حجم مبنای سهام فرابورس


منبع:وب سایت خانه تدبیر و اندیشه

فرمول پیشنهادی برای محاسبه حجم مبنا

روح‌ا. حسینی‌مقدم
حجم مبنا اهرمی است که از سال ۱۳۸۲ در بورس اوراق بهادار تهران به کار گرفته شد و هدف از بکارگیری آن، کنترل معاملات و جلوگیری از نوسان‌های کاذب و افت و خیز بی‌مورد قیمت سهام با معامله تنها چند سهم شرکت اعلام شد.

روح‌ا. حسینی‌مقدم
حجم مبنا اهرمی است که از سال ۱۳۸۲ در بورس اوراق بهادار تهران به کار گرفته شد و هدف از بکارگیری آن، کنترل معاملات و جلوگیری از نوسان‌های کاذب و افت و خیز بی‌مورد قیمت سهام با معامله تنها چند سهم شرکت اعلام شد.

این اهرم از همان ابتدا با مخالفت‌هایی روبه‌رو بود و فعالان بازار همواره یکی از دلایل اصلی گره‌های معاملاتی را حجم مبنا می‌دانستند.آنها اعتقاد داشتند که حجم مبنا از آن دسته تصمیماتى بود که در شرایط مختلف مزایاى کوتاه‌مدت، معایب بلندمدت آن را توجیه می‌کرد.
اما آنچه که به تجربه ثابت شد، آن است که حجم مبنا ابزاری است که از کاهش سرمایه میلیون‌ها سرمایه‌گذار که بسیاری از آنها با ادبیات بازار سرمایه کمترین آشنایی را دارند، دفاع می‌کند. با استفاده از این ابزار می‌توان، تاثیر شایعات و رفتارهای توده‌ای را در بازار کم‌عمق کاهش داد. هر چند به‌نظر می‌رسد حجم مبنا در دوران رونق و برای جلوگیری از افزایش قیمت‌ها و تشکیل حباب قیمتی وضع شد، اما تاثیر خود را در دوران رکود نیز به‌وضوح نشان داده است. با توجه به تاثیر متغیرهای سیاسی بر بازار سهام ایران و به تبع آن نوسانات شدید، به‌نظر می‌رسد برداشتن حجم مبنا، راه را برای حضور اخلال‌گران باز خواهد کرد. البته باید اشاره داشت که حجم مبنا با نگاه حاکمیتی قابل دفاع است، در غیر این‌صورت به‌عنوان یک عامل در جهت اخلال در بازار هیچگاه و حتی در بازارهای کم‌عمق مورد پذیرش نخواهد بود. کاربرد حجم مبنا در تعیین قیمت پایانی هر روز (که برابر قیمت آغازین روز بعد است) خلاصه می‌شود. حجم مبنا به همراه درصد نوسان مجاز قیمت در هر روز (نسبت به قیمت پایانی روز قبل)، به منظور کاهش نوسان قیمت سهام وضع شده است. وضع حجم مبنا بدون در نظر گرفتن درصد نوسان مجاز قیمت بی‌معنا خواهد بود. قیمت پایانی سهام در حال حاضر با استفاده از حجم مبنا به شرح زیر تعیین می‌‌شود:
الف) اگر حجم سهام معامله شده در روز مشخص (پس از کسر معاملات عمده) کمتر از حجم مبنای در نظر گرفته شده برای آن سهم باشد، فرمول محاسبه قیمت پایانی در این روز به‌صورت زیر است:
Close Priceti = CP(t-۱)i + (Vti / حجم مبنای سهام فرابورس Bi )( Last Pti - CP(t-۱)i)
فرمول پیشنهادی
برای محاسبه حجم مبنا
ادامه از صفحه 9
که در آن:
CPt-1 : قیمت پایانی سهم i در روز t-1
Vt: حجم معاملات سهم i در روز t
Bi : حجم مبنای سهم i.
ب) اگر حجم معاملات در روز مشخص (پس از کسر معاملات عمده) بیشتر از حجم مبنای سهم i باشد، قیمت پایانی برابر میانگین وزنی قیمت معاملات در آن روز می‌باشد.
از طرفی نحوه‌ محاسبه‌ حجم مبنا در حال حاضر به‌صورت زیر است:


این فرمول از 3 جزء تشکیل شده است که عبارتند از: متوسط سهام شناور آزاد که به ترتیب برای شرکت‌های بزرگ، متوسط و کوچک معادل 10، 15 و 20 درصد در نظر گرفته شده است، تعداد سهام منتشر شده شرکت و 250 روز کاری که عددی فرضی است و بیانگر متوسط تعداد روزهای کاری بورس طی یکسال است. تدوین دستورالعمل گره معاملاتی و همچنین سطح‌بندی یا درنظرگرفتن ضرایب مختلف برای شرکت‌ها با سرمایه‌ مختلف، دلیلی بر ناکارآمدی این نسبت است که همگان نیز به آن اذعان دارند. به عقیده‌ی این‌جانب کالبد شکافی اجزای تشکیل‌دهنده‌ فرمول حجم مبنا می‌تواند بهترین کمک در اصلاح آن باشد.
باید توجه داشت که تعداد روزهای کاری به‌طور متوسط ۲۵۰ روز در نظر گرفته شده است. این در حالی‌ است‌که طی ۳ سال اخیر متوسط تعداد روزهای کاری بورس تهران ۲۴۰ روز بوده است، اما تاثیر این جزء چندان زیاد نیست. همچنین فرمول حجم مبنا بیان می‌کند که باید درصدی از تعداد سهام منتشر شده یک شرکت طی یک روز معاملاتی دادوستد شود تا سهم بتواند حدود حداکثری نوسان قیمت را طی نوسانات روزانه تجربه کند. این در حالی است که بسیاری از شرکت‌ها همه سهام خود را در بازار منتشر نکرده‌‌اند و بسیاری از سهام شرکت‌ها نیز تحت تملک دولت یا سرمایه‌گذاران نهادی غیرفعال قراردارد یا به‌عبارت دیگر درصد کمی از سهام شرکت به‌صورت شناور است. همچنین در صورت کسر، تخمینی از متوسط سهام شناور آزاد شرکت‌های پذیرفته شده در بورس قرار دارد با این استدلال که در طول یک سال باید حداقل یک دور، کل سهام شناور آزاد یک شرکت معامله شود.
به‌عنوان مثال، سرمایه بانک پارسیان 750‌میلیارد تومان و تعداد سهام منتشر شده شرکت، 5/7میلیارد سهم است. از طرفی درصد سهام شناور آزاد این شرکت در حال حاضر 45 درصد است و این بدان معنی است که 3375میلیون سهم از سهام بانک پارسیان در اختیار افرادی است که هر لحظه امکان فروش سهام از جانب آن‌ها وجود دارد. لازم به ذکر است که برای محاسبه درصد سهام شناور آزاد بهتر است که از طبقه‌بندی گروه مشتریان بهره گرفت تا اعداد به‌دست آمده ارقام دقیق‌تری را ارائه کنند. با این اوصاف حجم مبنا شرکت در حال حاضر 3میلیون سهم است؛ یعنی باید 3میلیون سهم دادوستد شود تا سهم شرکت طی یک روز معاملاتی بتواند 3 درصد مثبت یا منفی را تجربه کند، اما شرکتی مانند کشتیرانی جمهوری اسلامی ایران با سرمایه 500 میلیارد تومانی و تعداد سهام منتشرشده 5‌میلیاردی تنها دارای 5/2 درصد سهام شناور حجم مبنای سهام فرابورس آزاد است و این بدان معنی است که تنها 125‌میلیون سهم این شرکت پتانسیل دادوستد در بورس را دارد. حال آنکه حجم‌ مبنای شرکت در حال حاضر 2 میلیون سهم است که این مساله مبین ناکارآمدی فرم موجود است. به‌عبارت دیگر بانک پارسیان بیش از بیست برابر کشتیرانی سهام با پتانسیل برای داد و ستد دارد، ولی حجم مبنای موجود برای دو سهم فوق فاقد این هوشمندی است تا بیان‌کننده وضعیت واقعی آنها باشد. دخالت سهم شناور آزاد تا حدودی راهگشا است. به مقایسه زیر توجه کنید:


هر چند این اعداد منطقی‌تر است، اما از آن‌جا که متوسط سهام شناور آزاد در برخی از صنایع بالا است (مثلا در صنعت قند و شکر متوسط این نسبت نزدیک به 35 درصد است) اما باز نمی‌توان به سهام شناور به عنوان مکمل فرمول حجم مبنا اکتفا کرد. به‌عبارت دیگر هر چند دخالت سهام شناور آزاد به هر طریقی و با هر فرمولی اعداد دیگری (نظیر 50 هزار و 980 هزار) را به‌دست می‌دهد، اما همه آن‌ها موجب رهایی از تله حجم مبنا نخواهد شد.
داده‌های تاریخی بیان می‌کند که در سال‌های ۸۰ و ۸۱ نماد گروه روی معاملات کم حجم و کم‌رونقی را شاهد بودند، اما همین گروه در سال‌های ۸۵ و ۸۶ حجم بالایی از معاملات بورس اوراق بهادار را به خود اختصاص داده‌اند. این گردش سلیقه و تمرکز بر روی سهام مختلف در بازه‌های گوناگون، نیاز به منعطف‌تر بودن عدد حجم مبنا را نشان می‌دهد. این انعطاف را می‌توان از طریق متغیر سرعت گردش سهام در این ابزار ایجاد کرد.
این نسبت از تقسیم ارزش سهام معامله شده بورس بر متوسط ارزش بازار آن به‌دست می‌آید و در واقع بیانگر وضعیت فعالیت بورس است و هر چه این نسبت بزرگ‌تر باشد، گردش سهام بیش‌تر و بورس‌ فعال‌تر است. (گاهی اوقات به‌جای متوسط ارزش بازار از ارزش بازار انتهای دوره نیز استفاده می‌کنند). میزان این نسبت در بورس‌های مختلف، متفاوت است. مثلا در بورس نیویورک 167، بورس شانگهای 389 و در بورس کره 192 است. نسبت گردش سهام بورس تهران طی سال 1386 معادل 17 درصد بوده است که نسبت به سال‌های قبل از آن (6/15 برای سال 1385 و 1/18 برای سال 1384) از رشد برخوردار بوده است. هم‌چنین این نسبت در صنایع مختلف بورس تهران نیز متفاوت است. (البته در هر دوره‌ زمانی نیز این نسبت برای صنایع مختلف، متفاوت است.) به‌عنوان مثال برای صنعت سیمان در سال 1385 برابر 8/10 و در سال 1386 نیز برابر 7/11 بوده است؛ از طرفی مطمئنا تفاوت قابل ملاحظه‌ای با ارقام سال 1387 خواهد داشت. همچنین این نسبت برای صنایعی دیگری مانند فلزات اساسی در سال 1386 معادل 7/26 درصد، نساجی و منسوجات معادل 2/7 درصد و طی سال‌های مختلف، متفاوت خواهد بود. با این شرایط می‌توان گفت که نمی‌توان از متوسط ضریب گردش سهام کل بورس‌ به‌جای ضریبی برای حجم‌مبنای سهام شرکت‌ها و از گردش سهام یک‌سال به‌خصوص نیز نمی‌توان به‌عنوان ضریب برای همه سال‌ها استفاده کرد. در واقع استدلال افزایش حجم مبنای کل بورس به‌واسطه افزایش گردش در یک صنعت خاص غلط است، زیرا گردش کلیه صنایع به یک اندازه افزایش نیافته است. با توجه به مطالب فوق، فرمول زیر برای محاسبه حجم مبنا در بورس تهران پیشنهاد می‌شود:


V(i-1)j = سرعت گردش سهام شرکت‌های حاضر در صنعت j در سال گذشته
FFik = سهام شناور آزاد شرکت k در سال i
OS ik= تعداد سهام منتشره شرکت k در سال i
Bik = حجم مبنای شرکت‌ k در سال i
از آنجاکه احتمال دارد V(i-1)j برخی از شرکت‌ها یا صنایع بیشتر از یک شود و این اتفاق خود موجب افزایش حجم مبنا می‌شود، لذا پیشنهاد می‌شود که به محض رسیدن V(i-1)j هر صنعت به 1، این نسبت از فرمول حذف گردد و به عبارت دیگر این فرمول برای V(i-1)j بزرگتر از یک، به‌صورت زیر پیشنهاد می‌شود:


ویژگی‌های فرمول بالا دخالت ضریب سهام شناور آزاد هر شرکت به جای در نظر گرفتن متوسط همه شرکت‌های بورس، استاندارد شدن فرمول حجم مبنا برای همه شرکت‌ها، هوشمند شدن فرمول ( با توجه به تغییر نسبت سهام شناور آزاد و ضریب خاص هر صنعت در هر سال)، در دسترس بودن آن به جهت محاسبه ساده توسط سامانه‌ معاملات است.
نتیجه‌گیری
در این پیشنهاد عدد حجم مبنا منعطف می‌شود و برای سهام کم معامله یا با گردش سهام پایین و همچنین سهام شناور اندک، حجم مبنا به طور خودکار کاهش می‌یابد؛ بنابراین معاملات سهم با رسیدن به نقطه تعادل روان می‌شود. پس از روان شدن و افزایش حجم معاملات، متناسب با حجم معاملات جدید بار دیگر حجم مبنا افزایش می‌یابد.
در واقع بر اساس تمرکز بازار، عدد حجم مبنا برای هر سهم و صنعت تغییر می‌کند که ‌این امر منجر به روان شدن معاملات و کاهش صف‌های خرید و فروش می‌شود در عین حال همین ویژگی انعطاف‌پذیری از حباب شدن یا سقوط یکباره قیمت سهام نیز جلوگیری خواهد کرد.

حجم مبنا در فرابورس چگونه محاسبه می شود؟

حجم مبنا در فرابورس چگونه محاسبه می شود؟

به گزارش پول نیوز ، حجم مبنا براي تمامي شركت‌هاي بازارهاي اول، دوم و پایه فرابورس ايران ‏معادل چهار در ده هزار تعداد سهام هر شركت از فردا 12 اسفندماه اعمال می‌شود.

با موافقت شورای عالی بورس و اوراق بهادار و طبق مصوبه‌های جلسه هفتم اسفندماه ‌‏98 هیات‌مدیره سازمان بورس و اوراق بهادار مقرر شد که برای شرکت‌های موجود در بازارهای اول، دوم و پایه فرابورس ایران حجم ‏مبنا از دوشنبه این هفته اعمال شود.‏

برای شرکت‌های موجود در بازارهای اول، دوم و پایه حجم مبنا در هر هفته بر ‏اساس قيمت پاياني سهام حجم مبنای سهام فرابورس در آخرين روز معاملاتي هفته قبل محاسبه مي‌شود.‏

همچنین در بازارهای اول و دوم، حداقل ارزش مبناي قابل اعمال معادل 50 ميليارد ريال است و در بازار پایه، حداقل ارزش ‏مبناي قابل اعمال در تابلو پايه زرد معادل 20 ميليارد ريال، در تابلو پايه نارنجي معادل 10 ميليارد ريال و در تابلو پايه قرمز ‏معادل 5 ميليارد ريال در نظر گرفته شده است.‏

از سوی دیگر حداكثر ارزش مبناي قابل اعمال در بازارهای اول، دوم و پایه براي شركت‌هاي با سرمايه كمتر از 20 هزار ميليارد ‏ريال، معادل 100 ميليارد ريال و براي شركت‌هاي با سرمايه 20 هزار ميليارد و بالاتر، معادل 120 ميليارد ريال خواهد بود.‏

حجم مبنا در بورس به چه معنی است؟

حجم مبنا در بورس یکی از مباحث جنجالی در ماه های آخر سال 1398 بود و تغییراتی که در قوانین مربوط به آن در فرابورس انجام شد باعث به وجود آمدن حواشی مختلفی شد. اما حجم مبنا در بورس به چه معنی است و چه کاربردی دارد؟ در این مقاله قصد داریم به طور مفصل به این مقوله بپردازیم و ضمن تعریف و توضیح مفهوم حجم مبنا، کاربرد این پارامتر در بازار سهام و همچنین ارتباط آن با قیمت پایانی یک سهم را بیان کنیم.

حجم مبنا در بورس یکی از مفاهیم مهم است که هر معامله گر سهام باید با آن به خوبی آشنا باشد. در این مقاله سعی کردیم ابتدا به زبان بسیار ساده مفهوم حجم مبنا را بیان کرده و در ادامه به کارکرد های آن در بازار سرمایه بپردازیم.

حجم مبنای یک سهم چیست؟
نبود منبعی که بتواند تعاریف بورسی را ساده سازی کند یکی از مشکلات افراد تازه وارد به بازار سرمایه است.بررسی حجم مبنا و توضیح مفهوم آن بدون بیان و توضیح مفهوم قیمت پایانی امکان پذیر نیست. بنابراین در ابتدا به مفهوم قیمت پایانی می پردازیم.

بررسی مفهوم قیمت پایانی به زبان ساده
حواس خود را جمع کنید! قصد داریم با یک مثال مفاهیم قیمت پایانی و حجم مبنا را توضیح دهیم. فرض کنید می خواهیم قیمت مسکن در شهر تهران را تعیین کنیم. خوب طبیعتا برای بیان پارامتری به نام "قیمت مسکن در تهران" با چالش زیر مواجه هستیم:

باتوجه به اینکه قیمت مسکن در نقاط مختلف تهران متفاوت است، چگونه می توانیم قیمت مسکن را در تهران مشخص کنیم؟ از طرفی هر کسی می تواند ملک خود را به صورت دلخواه قیمت گذاری کند.

می بینید که برای اینکه مشخص کنیم قیمت ملک در تهران متری چند است باید به نوعی میانگین قیمت مسکن در همه مناطق را در نظر بگیریم. اما این قیمت، قیمتی است که در آن، معاملات ملک انجام شده است نه قیمتی که یک مالک برای ملک خود تعیین کرده است. در واقع زمانی که می گوییم قیمت مسکن در تهران متری فلان قدر است منظور میانگینی از قیمت های معاملات انجام شده در همه مناطق است. حال مطلب فرضی زیر را در نظر بگیرید.

فرض کنید می خواهیم قیمت مسکن را در سال 99 برای شهر تهران تعیین کنیم و دوباره فرض کنید که در منطقه 1 تهران یک معامله مسکن با قیمت متری 100 میلیون انجام شده است و این معامله تنها معامله مسکن در تهران در سال 99 بوده است! خوب در این صورت برای تعیین پارامتری به نام "قیمت مسکن در تهران" که باید میانگینی از قیمت های مناطق مختلف باشد با مشکل مواجه خواهیم شد، زیرا عملا معامله ای در مناطق دیگر تهران انجام نشده است که ما قیمت مناطق دیگر را داشته باشیم.

آیا در این شرایط درست است که بگوییم قیمت مسکن در تهران متری 100 میلیون است؟ قطعا پاسخ شما منفی است.

حال فرض دیگری را در نظر بگیرید. فرض کنید در منطقه 1 تهران یک مالک نامرد قیمت بسیار نجومی بر روی ملک خود گذاشته است (مثلا متری 1 میلیارد تومان!) و از قضا کسی پیدا می شود و این ملک را میخرد و این معامله تنها معامله مسکن در منطقه 1 بوده است! اما در منطقه 21 تهران، 10 معامله مسکن انجام شده که میانگین آنها متری 1 میلیون تومان بوده است و در بقیه مناطق هیچ معامله ای انجام نشده است. حال برای بیان "قیمت مسکن در تهران" می توانیم میانگین قیمت ها در مناطق مختلف را حساب کنیم.

خوب میانگین یا حد وسط بین 1 میلیون و 1 میلیارد تقریبا می شود 500 میلیون، یعنی قیمت مسکن در تهران متری 500 میلیون است. این درحالی است که در منطقه 1 فقط یک معامله انجام شده است و می تواند این 1 معامله بیانگر قیمت واقعی ملک در منطقه 1 تهران نباشد. بنابراین تعداد یا حجم معاملات در منطقه برای ما مهم است و ما نمی توانیم تنها به یک یا چند معامله اعتماد کنیم. می بینید که برای بیان پارامتری مثل "قیمت مسکن در تهران" باید علاوه بر میانگین گیری قیمت ها در مناطق مختلف به حجم معاملات نیز توجه کرد تا بتوان تخمین واقعی تری از این موضوع داشته باشیم.
خوب تا اینجا همه چیز را درمورد مفهوم قیمت پایانی و حجم مبنا بیان کرده ایم! شما اگر فرض بالا را به خوبی درک کرده باشید تقریبا با درک مفهوم قیمت پایانی و حجم مبنا در بورس به اندازه یک تار مو فاصله دارید.

اگر تا اینجای مقاله نقطه ی ابهامی دارید پیشنهاد می کنیم یک بار دیگر مطلب بالا را با دقت مطالعه کنید و سپس ادامه این بحث را دنبال کنید.

مفهوم حجم مبنا به زبان ساده
قبل از آنکه به صورت تخصصی به بیان تعریف حجم مبنا در بورس بپردازیم، اجازه بدهید به کمک فرضی که در بالا کردیم به حجم مبنای سهام فرابورس زبان بسیار ساده این مفهوم را بیان کنیم. فرض بالا را در نظر بگیرید، مفهوم "قیمت مسکن در تهران" دقیقا متناظر با "قیمت پایانی یک سهم" است. همان طور که باید برای تعیین قیمت مسکن در تهران میانگین قیمت در مناطق مختلف را محاسبه کنیم برای تعیین قیمت پایانی یک سهم باید میانگین قیمت در قیمت های مختلف را حساب کنیم. در بورس قیمت آخرین معامله ممکن است با قیمت حجم مبنای سهام فرابورس پایانی سهم اختلاف داشته باشد. دقیقا مثل آخرین معامله مسکن در تهران که ممکن است در هر گوشه ای از تهران و با هر قیمتی اتفاق بیافتد. مقایسه آخرین قیمت معامله در بورس با قیمت پایانی مثل مقایسه آخرین معامله انجام شده مسکن در تهران با قیمت میانگین مسکن در تهران است.

همچنین در بالا گفتیم که برای تعیین قیمت مسکن در تهران باید میانگین قیمت مناطق مختلف را در نظر گرفت و از طرفی باید حجم معاملات هر منطقه مد نظر قرار داده شود. گفتیم که نمی توانیم به یک یا چند معامله اعتماد کنیم، سوال اینجاست که چند معامله باید در یک منطقه انجام شود که بتوانیم به آن اعتماد کنیم و میانگین قیمت آنها را قیمت مسکنِ آن منطقه در نظر بگیریم؟ حداقل حجم معاملاتی که باید انجام شود تا بتوانیم میانگین آنها را به عنوان قیمت مسکن در آن منطقه در نظر بگیریم، متناظر با حجم مبنا در بورس است.

به زبان علمی تر حجم مبنا حداقل حجمی است که باید یک سهم در یک قیمتی معامله شود تا نهایت تأثیر را در قیمت پایانی سهم بگذارد.

اگر هنوز متوجه مفهوم حجم مبنا نشده اید عجله نکنید.

در ابتدا فرض کردیم که در کل تهران فقط یک معامله در منطقه 1 تهران با قیمت متری 100 میلیون انجام شده باشد. اگر بخواهیم این قیمت را "قیمت مسکن در تهران" بدانیم، درست مانند این است که با معامله شدن یک عدد سهم در یک قیمت خیلی بالا یا خیلی پایین، قیمت اصلی آن سهم را همان قیمت در نظر بگیریم. اتفاقی که برای سهام هایی که حجم مبنای آنها 1 است در بورس می افتد.

وقتی حجم مبنای یک سهم 1 است، یعنی اگر فقط یک عدد برگه سهم در قیمت سقف مجاز روزانه و در مثبت 5 درصد معامله شود، قیمت پایانی آن سهم نیز 5 درصد رشد می کند. اما سهمی که حجم مبنای آن 100 هزار است، باید 100 هزار سهم در قیمت سقف مجاز روزانه معامله شود تا قیمت پایانی نیز به آن قیمت برسد. در واقع هر چقدر حجم معاملات در یک قیمتی بیشتر شود، قیمت پایانی به سمت آن قیمت گرایش پیدا می کند اما حداقل حجم مورد نیاز برای رسیدن قیمت پایانی به یک محدوده قیمتی به اندازه حجم مبنای سهم است. در اینجا لازم است کمی در مورد بازه مجاز قیمتی روزانه یک سهم صحبت کنیم.

بازه مجاز قیمت روزانه در یک سهم
دامنه نوسان یا بازه مجاز قیمتی روزانه ی یک سهم به معنی بیشترین تغییرات مجاز قیمت در طول یک روز می باشد یا به عبارت دیگر قیمت یک سهم در یک روز از یک سقف یا کف تعیین شده نمی تواند فراتر برود.

در بسیاری از بورس های سهام دنیا دامنه نوسانی وجود ندارد و البته این مسئله به سیاست های اقتصادی و ظرفیت های بازار بورس هر کشور بستگی دارد. دامنه نوسان در بازار بورس ایران به دلیل کمبود آگاهی های مالی افراد تازه وارد و البته آشفتگی های قیمتی در واکنش به اخبار و حساسیت بازار به شایعات و هیجانات ایجاد شده تا از ضرر و زیان سهام داران خرد و افراد مبتدی و کم تجربه جلوگیری شود. بنابراین در زمان تصویب این قانون نیت جلوگیری از ضرر و زیان افراد مبتدی بوده است.

اما این بازه مجاز قیمت روزانه بر چه اساسی تعیین می شود؟ جواب این سوال "قیمت پایانی دیروز" است. در واقع قیمت پایانی یک سهم در هر روز، بازه قیمت مجاز فردا را مشخص می کند به این صورت که سقف مجاز 5 درصد بالاتر از قیمت پایانی و کف مجاز 5 درصد پایین تر از قیمت پایانی خواهد بود.
در حال حاضر دامنه نوسانات نمادهای بورسی در بازار الف فرابورس مثبت یا منفی 5% نسبت به قیمت پایانی روز قبل هر سهام می باشد. برای مثال اگر قیمت پایانی یک سهم امروز 100 تومان باشد قیمت مجاز برای معاملات فردای این سهم در بازه 95 تا 105 تومان خواهد بود. این بازه برای برخی از نمادها 3% و برخی دیگر 1% است که در بازار پایه فرابورس قرار دارند. به هر حال تمامی سهام ها دارای بازه مجازی هستند که بر اساس قیمت پایانی تعیین می شود.

رابطه حجم مبنا، قیمت پایانی و بازه قیمت مجاز سهم
تا حالا فهمیدیم که قیمت پایانی به حجم معاملات و حجم مبنای سهم وابسته است و بازه مجاز قیمتی فردا به قیمت پایانی بستگی دارد. کم کم متوجه می شوید که پارامترهای مختلف در تابلوی معاملاتی یک سهم چگونه به صورت زنجیروار به یگدیگر وابسته هستند. این پارامترها را در تصویر زیر مشاهده می کنید.

 تابلوی معاملاتی یک سهم

حجم مبنا و قیمت پایانی و بازه مجاز
محاسبه قیمت پایانی یک سهم بر اساس حجم معاملات و حجم مبنا به صورت زیر است:

فرمول محاسبه قیمت پایانی

در فرمول بالا میانگین وزنی قیمت معامله شده در واقع میانگین قیمت در همان روز (با توجه به حجم معاملات در قیمت های مختلف) است. البته شما نیازی به دانستن این رابطه ندارید و تنها درک درستی از قیمت پایانی داشته باشید کافی است.

حجم مبنا در بورس چگونه تعیین می شود؟
قانون حجم مبنا برای کنترل رشد یا نزول بی رویه قیمت سهام و در سال 1382 تصویب شد. این قانون گاها دچار تغییراتی می شود و در آخرینِ آنها سعی شده است در طی یک سال که دارای حدود 250 روز کاری است، حداقل به اندازه 10 درصد از کل سهام یک شرکت معامله شود که بر این اساس حجم مبنای روزانه یک سهم 0.0004 (چهار ده هزارم) کل سهام شرکت قرار گرفته است. نتیجه منطقی این قانون این است که هر چقدر یک شرکت سهام بیشتری داشته باشد حجم مبنای بزرگ تری دارد.

نکته: با توجه به این قانون حجم مبنا، در تمام شرکت های بورسی در صورتی که حداقل 10 درصد از تعداد سهام کل شرکت در یک سال در بالاترین یا پایین تر دامنه نوسانی روزانه معامله شود، قیمت اصلی یا همان پایانی سهم حداکثرِ افت یا رشد خودش را می تواند تجربه کند.

تعداد کل سهام یک شرکت را می توانید در تابلوی معاملاتی هر سهم در سایت TSETMC پیدا کنید.

 تابلوی معاملاتی

تعداد سهام شرکت در تابلوی معاملاتی
محاسبه حجم مبنا برای برخی از شرکت ها (بنا بر مقتضیات مختلف) کمی متفاوت است. اما آیا واقعا این مسئله برای ما مهم است؟ قطعا برای کسی که به دنبال کسب سود در بازار سهام است دانستن نحوه محاسبه حجم مبنا اهمیتی نخواهد داشت، چیزی که مهم است دانستن کارکرد حجم مبنا در یک سهم و کاربردهای مختلف آن است. شما باید یاد بگیرید در بورس به مطالعه مطالب به درد بخور بپردازید و وقت خود را برای مطالعه ی مطالبی که کاربرد زیادی ندارند هدر ندهید. از این رو از آوردن جزئیات بیشتر در این زمینه خودداری می کنیم.

حجم مبنا برای یک معامله گر حرفه ای چه استفاده ای دارد؟
اصولا وجود حجم مبنا باعث عمق بازار می شود و اجازه نمی دهد سهم بدون اینکه حجم زیادی معامله شود قیمتش افت یا رشد زیادی کند. حجم مبنا یک جور ترمز برای حرکات سریع قیمت است. ممکن است قیمت لحظه ای (آخرین قیمت) یک سهم در مثبت 5 باشد اما قیمت پایانی سهم هنوز منفی باشد. این اتفاق به این دلیل رخ می دهد که در ان روز تعداد زیادی سهم در قیمت های پایین معامله شده است و حجم معاملات در مثبت حجم مبنای سهام فرابورس ها بالا کم بوده است. بر این اساس معامله گر های حرفه ای می توانند سهام هایی که فردا احتمالا صف خرید یا فروش خواهند بود را شناسایی کنند. معمولا اگر سهامی شرایط بالا را داشته باشد فردای آن روز صف خرید است. در این راستا می توانید از فیلترهای بورسی مربوطه کمک به گیرید و این گونه نمادها را در طول روز پیدا کنید.

یکی دیگر از کارکردها ی حجم مبنا برای یک معامله گر با تجربه این است که بر اساس حجم مبنای یک سهم می تواند تشخیص دهد که یک صف خرید تا چه اندازه می تواند پایدار باشد. به عنوان یک نکته به یاد داشته باشید که حجم های صف خرید اگر کمتر از حجم مبنای سهم باشد احتمال زیاد پایدار نیست و معمولا صف هایی که چندین برابر حجم مبنا حجم دارند، پایدار خواهند بود.

یکی از جالب ترین موارد استفاده از حجم مبنا و قیمت پایانی، ترفند خرید سهم از صف فروش است که این مطلب را در جزوه ی آموزش تابلوخوانی پیشرفته به طور کامل بیان کرده ایم.

حجم مبنای سهام فرابورس

با اعلام مصوبه‌ی جدید قوانین محاسبه‌ی حجم مبنا در بازار پایه و فرابورس را تغییر پیداکرد.اما این تغییر آیا به حمایت از بازار کمک خواهد کرد؟

حجم مبنا در روز گذشته طی مصوبه‌ای از سمت سازمان بورس اوراق بهادار در جهت ارتقاء اثربخشی و کارآمدی بازار، تغییر پیدا کرده است. اما این تغییر چگونه صورت می‌گیرد؟ آیا به واقع آثار حمایتی برای بازار خواهد داشت؟

طی دو سال اخیر که شاهد رشد چشمگیر بازار سرمایه بوده‌ایم، همواره این نگرانی مطرح بوده است که اگر از جانب دولت حمایتی از بورس صورت نگیرد، این بازار جذابیت خود را از دست خواهد داد. اما رفتار دولت و سازمان بورس اوراق بهادار تا کنون بیانگر حمایت از بازار سرمایه بوده است. به طوری که این حمایت، این بار با تغییراتی در حجم مبنا نمود پیدا کرده است.

در بیانیه سازمان بورس این چنین آمده است:

باتوجه به افزایش قابل ملاحظه ارزش معاملات در اکثر نمادهای بورس اوراق بهادار تهران و به منظور ارتقاء سطح اثربخشی و کارآمدی مدل محاسباتی حجم مبنا براساس بررسی‌های به عمل آمده و تقاضای بورس اوراق بهادار تهران و همچنین مصوبه ی هیأت مدیره محترم سازمان بورس و اوراق بهادار و شورای عالی بورس، شیوه‌ی محاسبه حجم مبنا از تاریخ 12 / 11 / 1398 به شرح زیر اعمال خواهد شد.

حجم مبنای کلیه‌ی شرکت‌های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران براساس فرمول قبلی (ماده واحده مصوب 28 / 11 / 1398 هیئت مدیره سازمان بورس و اوراق بهادار) چهار در ده هزار سهام شرکت می‌باشد؛ و به شرط های زیر تعیین گردیده است:

  • حداقل ارزش مبنا برای تمامی شرکت‌ها برابر با 50 میلیارد ریال
  • حداکثر ارزش مبنا برای شرکت‌های با سرمایه 20 هزار میلیارد ریال و بالاتر، 120 میلیارد ریال
  • برای شرکت‌های با سرمایه کمتر از 20 هزار میلیارد ریال، 100 میلیارد ریال

تعداد حجم مبنای هر سهم براساس قیمت پایانی سهم در آخرین روز معاملاتی هر هفته محاسبه و از اولین روز معاملاتی هفته‌ی بعد اعمال می‌گردد.

حجم مبنا در واقع اهرمی است که از سال ۱۳۸۲ در بورس اوراق بهادار تهران به کار گرفته شد و هدف آن، کنترل معاملات جهت جلوگیری از نوسان‌های کاذب و دست کاری قیمتی بود. حجم مبنا تا کنون برای بازار بورس در نظر گرفته می‌شد و بازارهای فرابورس و پایه این قابلیت را نداشتند.

نبود حجم مبنا در بازارهای فرابورس و پایه موجب کاهش پویایی و افزایش امکان سفته‌بازی روی سهام شرکت‌های حاضر در این بازارها می‌شد. اما اکنون حجم مبنا برای سهام این شرکت‌ها در نظر گرفته می‌شود تا کارآمدی در این بازارها نیز افزایش یابد.

اما حجم مبنا چیست؟

برای درک بهتر حجم مبنا بهتر است ابتدا با دومفهوم زیر آشنا شویم:

قیمت آخرین معامله:

به آخرین قیمتی که سهام یک شرکت در یک روز بین خریدار و فروشنده معامله می‌شود، قیمت آخرین معامله گفته می‌شود.

قیمت پایانی:

به میانگین وزنی قیمت سهام شرکت با در نظر گرفتن حجم مبنا، قیمت پایانی گفته می‌شود.

قیمت پایانی هر روز مبنای نوسانات قیمت روز بعد معاملاتی قرار می‌گیرد. مثلا اگر قیمت پایانی روز دوشنبه100 ریال باشد، بازه مجاز نوسان قیمت در روز معاملاتی بعد یعنی سه شنبه بین مثبت 5 درصد (105 ریال) و منفی 5 حجم مبنای سهام فرابورس درصد قیمت پایانی روز معاملاتی گذشته (95ریال) خواهد بود.

اکنون می‌توانیم بگوییم حجم مبنا حداقل تعداد برگه سهمی است که باید در یک روز معاملاتی روی یک قیمت دادوستد شود تا قیمت پایانی به قیمت داد و ستد شده برسد. در صورتی که تعداد سهام معامله‌شده در طول روز کمتر از حجم مبنا باشد، به همان نسبت درصد نوسان قیمت آن سهم نیز کاهش خواهد یافت.

محاسبه حجم مبنا در روش جدید چگونه خواهد بود؟

فرمول جدید از دو بخش تشکیل شده است. ابتدا به صورت زیر ارزش مبنا محاسبه می‌شود:

قیمت پایانی سهم در آخرین روز معاملاتی هفته× 0.0004× تعداد سهام شرکت

سپس طبق یکی از شروط جدول زیر با آن برخورد می‌شود:

تفسیر این جدول به این گونه است که اگر ارزش محاسبه شده در فرمول بالا از حداقل مقدار ستون مربوطه کمتر باشد، همان مقدار حداقل در نظر گرفته می‌شود. اما اگر عدد بدست آمده بین میزان حداقلی و حداکثری باشد، خود مقدار بدست آمده در نظر گرفته می‌شود.

در مرحله آخر این مقدار را باید تقسیم بر قیمت سهم در آخرین روز معاملاتی هفته نمود. در نهایت عدد حاصل شده حجم مبنا قرار می‌گیرد.

در ابتدا ممکن است کمی پیچیده به نظر برسد اما اکنون با محاسبه چند مثال این محاسبه واضح‌تر خواهد شد.

  1. به عنوان مثال، نماد خکاوه از بازار پایه زرد است. حال تعداد سهام آن معادل 2,636 میلیارد را در 0.0004 ضرب کرده و سپس مقدار حاصل را در قیمت روز ضرب می‌کنیم:

3,397,276,800= 3222× 0.0004× 109× 2,636

همان‌طور که مشاهده شد، مقدار بدست آمده برابر با 3 میلیارد و 397 میلیون ریال می‌باشد. حال به دلیل آن که حداقل ارزش مبنا در بازار پایه‌ی زرد 20 میلیارد ریال است و عدد بدست آمده از این مقدار کمتر می‌باشد، بنابراین مقدار ارزش مبنای آن معادل همان 20 میلیارد ریال یعنی مقدار حداقلی بازار زرد در نظر گرفته می‌شود.

اکنون برای محاسبه حجم مبنای آن، مقدار 20 میلیارد ریال را باید تقسیم بر قیمت پایانی روز چهارشنبه آن نماییم که به صورت زیر خواهد بود:

6,207,324= 3222/ 20,000,000,000

لذا حجم مبنای نماد خکاوه معادل 6,207,324 سهم در نظر گرفته می‌شود.

2. در مورد سهم تپکو برای محاسبه ی ارزش مبنا طبق فرمول گفته شده داریم:

37,985,804,800= 4496× 0.0004× 21,122,000,000

مقدار ارزش مبنا در این سهم حدودا 38 میلیارد ریال بدست آمد که این مقدار، از میزان حداقل بازار خود، یعنی 20میلیارد ریال بالاتر است. بدین ترتیب این عدد را بر قیمت سهم در روز چهارشنبه تقسیم می کنیم:

8,448,800=4496/ 37,985,804,800

لذا حجم مبنای نماد تپکو معادل 8,448,800 سهم در نظر گرفته می‌شود

در صورت افزایش این مقادیر تا 100 میلیارد ریال، به همین شکل برای آنها محاسبه می‌شود و اگر از آن فراتر رفت، با توجه به سرمایه شرکت، یکی از دو سقف 10 یا 12 میلیارد تومان در نظر گرفته می‌شود و این میزان ثابت خواهد ماند.

مقایسه‌ی حجم مبنای برخی از سهام با میانگین حجم معاملات ماه آنها

همان‌طور که در جدول ملاحظه می‌شود، در اکثر نمادهای ذکر شده ارزش معاملات بیش از دو برابر حجم مبنا است. بدین ترتیب می‌توان گفت اعمال حجم مبنای جدید برای بسیاری از سهام مشکلی ایجاد نخواهد کرد. اما معاملات برخی دیگر از سهام شرکت‌های بازار فرابورس و بازار پایه (که تعداد این نماد‌ها در بازار کم می‌باشد)، اندکی دچار مشکل خواهد شد.

تأثیرات این اتفاق بر بازار چیست؟

همان‌طور که پیش‌تر اشاره شد، دولت و سازمان بورس برای اهدافشان به دنبال رشد پایدار بازار هستند. برای اینکه بازار پویاتر شود، ابتدا لازم است که معاملات آن تا حدی به دور از هیجان و با شیب ملایم صورت گیرد. تغییر فرمول حجم مبنا موجب می‌شود تا اصطلاحاً عمق بازار افزایش یافته و قیمت‌های کاذب و حبابی کمتر به وجود بیایند. همچنین در ادامه ریزش‌های بازار با شدت کمتری رخ دهند تا در انتها تعادل بیشتری در بازار برقرار شده و بازار از تحلیل بیشتری برخوردار شود.

از سوی دیگر، به دلیل آن که تا کنون حجم مبنا در بازارهای پایه و فرابورس در نظر گرفته نمی‌شد، کوچک بودن بسیاری از سهام این بازارها باعث سود جویی برخی از معامله‌گران می‌شد. بدین صورت که گروهی از سرمایه گذاران (سفته بازارن) با حجمی از سرمایه خود، بخش اعظم سهام شرکت مذکور آن خریداری می‌کردند و به مرور با عرضه‌های کم یا اصطلاحاً قطره‌ای، اقدام به بالا بردن قیمت سهام می‌کردند. حال اجرای حجم مبنا در این گروه از سهم‌های بازار، در گام اول موجب کاهش رشد سرسام آور سهام و درنتیجه باعث جلوگیری از سواستفاده برخی از سفته بازان از سهام این گونه شرکت‌ها می‌شود.

از طرف دیگر تحلیل‌های بنیادی ارزش بیشتری خواهند یافت؛ به‌طوری که نمادی رشد بیشتری خواهد کرد که حجم معاملات بالایی پیدا کند و نظر بازار را جلب نماید که این مسئله اهمیت وضعیت بنیادی شرکت را بیش از پیش نمایان می‌سازد.

همچنین سرمایه به سمت شرکت‌های بزرگ که شناوری بالایی دارند حرکت خواهد کرد و این دست حقوقی‌ها و حقیقی‌های درصدی را برای خروج یک باره سرمایه از بازار باز خواهد گذاشت و حتی در مواقع نزولی شدن بازار با پر شدن حجم مبنا، سهامداران این نمادها ضرر بیشتری نسبت به سهام کوچک خواهند داشت.

در مورد سفته‌بازی برخی چنین مطرح می‌کنند که ممکن است در این سفته‌بازی‌ها به علت عرضه نکردن سهام، نماد مشمول گره معاملاتی شود و از این طریق سفته بازی انجام پذیرند.

گره معاملاتی وضعیتی است که:

  • نماد معاملاتی به رغم برخورداری از صف خرید یا صف فروش در پایان جلسه معاملاتی حداقل معادل یک برابر حجم مبنا برای شرکت‌هایی با ۳ میلیارد سهم و بیشتر و دو برابر حجم مبنا برای سایر شرکت‌ها، به علت عدم تقارن قیمت‌های درخواست خرید و فروش، حداقل به مدت ۵ جلسه معاملاتی متوالی مورد معامله قرار نگیرد یا متوسط معاملات روزانه آن در این دوره (به استثنای معاملات در بازار معاملات عمده)، کمتر از ۵ درصد حجم مبنا باشد.
  • کلیه معاملات یک نماد معاملاتی در ۵ جلسه معاملاتی متوالی در سقف یا کف دامنه نوسان روزانه قیمت باشد.

نمادهای معاملاتی که تحت این شرایط مشمول دستورالعمل رفع گره معاملاتی می‌شوند، در ابتدای روز معاملاتی بعد و در مرحله گشایش با دو برابر دامنه نوسان روزانه قیمت عادی آن نماد انجام و سپس در حراج پیوسته، معاملات در دامنه نوسان روزانه قیمت انجام می‌شوند. لازم به ذکر است قیمت مرجع در دوره حراج پیوسته، قیمت کشف شده از طریق حراج ناپیوسته است.

این مورد گرچه ممکن است اتفاق بیفتد اما با مشکلاتی مواجه است که احتمال آن را کم می کند. از جمله اینکه ناظر بازار می‌تواند با توجه به نسبت p/e سهم و یا در نظر گرفتن معاملات مشکوک و صف ساختگی، نماد را شامل گره معاملاتی نماید.

جمع بندی

نکته مهم در مورد این قانون آن است که با افزایش قیمت حجم مبنا کاهش می‌یابد و این به معنی آن است که این فرمول از افزایش قیمت ها حمایت می‌کند و در صورت کاهش قیمت‌، با افزایش حجم مبنا نقش کنترل کنندگی ایفا می‌نماید.
هرچند برخی به نحوه محاسبه آن ایراد گرفته اند و ممکن است از طرف سازمان دستخوش تغییراتی شود اما در مجموع با تمام توصیفاتی که صورت گرفت می توان گفت که تصمیم اتخاذ شده در کوتاه مدت احتمالاً با مشکلاتی مواجه خواهد شد اما به مرور آثار مثبتی بر بازار خواهد گذاشت و در جهت حمایت از سهامداران خرد و افزایش عمق بخشیدن به بازار عمل خواهد نمود.

حجم مبنا در بورس چیست؟

منبع:وب سایت خانه تدبیر و اندیشه

منبع:وب سایت خانه تدبیر و اندیشه

حجم مبنا در بورس چیست؟

حداقل تعداد سهام یک شرکت است که باید در طول روز معامله شود تا قیمت پایانی سهم برابر با میانگین وزنی قیمت، بتواند تا ۵ درصد دامنه مجاز نوسان قیمت افزایش یا کاهش یابد.

بصورت ساده اگر قیمت پایانی یک سهام بخواهد تا سقف مجاز دامنه نوسان یعنی مثبت ۵ درصد و یا کف قیمتی منفی ۵ درصد در طول روز حرکت کند باید حداقل تعداد مشخصی از آن سهام در روز معامله شود که این حداقل تعداد را سازمان بورس برای هر شرکت تعیین می کند که به آن حجم مبنا گفته می شود.

در تصویر فوق حجم مبنای نماد فملی را مشاهده می کنید که عدد ۳۷۷۱۰۰۰ سهم را نشان می دهد این به معنی است که برای تغییر قیمت پایانی این سهام تا سقف و کف دامنه نوسان ۵ درصد باید حداقل ۳۷۷۱۰۰۰ سهم معامله شود. حجم معاملات نشان می دهد که در این نماد ۲۰۸ میلیون سهم معامله شده و این مقدار از حجم مبنا بالاتر است بنابر این قیمت پایانی سهام توانسته با توجه نوسان روز تا محدوده ۳.۵۲ درصد رشد داشته باشد.

هدف از تعیین حجم مبنا در بورس

حجم مبنا برای کنترل رشد بی‌رویه قیمت سهام در سال ۱۳۸۲ تصویب شد. هدف از تعیین حجم مبنا، این است که سرمایه گذاران اطمینان داشته باشند نوسانات قیمت سهام، در نتیجه خرید و فروش تعداد مشخص و قابل توجهی سهام صورت گرفته است، چرا که اگر حجم مبنا وجود نداشت، معامله حتـی چند عدد سهم یک شرکت، می تواند قیمت سهام این شرکت در بورس را تحت تأثیر قرار داده و منجر به تغییرات قیمت های غیرواقعی و کاذب شود.

حجم مبنا و تاثیر آن بر قیمت پایانی

در مقاله انواع قیمت در تابلوی بورس در مورد قیمت آخرین معامله و قیمت پایانی توضیحاتی اشاره شده است.

قیمت آخرین معامله (Close Price ) : قیمت آخرین معامله صورت گرفته بین خریدار و فروشنده در انتهای روز معاملاتی است.

قیمت پایانی : میانگین وزنی قیمت های معامله شده در بازه زمانی روز می باشد که حجم مبنا در محاسبه این میانگین تاثیر بسزایی دارد. قیمت پایانی دامنه نوسان روز بعد را تعیین می کند.

سامانه معاملاتی بازار بورس پس از محاسبه میانگین قیمت سهم در طول روز، که بصورت خودکار و لحظه ای محاسبه می شود میزان حجم معاملات را با حجم مبنا بررسی می کند که اگر حجم معاملات سهم به اندازه حداقل حجم مبنا باشد، میانگین محاسبه شده به عنوان قیمت پایانی سهم در تابلوی معاملات ثبت خواهد شد، اما اگر حجم معاملات انجام شده از حجم مبنا کمتر باشد به همان نسبت از میزان افزایش یا کاهش قیمت پایانی سهم کاسته می شود و این قیمت در تابلوی معاملات ثبت می گردد.

نحوه محاسبه حجم مبنا (مطابق اطلاعیه شماره ۷۲۱۷۶ر۱۸۱ مورخ هشتم اسفند ماه ۹۸)

حجم مبنای کلیه شرکت‌های پذیرفته شده در بورس برابر با ۰.۰۰۰۴ (چهار ده هزارم) تعداد سهام شرکت است. حداکثر ارزش حجم مبنا با توجه به سرمایه شرکت ها می تواند ۱۲۰میلیارد ریال و حداقل آن ۵۰ میلیارد ریال باشد که تعداد آن براساس قیمت پایانی سهم در آخرین روز معاملاتی هر هفته محاسبه و از اولین روز معاملاتی هفته بعد اعمال می‌شود.

  • حداقل ارزش مبنای قابل اعمال معادل ۵۰ میلیارد ریال است.
  • حداکثر ارزش مبنای قابل اعمال برای شرکت‌های با سرمایه کمتر از ۲۰ هزار میلیارد ریال معادل ۱۰۰ میلیارد ریال و برای شرکت‌های با سرمایه ۲۰ هزار میلیارد و بالاتر معادل ۱۲۰ میلیارد ریال است.

طبق این قانون برای محاسبه حجم مبنا کافی است مراحل زیر را طی کنیم:

  1. ابتدا تعداد سهام شرکت را در عدد ۴ ضرب و بر عدد ۱۰۰۰۰ تقسیم می‌کنیم.
  2. عدد بدست آمده حجم مبنای ما خواهد بود. اما لازم است یک تبصره را در آن رعایت کنیم.
  3. عدد بدست آمده را در قیمت پایانی سهم در روز چهارشنبه (آخرین روز کاری) ضرب می‌کنیم:
  4. اگر عدد بدست آمده در آخرین روز کاری هفته (معمولا چهارشنبه) عددی بین ۵۰ میلیارد ریال و ۱۲۰ میلیارد ریال بود: حجم مبنای ما برای روز شنبه همان عدد بدست آمده در بالا خواهد بود.
  5. اگر عدد بدست آمده کمتر از ۵۰میلیارد ریال بود حجم مبنای ما برای روز شنبه برابر خواهد بود با ۵۰میلیارد ریال تقسیم بر قیمت پایانی روز چهارشنبه.

با موافقت شورای عالی بورس و اوراق بهادار و طبق مصوبه های جلسه هشتم اسفندماه ۹۸ هیات مدیره سازمان بورس و اوراق بهادار مقرر شد که برای شرکت های موجود در بازارهای اول، دوم و پایه فرابورس ایران حجم مبنا معادل ۴ در ده هزار تعداد سهام شرکت اعمال شود. فرابورس ایران اعلام کرد که حداقل ارزش مبنا در بازارهای اول و دوم فرابورس، ۵۰ میلیارد ریال و در تابلوهای زرد، نارنجی و قرمز بازار پایه به ترتیب ۲۰، ۱۰ و ۵ میلیارد ریال در نظر گرفته شده است. همچنین حداکثر ارزش مبنا برای شرکت های با سرمایه ۲۰ هزار میلیارد ریال و بالاتر ۱۲۰ میلیارد ریال تعیین شده است و برای شرکت های با سرمایه کمتر از ۲۰ هزار میلیارد ریال، حداکثر ارزش مبنا ۱۰۰ میلیارد ریال خواهد بود.

تعداد سهام کل شرکت در نماد فملی ۱۰۱.۴۰۰.۰۰۰.۰۰۰ و قیمت پایانی سهام در پایان روز چهارشنبه مبلغ ۳۱۴۵۰ ریال بوده است

۱۰۱.۴۰۰.۰۰۰.۰۰۰ × ۴ ÷ ۱۰۰۰۰ = ۴۰.۵۶۰.۰۰۰

۴۰.۵۶۰.۰۰۰ × ۳۱۴۵۰ = ۱.۲۷۵.۶۱۲.۰۰۰.۰۰۰ ریال

عدد بدست آمده مبلغی بالاتر از ۱۲۰میلیارد ریال بوده بنابر این با توجه به قانون حجم مبنا برای شرکت های با سرمایه بالاتر از ۲۰ هزار میلیارد حداکثر ارزش حجم مبنا ۱۲۰ میلیارد ریال محاسبه می شود.

حجم مبنای نماد فملی برای هفته بعد می شود :

۱۲۰.۰۰۰.۰۰۰.۰۰۰ ÷ ۳۱۴۵۰ = ۳.۸۱۵.۵۸۰ سهم

تصویر بالا حجم مبنای روز شنبه اول هفته که نسبت به چهارشنبه تغییر داشته است.

مثال ۲

تعداد سهام کل شرکت در نماد غگل ۶.۱۰۷.۰۰۰.۰۰۰ و قیمت پایانی سهام در پایان روز چهارشنبه مبلغ ۱۳۰۵۰ ریال می باشد:

۶.۱۰۷.۰۰۰.۰۰۰ × ۴ ÷ ۱۰۰۰۰ = ۲.۴۴۲.۸۰۰

۲.۴۴۲.۸۰۰ × ۱۳۰۵۰ = ریال۳۱.۸۷۸.۵۴۰.۰۰۰

  1. عدد بدست آمده مبلغی کمتر از ۵۰میلیارد ریال است با توجه به قانون حجم مبنا اگر عدد بدست آمده کمتر از ۵۰میلیارد ریال بود حجم مبنای ما برای روز شنبه برابر خواهد بود با ۵۰میلیارد ریال تقسیم بر قیمت پایانی روز چهارشنبه.

حجم مبنای نماد غگل برای هفته بعد می شود :

۵۰.۰۰۰.۰۰۰.۰۰۰ ÷ ۱۳۰۵۰ = ۳.۸۳۱.۴۱۷ سهم

تصویر بالا حجم مبنای روز شنبه اول هفته که نسبت به چهارشنبه تغییر داشته است



اشتراک گذاری

دیدگاه شما

اولین دیدگاه را شما ارسال نمایید.