیلی، می‌توانند به راحتی سیگنال خرید و فروش سهام دریافت کنند. یکی از مفاهیم یا ابزارهای تحلیلی بسیار مهم در فرایند تحلیل تکنیکال، «واگرایی‌ها» هستند. واگرایی در اصل از اختلاف جهت حرکت روند سهم و اندیکاتور به صورت هم‌زمان به وجود می‌آید. واگرایی‌ها یکی از بهترین موقعیت‌ها برای پیش‌ بینی روند آینده سهم در بازار هستند. معامله‌گرانی که قادر به تشخیص واگرایی در روند معاملات سهم هستند، می‌توانند سودهای قابل توجهی به دست آورند.

واگرایی چیست ؟ واگرایی معمولی و مخفی کدامند

چه خوب می شد اگر یک موقعیت خرید می داشتید و می توانستید پیشاپیش محل دقیق بستن موقعیت را بدانید که مبادا بعدا حسرت سودهای تحقق نیافته خود را بخورید ، و دود شدن بوگاتی و شلوار آرمانی و عطر دیور که می خواستید بخرید را نظاره کنید چراکه جهت معامله شما برعکس شده است!

چه خوب می شد اگر می شد بدانید جفت ارزی که همچنان در حال ریزش است کجا باید با قیمت بهتر فروش بگیرید یا ورود کم خطر تری داشته باشید؟

خب چه فکر می کنید؟ بله، راهی وجود دارد!

نام آن معامله واگرایی است. واگرایی چیست ؟

به طور خلاصه ، با مقایسه قیمت (پرایس اکشن) و حرکت یک اندیکاتور می توان شاهد یک واگرایی بود.

چندان مهم نیست که از چه اندیکاتوری استفاده می کنید.

می توانید از RSI ، MACD ، Stochastic ، CCI و غیره استفاده کنید.

نکته قابل توجه در مورد واگرایی ها این است که می توانید از آنها به عنوان اندیکاتور پیشرو استفاده کنید که پس از چند بار تمرین ، تشخیص آن چندان دشوار نیست.

واگرایی ها اگر به درستی معامله شوند ، می توانند سودآور باشند.

بهترین چیز در مورد واگرایی ها این است که شما معمولاً در نزدیکی کف می خرید یا در نزدیکی سقف می فروشید.

این باعث می شود که نسبت ریسک به پاداش بالقوه در معاملات شما بسیار کم باشد.

چی-چینگ! پول واریز شد!

معامله واگرایی ها

فقط به “سقف های بالاتر” و “کف های پایین تر” فکر کنید.

قیمت و مومنتوم در حالت عادی دست در دست هم هستند ، مثل هانسل و گرتل ، نخود و لوبیا ، بتمن و رابین ، جی زی و بیانسه ، نمک و فلفل … داستان رو گرفتید.

اگر قیمت در حال زدن سقف های بالاتر باشد ، اسیلاتور نیز باید در حال زدن سقف های بالاتر باشد. اگر قیمت در حال ساختن کف های پایین تر است ، اسیلاتور نیز باید در حال ساختن کف های پایین تر باشد.

اگر چنین نیست ، بدان معنی است که قیمت و اسیلاتور در حال واگرا شدن هستند. و به همین دلیل است که این حالت “واگرایی” نامیده می شود.

معاملات واگرایی ابزاری عالی در جعبه ابزار شما هستند زیرا واگرایی ها به شما علامت می دهند که اتفاقات بودار است و باید توجه بیشتری داشته باشید.

استفاده از معاملات واگرایی می تواند در شناسایی یک روند در حال تضعیف یا برگشت مومنتوم موثر و مفید باشد. حتی گاهی می توانید از آن به عنوان سیگنالی برای ادامه روند استفاده کنید!

دو نوع واگرایی وجود دارد:

در ادامه درس ، به شما آموزش می دهیم که چگونه این واگرایی ها را تشخیص داده و آنها را معامله کنید.

یک سورپرایز شیرین هم در پایان برای شما داریم.

واگرایی معمولی چیست ؟

از واگرایی معمولی به عنوان سیگنال احتمالی تغییر جهت روند استفاده می شود.

دو نوع واگرایی معمولی وجود دارد: صعودی و نزولی.

واگرایی معمولی صعودی

اگر قیمت در حال ساختن کف های پایین تر (LL) باشد ، اما اسیلاتور در حال ساختن کف های بالاتر (HL) باشد ، واگرایی معمولی صعودی در نظر گرفته می شود.

چنین حالتی به طور معمول در پایان روند نزولی اتفاق می افتد.

پس از ایجاد کف دوم ، اگر اسیلاتور نتواند کف جدیدی را تشکیل دهد ، احتمالاً قیمت افزایش خواهد یافت ، زیرا در حالت عادی انتظار می رود که قیمت و مومنتوم در راستای یکدیگر حرکت کنند.

در عکس زیر یک واگرایی صعودی معمولی به تصویر کشیده شده است.

واگرایی معمولی نزولی

حال ، اگر قیمت در حال ساختن سقف های بالاتر (HH) باشد ، اما اسیلاتور در سقف پایین تر (LH) باشد ، شما واگرایی نزولی معمولی دارید.

این نوع واگرایی را می توان در یک روند صعودی یافت.

بعد از اینکه قیمت سقف دوم را می زند ، اگر اسیلاتور سقف پایین تر بزند ، احتمالاً می توانید انتظار داشته باشید که قیمت برگشته و پایین بیاید.

در تصویر زیر ، می بینیم که قیمت پس از زدن سقف دوم برگشته است.

همانطور که در تصویر بالا مشاهده می کنید ، واگرایی معمولی هنگام تلاش برای زدن سقف ها و کف ها استفاده می شود.

شما به دنبال منطقه ای هستید که قیمت در آن متوقف شده و برگشت می کند.

اسیلاتورها به ما علامت می دهند که مومنتوم شروع به تغییر کرده است و گرچه قیمت سقف بالاتر (یا کف پایین تر) زده است ، اما احتمال پایدار ماندن آن وجود ندارد.

حال که واگرایی معمولی را یاد گرفتید ، وقت آن است که سراغ نوع دوم واگرایی برویم …. یعنی واگرایی مخفی.

نگران نباشید ، واگرایی مخفی مخزن الاسرار نیست و تشخیص آن هم تا آن حد سخت نیست.

دلیلی که به آن “مخفی” می گویند این است که در داخل روند فعلی خود را مخفی کرده است.

واگرایی مخفی چیست ؟

در قسمت قبلی واگرایی های معمولی را با هم بررسی کردیم ، حال بیایید ببینیم که واگرایی مخفی چیست.

واگرایی ها نه تنها سیگنال دهنده برگشت احتمالی روند هستند ، بلکه می توانند به عنوان نشانه ادامه داشتن روند نیز مورد استفاده قرار گیرند (قیمت همچنان در مسیر فعلی خود به حرکت ادامه می دهد).

همیشه به یاد داشته باشید ، روند دوست شماست ، بنابراین هر زمان که بتوانید سیگنالی مبنی برای ادامه داشتن روند فعلی دریافت کنید ، نور علی نور است!

واگرایی مخفی صعودی زمانی اتفاق می افتد که قیمت کف بالاتر (HL) می زند ، اما اسیلاتور کف پایین تر (LL) را نشان می دهد.

واگرایی مخفی صعودی

وقتی می توان آن را مشاهده کرد که جفت ارز در یک روند صعودی باشد.

هنگامی که قیمت کف بالاتر (HL) می زند ، نگاه کنید و ببینید آیا اسیلاتور نیز همین کار را انجام می دهد یا خیر.

اگر چنین نشد و کف پایین تر (LL) زد ، در اینصورت واگرایی مخفی رخ داده است.

واگرایی مخفی نزولی

و در نهایت ، ما واگرایی مخفی نزولی را داریم.

این آرایش زمانی اتفاق می افتد که قیمت سقف پایین تر (LH) را نشان می دهد ، اما اسیلاتور یک سقف بالاتر (HH) را می زند.

همانطور که حدس می زنید چنین اتفاقی در روند نزولی رخ می دهد.

هنگامی که واگرایی مخفی نزولی را مشاهده می کنید ، احتمال زیاد این جفت ارز به روند نزولی خود ادامه داده و پایین تر می رود.

بیایید مروری داشته باشیم بر آنچه که تا اینجا در مورد واگرایی مخفی آموختید.

اگر دنباله روی روند هستید ، باید برای شناسایی واگرایی مخفی نیز وقت بگذارید.

اگر دست بر قضا آن را تشخیص دادید ، در اینصورت می تواند به شما کمک کند تا از همان اوایل شکل گیری بتوانید روند دو نوع واگرایی وجود دارد را بگیرید.

خیلی خوب است ، نه؟

به خاطر داشته باشید که واگرایی های معمولی سیگنال های احتمالی برای برگشت روند هستند در حالی که واگرایی های مخفی سیگنال ادامه روند هستند.

• واگرایی های معمولی = سیگنال احتمالی برگشت روند
• واگرایی های مخفی = سیگنال احتمالی ادامه روند

در درس بعدی ، ما نمونه هایی واقعی از واگرایی ها و نحوه معامله آنها را به شما نشان خواهیم داد.

واگرایی در تحلیل تکنیکال چیست و چگونه از آن استفاده کنیم؟

واگرایی در تحلیل تکنیکال زمانی اتفاق می‌افتد که قیمت یک سهم و شاخص آن برخلاف همدیگر حرکت کنند. شاید برای شما هم جالب باشد که چرا این اتفاق می‌افتد و چطور باید آن را به درستی تشخیص دهیم؟ در این مقاله می‌خواهیم درباره بررسی نمودار قیمتی دارایی‌ها صحبت کنیم. یکی از چیزهایی که در این مقاله بررسی می‌کنیم، مشاهده واگرایی در نمودار‌ها است. پس در ابتدا به مفهوم واگرایی در تحلیل تکنیکال می‌پردازیم و در ادامه انواع واگرایی‌های موجود را به همراه شکل توضیح خواهیم داد. با مدرسه تحلیل همراه باشید.

واگرایی چیست؟

واگرایی حالتی است که قیمت یک دارایی در جهت مخالف یک اندیکاتور یا برخلاف سایر داده‌ها حرکت می‌کند. همچنین هشداری است مبنی بر ضعف یا تایید روند فعلی قیمت است. در بعضی موارد ممکن است منجر به تغییر جهت قیمت شود. خوب است بدانید دو نوع واگرایی مثبت و منفی وجود دارد:

• واگرایی مثبت یعنی احتمال رشد قیمت

• واگرایی منفی یعنی افت قیمت

شکل زیر نشان‌دهنده واگرایی در سهام شرکت ایران خودرو (خودرو) است.

همان طور که گفتیم واگرایی هنگامی اتفاق می‌افتد که نمودار قیمت خلاف جهت اندیکاتور تکنیکال (Technical Indicator) حرکت کند.

واگرایی به شما چه می‌گوید؟

واگرایی در تحلیل تکنیکال یک ابزار کمکی است در جهت نشانه هایی مبنی بر ضعف روند جاری قیمت یا تایید ادامه حرکت قیمت با توجه به روند جاری بازار. در واقع واگرایی مثبت وقتی رخ می‌دهد که قیمت یک دارایی در حال افت است، در حالی که اندیکاتور شروع به صعود می‌کند. برعکس، واگرایی منفی زمانی است که قیمت در حال افزایش است اما اندیکاتور شروع به نزول می‌کند.

معامله گران از واگرایی ها برای ارزیابی رفتار قیمت دارایی در جهت مشخص نمودن نقاط چرخش قیمت استفاده می‌کنند. به عنوان مثال، معامله گران و تحلیل گران می‌توانند با استفاده از اندیکاتور (RSI) روی نمودار قیمت واگرایی را بررسی کنند. اگر در نمودار قیمت شاهد ایجاد کف و سقف‌های بالاتر باشیم، در حالت ایده آل اندیکاتور RSI نیز همان رفتار مشابه قیمت را دنبال می‌کند. اما اگر اندیکاتور RSI شروع به ساختن کف و سقف‌های پایین‌تر کند، هشداری بر ضعف روند و واگرایی منفی را نشان می‌دهد. بنابراین معامله‌گر می‌تواند تعیین کند که آیا می‌خواهد از موقعیت خارج شود یا در صورتی که قیمت شروع به کاهش کند، یک حد ضرر جدید تعیین کند.

واگرایی مثبت وضعیت مخالف است. تصور کنید که قیمت یک سهم در حال افت و ایجاد کف و سقف‌های پایین‌تر باشد، در حالی که اندیکاتور RSI در حال ایجاد کف و سقف بالاتر باشد. معامله گران ممکن است به این نتیجه برسند که به زودی روند قیمت معکوس شود.

تفاوت بین واگرایی و تایید

واگرایی حالتی است که نمودار قیمت و اندیکاتور خلاف یکدیگر رفتار نمایند. تایید حالتی است که اندیکاتور و نمودار قیمت یا چند اندیکاتور هم جهت یکدیگر حرکت نمایند. اگر قیمت در حال حرکت به سمت بالا باشد، معامله‌گران تمایل به تایید رفتار قیمت توسط اندیکاتور‌ها دارند.

محدودیت های استفاده از واگرایی

با توجه به استراتژی های مختلفی که در تحلیل تکنیکال وجود دارد معامله گران نباید صرفا از واگرایی‌ها به منظور دریافت سیگنال خرید و فروش استفاده نمایند بلکه باید سایر گواه های تحلیلی در کنار واگرایی‌ها بررسی شود تا بتوانند با دقتی بالاتر نقاط چرخش قیمت و تغییر روند را درک کنند چرا که زمانی که واگرایی اتفاق می‌افتد، به این معنی نیست که قیمت معکوس می‌شود یا دو نوع واگرایی وجود دارد به زودی یک حرکت معکوس رخ می‌دهد. واگرایی می‌تواند برای مدت طولانی ادامه داشته باشد.

انواع واگرایی در تحلیل تکنیکال

به طور کلی سه نوع واگرایی وجود دارد:

• منظم یا کلاسیک (RD)

• مخفی(HD)

• مبالغه شده (ED)

واگرایی کلاسیک یا منظم در پایان یک روند یافت می‌شود، در حالی که واگرایی‌های مخفی مثبت (HD+) و مخفی منفی (HD-) الگوهای قدرتمندی هستند که در میانه روند مشاهده می‌شوند. آنها نشانگر ادامه روند اصلی هستند. تشخیص واگرایی مخفی کمی دشوارتر است، اما می تواند یک الگوی قدرتمند در جهت تایید روند جاری قیمت باشد.

هر سه نوع واگرایی اغلب در نمودارهای قیمت ظاهر می‌شوند. معامله‌گران با شناسایی این واگرایی‌ها، می‌توانند فرصت‌های معاملاتی خوبی را ببینند.

واگرایی منظم یا کلاسیک (RD) چیست؟

واگرایی منظم زمانی اتفاق می‌افتد که قیمت یک دارایی در حال ایجاد کف و سقف بالاتر باشد، اما اندیکاتور در حال افت باشد که به آن واگرایی منفی(RD-) می‌گوییم. همچنین در صورتی که قیمت در حال ایجاد کف و سقف پایین‌تر باشد و اندیکاتور در حال صعود باشد واگرایی مثبت(RD+) بوجود می‌آید.

شکل زیر یک واگرایی مثبت(RD+) در نماد شرکت ملی صنایع مس ایران (فملی) را نشان می‌دهد.

همین اتفاق می تواند در جهت مخالف نیز رخ دهد.

شکل زیر بیانگر واگرایی منفی (RD-) در نماد شرکت ایران خودرو (خودرو) است.

واگرایی مخفی (HD) چیست؟

همانطور که گفتیم واگرایی مخفی (HD) در طول یک روند تشکیل شده و نشان دهنده ادامه روند است. از نظر تأیید ادامه روند می‌توان گفت که واگرایی مخفی همانند الگوهای ادامه دهنده عمل می‌کنند. برای بررسی این واگرایی در روند صعودی دو کف متناظر ابتدای روند و در روند نزولی دو سقف متناظر اول در نمودار قیمت و اندیکاتور با یک خط به هم وصل شده و شیب این دو خط را نسبت به هم می‌سنجیم. هنگامی که شیب دو خط غیر هم علامت باشند، واگرایی مخفی ایجاد می‌شود.

به بیان دیگر، در روند صعودی کف‌های بالاتر تشکیل می‌شود. در حالی که در اندیکاتور کف‌های پایین‌تر ایجاد می‌شود و در روند نزولی سقف‌های پایین‌تر را در نمودار قیمت شاهد هستیم. این در حالی است که در اندیکاتورها سقف‌های بالاتری شکل گرفته است.

واگرایی مخفی مثبت (HD+)

اکنون با مفهوم واگرایی مخفی آشنا شدید، به بررسی چند مثال در بازار سرمایه می‌پردازیم تا تأثیر این واگرایی‌ها را بررسی کنیم. در ابتدا به بررسی واگرایی مخفی مثبت (HD+) می‌پردازیم:

مثال زیر بیانگر رفتار قیمت در ماه‌های خرداد و تیر سال ۱۳۹۷ در شاخص کل بورس است، شاخص پس از یک صعود دو هفته‌ای وارد فاز اصلاح شد و تا سطح ۳۸.۲ فیبوناچی جنبش قبل ریزش داشت. در انتها با ساخت کف و سقفی مینور شروع به صعود کرد که با توجه به شکل واگرایی مخفی شکل گرفته در این برهه زمانی نشان‌دهنده ادامه روند صعودی بوده است.

واگرایی مخفی منفی (HD-)

اکنون به بررسی واگرایی‌های مخفی منفی در بازار سرمایه می‌پردازیم:

بعد از شروع ریزش بزرگ بیت کوین در دسامبر سال ۲۰۱۷، در دسامبر سال ۲۰۱۸ یک صعود اتفاق افتاد که برای بسیاری شروع جنبش جدید را نوید می‌داد. ولی این صعود در ژوئن سال ۲۰۱۹ به اتمام رسید و ریزش بعد از خود را با دو واگرایی مخفی حول سطح استاتیک روانی ۱۰.۰۰۰ دلار تأیید کرد که تا مارس ۲۰۲۰ ادامه داشت و سپس مجدداً شروع به افزایش قیمت کرد.

چه زمان از واگرایی منظم یا مخفی استفاده کنیم؟

واگرایی‌ها در نقاط مختلف یک روند شناسایی می‌شوند و هر کدام می تواند برای یک معامله‌گر به عنوان ابزار کمکی در کنار تحلیل مورد استفاده قرار گیرند.این ابزار زمانی کاربردی خواهد بود که بر اساس تحلیل، قیمت در یک محدوده یا سطح حمایت و مقاومت قرار گرفته باشد. واگرایی‌های منظم در انتهای یک روند شناسایی شده و نشان‌دهنده تغییر روند هستند. در حالی که واگرایی مخفی در طول روند شکل می‌گیرد و نشان‌دهنده ادامه روند مدنظر است.

اندیکاتور‌های مورد استفاده در واگرایی

از اندیکاتورهای مورد استفاده برای بررسی واگرایی می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• MACD (Moving Average Convergence Divergence)
• RSI (Relative Strength Index)
• Stochastic Oscillator

واگرایی مخفی با استفاده از مکدی (MACD)

اندیکاتور مکدی (MACD) دارای سه بخش است:

۱.MACD line
۲. MACD signal line
۳. هیستوگرام (Histogram)

هنگام استفاده از اندیکاتور مکدی (MACD) برای شناسایی واگرایی‌ها، می‌توانید از هر یک از این سه بخش استفاده کنید. برای تشخیص واگرایی به همه آنها نیاز ندارید. سپس جهت روند را تعیین کنید. اگر روند صعودی باشد، ما به دنبال واگرایی مخفی مثبت (HD+) خواهیم بود. اگر روند نزولی است، به دنبال واگرایی مخفی منفی (HD-) باشید.

شکل زیر بیانگر واگرایی مخفی مثبت (HD+) در روند صعودی نماد شرکت ملی صنایع مس ایران (فملی) است.

شکل زیر نشان دهنده واگرایی مخفی منفی (HD-) در نماد شرکت ایران خودرو (خودرو) است.

تشخیص واگرایی مخفی با استفاده از اندیکاتور استواستیک

اندیکاتور Stochastic یک نوسان‌گر یا اسیلاتور است که توسط دو خط در زیر نمودار ترسیم می‌شود. مقدار ورودی‌ها را می‌توان به صورت 14-3-3 تنظیم کرد.

در بالا، شاهد یک واگرایی مخفی منفی (HD-) در نمودار بیت کوین در تایم فریم روزانه در یک روند نزولی است.

این الگو نشان می دهد که تثبیت روند نزولی قبلی به پایان رسیده است و بیت کوین ممکن است به سقوط ادامه دهد.

استفاده از واگرایی مخفی در تحلیل تکنیکال

یادگیری شناسایی واگرایی مخفی در نمودارها دشوار نیست، زمانی که الگو را دیدید، چه اقدامی انجام می دهید؟

مراحل زیر را برای انجام معاملات خود در نظر گیرید.

مرحله ۱: معاملات خود را فیلتر کنید

شما باید همیشه روند اصلی نمودار قیمت را بررسی کنید، اگر روند اصلی صعودی است، به دنبال واگرایی مخفی مثبت (HD+) باشید و از آن به عنوان سیگنال خرید استفاده کنید. الگوهای واگرایی مخفی منفی (HD-) را در یک روند صعودی نادیده بگیرید.

در روند نزولی برعکس عمل کنید: به دنبال واگرایی مخفی منفی (HD-) باشید و الگوهای صعودی را نادیده بگیرید. وقتی الگوی واگرایی مخفی منفی (HD-) را دیدید، به دنبال فروش باشید.

اگر الگوی واگرایی مخفی با جهت روند بزرگتر همسو شود، سیگنال قابل اعتمادتری دریافت خواهید کرد.

مرحله ۲: حد ضرر داشته باشید

بعد از اینکه واگرایی مخفی را دیدید که با روند بزرگتر مطابقت دارد، می‌توانید برنامه ریزی معاملاتی مناسب داشته باشید.

پس از مشاهده واگرایی مخفی، حد ضرر را درست فراتر از حد نوسان قیمت اخیر قرار دهید. در مورد واگرایی مخفی مثبت (HD+)، حد ضرر را آخرین کف قیمتی، جایی که سیگنال خرید نشان می‌دهد قرار دهید. در مورد واگرایی مخفی منفی (HD-)، حد ضرر را سقف پیوت، جایی که سیگنال فروش رخ داده است قرار دهید.

مرحله ۳: هدف خود را تعیین کنید

همانطور که می‌دانید، بازارهایی نظیر بازار فارکس و ارز‌های دیجیتال و یا حتی بورس ایران می‌توانند با نرخ‌های شگفت انگیزی رشد داشته باشند. معامله‌گرانی که رویای سودهای بی‌پایان را در سر می‌پرورانند، معاملاتی با پایان باز و بدون برنامه خروج انجام می‌دهند، که این اشتباه است.

بنابراین توصیه می‌شود همواره در معاملات خود هدف قیمتی را مشخص کنید.

محدودیت های یک واگرایی مخفی

با کمی تمرین، الگوهای واگرایی مخفی را می‌توان در بسیاری از نمودارهای قیمت پیدا کرد. با این حال، چند محدودیت وجود دارد که باید از آنها آگاه بود.

اولاً، تشخیص الگوهای واگرایی در آینده آسان است، اما به طور بالقوه تشخیص آن در زمان واقعی دشوار است. این به دلیل هیجانات حاکم بر بازار است که شما را در زمان رشد قیمت هیجان زده می‌کند، اما بعداً متوجه خواهید شد که این یک واگرایی پنهان مخفی منفی (HD-) بوده است. سعی کنید احساسات خود را از بازار دور نگه دارید، آشنایی با روانشناسی بازار برای فعالان بازار سرمایه مهم است.

ثانیاً، زمانی که واگرایی مخفی در اواخر روند ظاهر می‌شود، نسبت ریسک به بازده چندان جذاب نخواهد بود.

در نهایت، به عنوان مثال در بازار ارز‌های دیجیتال، الگوهای قیمت برای ارزهای دیجیتال کوچکتر ممکن است به اندازه الگوهایی که در بازارهای بزرگتر مانند بیت کوین و اتریوم پیدا می‌کنید قابل اعتماد نباشد. خریداران و فروشندگان کمتری به بازار کوچکتر علاقه‌مند هستند و این باعث می‌شود که این بازار بیشتر مستعد نوسانات و هیجانات باشد.

واگرایی مبالغه شده (شبهه واگرایی) ED

نوع دیگری از واگرایی نیز با نام واگرایی اغراق آمیز وجود دارد. واگرایی‌های اغراق آمیز شبیه به واگرایی‌های معمولی یا منظم هستند، اما تغییرات ضعیف‌تر و کمتر پیش بینی کننده در نظر گرفته می‌شوند. اصطلاح اغراق‌آمیز به شرایطی اشاره دارد که در آن نوسان‌گر یا قیمت یک مقدار بالا یا پایین را برابر می‌کنند یا در اصطلاح واگرایی با تردید یا شبهه برای معامله‌گر محسوب می‌شود.
واگرایی‌های مثبت (RD) و واگرایی‌های منفی منظم هر دو دارای دو تغییر اغراق آمیز (ED) هستند، بنابراین در مجموع چهار تغییر اغراق آمیز وجود دارد. در این مورد، ما به یک روند صعودی نگاه می‌کنیم که در آن قیمت در حال تثبیت است اما RSI افزایش در حرکت را نشان می‌دهد.

شکل زیر نمایش واگرایی مبالغه شده( شبهه واگرایی) ED ( واگرایی مبالغه شده مثبت) در نمودار شرکت ایران خودرو(خودرو) است.

جمع بندی

زمانی می‌توان گفت در نمودار واگرایی مشاهده می شود که قیمت یک دارایی در جهت مخالف یک اندیکاتور یا برخلاف سایر داده‌ها حرکت می‌کند. واگرایی هشداری بر ضعف یا تایید روند فعلی قیمت است و در برخی موارد ممکن است منجر به تغییر جهت قیمت شود. به طور کلی واگرایی هنگامی اتفاق می‌افتد که نمودار قیمت خلاف جهت اندیکاتور تکنیکال (Technical Indicator) حرکت کند.

دو نوع واگرایی وجود دارد: واگرایی منظم یا کلاسیک و واگرایی مخفی. واگرایی کلاسیک یا منظم در پایان یک روند یافت می‌شود، در حالی که واگرایی‌های مخفی مثبت (HD+) و مخفی منفی (HD-) الگوهای قدرتمندی هستند که در پایان تثبیت مشاهده می‌شوند. آنها نشانگر ادامه روند اصلی هستند.

با این حال، شناسایی آنها در زمان واقعی می‌تواند چالش برانگیز باشد. علاوه بر این، اگر واگرایی مخفی در اواخر روند کشف شود، معامله سود کمتری خواهد داشت.

کلید موفقیت در معامله واگرایی مخفی این است که معاملات خود را در جهت روند بزرگتر فیلتر کنید. همیشه احساسات بازار را تجزیه و تحلیل کنید، و بهتر است یک ابزار دنبال کننده روند برای تأیید سیگنال‌ها باشد.

سوالات متداول

واگرایی حالتی است که قیمت یک دارایی در جهت مخالف یک اندیکاتور یا برخلاف سایر داده‌ها حرکت می‌کند. همچنین هشداری است مبنی بر ضعف یا تایید روند فعلی قیمت است. در بعضی موارد ممکن است منجر به تغییر جهت قیمت شود.

همانطور که گفتیم واگرایی مخفی (HD) در طول یک روند تشکیل شده و نشان دهنده ادامه روند است. از نظر تأیید ادامه روند می‌توان گفت که واگرایی مخفی همانند الگوهای ادامه دهنده عمل می‌کنند. برای بررسی این واگرایی در روند صعودی دو کف متناظر ابتدای روند و در روند نزولی دو سقف متناظر اول در نمودار قیمت و اندیکاتور با یک خط به هم وصل شده و شیب این دو خط را نسبت به هم می‌سنجیم. هنگامی که شیب دو خط غیر هم علامت باشند، واگرایی مخفی ایجاد می‌شود.

منابع

“Divergence Definition and Uses”, Investopedia, 2022.

“Bybit Learn | Hidden Bullish & Bearish Divergence: How to Apply For Crypto Trading?”, Bybit Learn, 2022.

“📖 A Guide to RSI Divergences – By Trading-Guru”, TradingView, 2022.