تاریخچه پیدایش بورس

9:07

يونس غلامي

كلمه بورس هم مثل هر كلمه‌اي، داراي يك پيشينه‌ي تاريخي است. برای مثال واژه‌ي بانك از آنجا پديد آمد كه در اروپا افراد براي انجام مبادلات پولي خود روي نيمكت‌هاي ميدان‌هاي قديمي مي‌نشستند و پول‌هاي خود را مبادله مي‌كردند. از آنجا كه لغت "بنك" در زبان ايتاليايي به معني نيمكت است. بعدها مراكزي كه وظيفه‌ي انجام مبادلات پولي را بر عهده گرفتند به بانك معروف شدند.

به گفته اغلب كارشناسان، تاريخچه پيدايش واژه بورس هم به قرن پانزدهم ميلادي باز مي‌گردد. در آن زمان، بازرگانان و كسبه‌ي شهري به نام «بورُوژ»( Bruges ) در شمال غربي بلژيك، در ميداني به نام «تِربورس»( TerBeurze ) در مقابل خانه‌ی بزرگ‌زاده‌اي به نام «واندِر بورس» جمع مي‌شدند و خريد و فروش مي‌كردند.از آن تاریخچه پیدایش بورس تاريخ به بعد مكان‌هايي كه مردم در آنجا خريد و فروش مي‌كردنـد، به بورس معروف شدنـد.

در آن زمان، اين مكان‌ها از نظم و انضباط خاصي برخوردار نبود و هر كس مي‌توانست در آنجا به فعاليت‌ بپردازد، اما به مرور زمان و رفته‌رفته، نظم و انضباط خاصي در اين مكان‌ها حاكم شد؛ به نحوي كه پس از مدتي، فقط بازرگانان، صرافان و دلالان بودند كه اجازه داشتند در اين مكان‌ها خريد و فروش كنند. در گذر زمان، تالارهاي مسقف بورس شكل گرفت و بازرگانان كه تا پيش از آن، در هواي آزاد خريد و فروش مي‌كردند، براي خريد و فروش به اين تالارها مي‌رفتند. در بسياري از منابع علمي و تاريخي، زمان آغاز به كار تالارهاي مسقف بورس را به عنوان تاريخ رسمي تأسيس بورس در دنيا معرفي مي‌كنند، اگرچه همانطور كه گفتيم، پيشينه آن به قبل‌ از آن تاريخ و به قرن پانزدهم ميلادي برمي‌گردد.

اما بازرگانان در اين تالارهاي مسقف -كه به بورس معروف شدند- چه چيزي را داد و ستد مي‌كردند؟ براي توضيح در اين‌بـاره، ابتدا بايد مفهوم ديگري را توضيح دهيم؛ مفهومي به نام شركت سهامـي.

در زمان‌هاي گذشته، بازرگانان همواره به دنبال آن بودند تا ضرر و زيان‌هاي احتمالي ناشي از تجارت خود را كاهش دهند. شراكت، راهي بود كه مي‌توانست ريسك كسب و كار آنها را كاهش دهد؛ چون با شريك‌شدن چندين فرد در يك كسب و كار، سود و زیان‌هاي احتمالي آن كسب و كار بين شركا تقسيم مي‌شد. اين تجربه، به تدريج به تشكيل شركت‌هاي سهامي منجر شد. در اين شركت‌ها، هر يك از شركا به نسبت سهمي كه در شركت داشت، در منافع و يا ضررهاي احتمالي شركت سهيم مي‌شد.

اولين شركت سهامي با نام «ماسكُوِي» ( Muscovy ) در سال 1553 ميلادي، با مشاركت عده‌اي از تجار در روسيـه ايجـاد شد. گسترش مبادلات تجاري در جهان، نياز به سرمايه‌هاي بيشتـر و شركاي بيشتري را آشكار كرد. پيدا كردن شركاي متعدد براي سرمايه‌گذاري در يك كسب و كار، به مراكزي نياز داشت كه بتواند در واقع بين دارندگان سرمايه و متقاضيان سرمايه، ارتباط برقرار كند. اين مراكز، به نام «بورس» معروف شدند. شركت‌ها با فروش سهام خود در بورس، در واقع سرمايه‌گذاران و شركاي بيشتري را براي مشاركت در كسب و كار خود، پيدا مي‌كردند.

اولين بورس اوراق بهادار جهان در تاریخچه پیدایش بورس اوايل قرن هفدهم ميلادي در شهر «آمستردام» هلند تشكيل شد و كمپاني هند شرقي، اولين شركتي بود كه سهام خود را در آن عرضه كرد. فعاليت‌هاي مرتبط با بورس در شهر لندن از اوايل قرن هجدهم ميلادي و در قهوه‌خانه‌ها شروع شد. اين فعاليت‌ها در سال 1773 ميلادي و با خريد ساختمان مستقل توسط معامله‌گران وارد فصل جديدي شد. در نهايت در سوم مارس سال 1801 ميلادي، بورس لندن فعاليت رسمي خود را آغاز كرد.

اما بورس نيويورك به عنوان سومين بورس بزرگ در گستره تاريخ، فعاليت خود را چگونه آغاز كرد؟ در 17 مي 1792، 24 كارگزار بازار سهام در خيابان وال استريت نيويورك و زير درخت چناري دور هم جمع شدند و توافق‌نامه‌اي را امضا كردند كه به توافقنامه «درخت چنار» مشهور شد. آنها در 8 مارس 1817 با تنظيم اساسنامه شروع به كار بورس نيويورك را رسميت بخشيدند. با شروع فعاليت بورس‌هاي بزرگ جهان، به تدریج ساير كشورها نيز داراي بورس شدند تا آنجا كه امروز كمتر كشوري را مي‌توان يافت كه بورس نداشته باشد.

بورس چیست و آشنایی با انواع تحلیل سهام در بورس

بورس چیست؟ تاریخچه پیدایش واژه بورس به قرن پانزدهم میلادی بازمی گردد. در آن زمان، بازرگانان و کسبه شهری در شمال غربی بلژیک، در میدانی به نام «تِربورس» (TerBeurze) در مقابل خانه بزرگ زاده ای به نام «واندِر بورس» جمع می شدند و خرید و فروش می کردند. از آن تاریخ به بعد مکان هایی که مردم در آنجا خرید و فروش می کردند، به بورس معروف شدند.

به مرور تالارهای مسقف بورس شکل گرفت و بازرگانان که تا پیش از آن، در هوای آزاد خرید و فروش می کردند، برای این امر به این تالارها می رفتند. در بسیاری از منابع علمی و تاریخی، زمان آغاز به کار تالارهای مسقف بورس را به عنوان تاریخ رسمی تاسیس بورس در دنیا معرفی می کنند، اگرچه پیشینه آن به قرن پانزدهم میلادی بر می گردد.

بازرگانان همواره به دنبال آن بودند تا ضرر و زیان های احتمالی ناشی از تجارت خود را کاهش دهند. شراکت راهی بود که می توانست ریسک کسب و کار آنها را کاهش دهد؛ چون با شریک شدن چندین فرد در یک کسب و کار، سود و زیان های احتمالی آن کسب و کار میان شرکا تقسیم می شد این تجربه به تدریج به تشکیل شرکت های سهامی منجر شد. در این شرکت ها، هر یک از شرکا به نسبت سهمی که در شرکت داشت، در منافع یا ضررهای احتمالی شرکت سهیم می شد.

آشنایی اولیه با بورس

شرکت ها با فروش سهام خود در بورس، در واقع سرمایه گذاران و شرکای بیشتری برای مشارکت در کسب و کار خود پیدا می کردند. اولین بورس اوراق بهادار جهان در اوایل قرن هفدهم میلادی در شهر «آمستردام» هلند تشکیل شد و کمپانی هند شرقی، اولین شرکتی بود که سهام خود را در آن عرضه کرد.

تاریخچه پیدایش بورس در ایران

معاملات اولیه درباره تاسیس بورس در ایران، به سال ۱۳۱۵ هجری شمسی برمی گردد. در این سال، فردی بلژیکی به نام «ران لوترفِلد» پس از انجام مطالعات گسترده درباره تاسیس بورس در ایران، اساسنامه داخلی بورس را تهیه و به مسئولان ایرانی ارائه کرد اما با توجه به شرایط آن زمان و وقوع جنگ جهانی دوم، عملا موضوع بررسی و تاسیس بورس در ایران بیش از ۲۵ سال به تاخیر افتاد.

بالاخره در سال ۱۳۴۱، کمیسیونی در وزارت بازرگانی و با حضور نمایندگان وزارت دارایی، وزارت بازرگانی و بانک توسعه صنعتی و معدنی ایران تشکیل و موافقتنامه اولیه تاسیس بورس سهام در این کمیسیون، تنظیم شد.

در اواخر همان سال یعنی سال ۴۱، هیأتی از بورس بروکسل به سرپرستی دبیرکل این بورس برای مشارکت در راه اندازی بورس ایران، به کشورمان دعوت شدند و بالاخره پس از چهار سال، در سال ۱۳۴۵ قانون تشکیل بورس اوراق بهادار در مجلس تصویب و برای اجرا از سوی وزارت اقتصاد به بانک مرکزی ابلاغ شد.

در پانزدهم بهمن ماه سال ۱۳۴۶، بورس اوراق بهادار تهران با انجام چند معامله بر روی سهام بانک توسعه صنعتی و معدنی که بزرگترین مجتمع واحدهای تولیدی و اقتصادی در آن تاریخ به شمار می رفت، به طور رسمی فعالیت خود را آغاز کرد.

بورس ایران در تاریخ ۴۵ ساله فعالیت خود، همواره فراز و فرودهای بسیار زیادی را تجربه کرده است اما شاید بتوان گفت یکی از مهمترین تحولات تاریخ بورس ایران، تاسیس قانون جدیدی تحت عنوان قانون بازار اوراق بهادار در اول آذر سال ۱۳۸۴ بوده است که ضمن رفع برخی نارسایی ها و نواقص موجود در قانون اولیه، زمینه توسعه گسترده بورس در ایران را فراهم کرد.

بر اساس این قانون، بخش نظارتی بورس از بخش های عملیاتی آن تفکیک شد، به این معنا که سازمانی به عنوان سازمان بورس و اوراق بهادار، به عنوان نهاد نظارتی بورس تشکیل شد. سازمان بورس که خود تحت نظارت شورایی به اسم شورای عالی بورس فعالیت می کند، وظایف بسیاری دارد که یکی از مهمترین وظایف آن، تاسیس و نظارت بر عملکرد بورس های مختلف است.

بورس اوراق بهادار

بورس های فعال در ایران

بورس اوراق بهادار تهران که در آن، سهام شرکت ها و سایر اوراق بهادار مانند اوراق مشارکت خرید و فروش می شود.
فرابورس ایران که در آنجا هم سهام شرکت هایی که بنا به دلایلی موفق به پذیرش در بورس اوراق بهادار تهران نمی شوند، مورد داد و ستد قرار می گیرد.
بورس کالای ایران که در آن انواع کالاها مانند محصولات پتروشیمی، فلزات، محصولات کشاورزی و … خرید و فروش می شود.
بورس انرژی که در آن حامل های انرژی با محوریت برق، به عنوان یکی از مهمترین حامل های انرژی، خرید و فروش شود.

انواع تحلیل سهام در بورس

نکات کاملا مهم و کلیدی برای افرادی که می خواهند تازه وارد بازار بورس شوند:

1- به کسانی که قدرت تحلیل سهام در بازار بورس را ندارند و یا امکان استفاده از مشاور کاملا مسلط به موضوع تحلیل برایشان مقدور نمی باشد توصیه می شود اکیداً وارد بازار بورس نشوند زیرا ممکن است متحمل زیان های جبرانی ناپذیری گردند.

2- سرمایه گذاری در بورس مانند سپرده گذاری پول در بانک نمی باشد که هر چه زمان بیشتری پول شما در بانک باشد سود بیشتری به شما تعلق می گیرد. شما ممکن است ده سال سهام یک شرکت را در اختیار داشته باشید ولی نه تنها سودی به دست نیاورید بلکه ارزش سهام شما نیز کاهش یابد.

3- سود در بازار سهام به دو شکل به دست می آید. اول سهم شما از محل سود قابل تقسیم پایان دوره مالی آن شرکت و دوم سود و زیان حاصل از نوسانات قیمت خرید و فروش سهام. بنابراین شما به عنوان یک سرمایه گذار عملا باید بارها و بارها اقدام به خرید و فروش سهام کنید تا سود آرمانی خود را به دست بیاورید نه اینکه فقط سهامی را خریداری کنید و دیگر معامله ای انجام ندهید.

4- اگر سهامی را به مبلغ 10.000.000ریال خریداری کنید و روز بعد به همان مبلغ 10.000.000ریال به فروش برسانید عملاً شما زیان کرده اید. چون هم بابت خرید سهام باید 49.000 ریال کارمزد پرداخت کنید و هم بابت فروش سهام باید 103.000 کارمزد و مالیات پرداخت کنید. پس خرید و فروش سهام به قیمت یکسان 10.000.000 ریال عملاً 152.000 ریال به شما ضرر رسانده است.

5- اگر پس اندازی دارید که با کم شدن آن صدمه چندانی نمی بینید وارد بورس شوید نه اینکه تمام زندگی خود را حراج کرده و به امید واهی پولدار شدن وارد بازاری شوید که قدرت تجزیه و تحلیل آن را ندارید.

سرمایه گذاری در بورس اوراق بهادار

انواع تحلیل

دو نوع تحلیل سهام جهت بررسی وضعیت سهام شرکت های بازار بورس وجود دارد که سرمایه گذار پس از تحلیل سهام و کسب اطلاعات لازم نتایج یکی از این دو روش و گاهی نیر با در نظر گرفتن نتایج هر دو روش تحلیل سهام تصمیم به خرید و فروش سهام یا عدم واکنش می گیرد.

1- تحلیل فاندامنتال (بنیادی): (Fundamental Analaysis)

به بررسی رفتار قیمت و پیش بینی آن به وسیله در نظر گرفتن عوامل تغییر، تحلیل بنیادی گفته می شود. این عوامل می تواند اقتصادی، سیاسی، اجتماعی، نظامی و …. باشد.برای مثال فرض گنید می خواهیم یک جفت ارز EUR/USD را بررسی کنیم. برای این کار باید به کلیه عواملی که می تواند بر روی EUR و USD اثر گذار باشد را مد نظر قرار دهیم که می توان به عواملی همچون نرخ بهره، تراز تجاری، میزان بیکاری، اوضاع سیاسی، چشم انداز اقتصادی آینده آن ها و … اشاره کرد.

به طور خلاصه می توان گفت برای معاملات کوتاه مدت و نوسانگیری در بازارهای مالی این تحلیل کارایی بسیار کمی دارد. زیرا با توجه به عواملی بی شمار اثر گذار بر روی قیمتها جمع بندی آنها برای اینگونه معاملات غیر ممکن است. بهترین کاری که ابن نوع تحلیلها انجام می دهند ارائه دلیل تغییرات قیمتها پس از حرکت آنهاست. ولی باید دقت کرد که در لحظاتی از بازار که اخبار مهم فاندامنتال عنوان می شود (مانند اعلام نرخ بهره) ممکن است بازارها دچار تغییرات شدیدی باشند هر چند معمولاً جهت این تغییرات را هیچ فاندامنتال کاری به درستی پیش بینی نمی کرده است.

2- تحلیل تکنیکال (فنی):(technical analaysis)

تحلیل تکنیکی به معنی بررسی نوسانات قیمت سهام (ارز) در گذشته است که به کمک نمودار و به منظور پیش بینی حرکت آتی بازار انجام می گیرد. در این نوع تحلیل سعی می شود از روند قیمت یک سهم (ارز) در گذشته،آینده آن پیش بینی شود. تحلیل تکنیکی را می توان برای هر نوع کالا یا شاخص یا سهام و غیره بکار برد. اساس این نوع تحلیل ها ریاضیات می باشد که در چارت و اندیکاتور (شاخص) خلاصه می شود. یک تحلیل گر تکنیکی معتقد است که همه اطلاعات یک سهام یا یک ارز در سابقه قیمت آن نهفته است و از روند حرکت قیمت، می توان آینده آنرا پیش بینی نمود.

تفاوت تحلیل فاندامنتال (بنیادی) با تحلیل تکنیکال (فنی)

تحلیل تکنیکی سرعت عمل بالائی داشته و به ما این امکان را می دهد که در مدت کوتاه تری نسبت به تحلیل پایه ای (فاندامنتال)، تعداد خیلی بیشتری سهام (ارز ) را مورد مطالعه و بررسی قرار بدهیم.
تحلیل تکنیکی نیاز به دانش بالای علوم اقتصادی و سیاسی ( بر عکس تحلیل پایه ای ) ندارد.

سرمایه گذاری در بورس اوراق بهادار

مقایسه تحلیل تکنیکال و بنیادی: بررسی مزایا و معایب

معایب تحلیل تکنیکال	مزایای تحلیل تکنیکال
۱- سیگنال ضدونقیض استفاده از تعداد زیاد اندیکاتور و سایر عوامل می تواند باعث مشاهده سیگنال های متفاوت و سردرگمی در سرمایه گذار شود.	۱- اطلاع از حجم عرضه و تقاضا عرضه و تقاضاست که بازار را بالا و پایین می برد. به این ترتیب از این حجم می توان درباره تمایل سرمایه گذاران و معامله گران اطلاعات خوبی کسب کرد. شما می توانید تشخیص دهید بازار بطور کلی چگونه است. حجم بالای تقاضا اغلب باعث افزایش قیمت تاریخچه پیدایش بورس می شود و عرضه با حجم بالا، قیمت ها را کاهش می دهد.
۲-ریسک نادیده گرفتن فاکتورهای بنیادی تحلیل تکنیکال، فاکتورهای زیرین بنیادی یک شرکت را در بر نمی گیرد. این مورد در بلندمدت می تواند باعث ریسک بیشتر شود.	۲-تشخیص زمان خروج و ورود با تحلیل تکنیکال می توانید زمان مناسب ورود و خروج به بازار را بدست آورید.
۳- ارائه اطلاعات بدون تاخیر قیمت ها همه چیز را در خود دارند و همه اطلاعاتی که درباره سهم وجود دارد را منعکس می کنند. قیمت ها کاهش یا افزایش می یابند اما در نهایت، قیمت فعلی سهم یک نقطه تعادل برای کلیه اطلاعاتی است که در دست معامله گران و سرمایه گذاران قرار گرفته است.
۴-تصمیم گیری براساس الگوها شما می توانید از الگوهای قیمتی به عنوان راهنما برای زمان مناسب خرید و فروش استفاده کنید

معایب تحلیل بنیادی	مزایای تحلیل بنیادی
۱- درست است که با تحلیل بنیادی می توان به خطای بازار پی برد و سهامی که پایین تر از ارزش ذاتی معامله می شود را تشخیص داد اما هیچ شاخصی وجود ندارد که با آن بتوانیم زمان حرکت سهم به سمت ارزش ذاتی را متوجه شویم.	۱- روش ها و راهکارهایی که برای تحلیل بنیادی به کار می رود براساس داده های مالی است و این مورد جایی برای تعصب شخصی باقی نمی گذارد. (البته استثنا وجود دارد)
۲- زمان بر بودن و نیاز به مطالعه و تحقیق بسیار برای انجام تحلیل انجام تحلیل برای صنعت، مدل سازی مالی و ارزش گذاری سهام کار ساده ای نیست. اینکار می تواند بسیار پیچیده شود و میزان زیادی کار برای انجام درست آن لازم باشد.	۲-تحلیل بنیادی، وضعیت اقتصاد در بلندمدت، آمارهایی مانند مصرف کنندگان و گرایش آنها و تکنولوژی را نیز در نظر می گیرد. داده های بسیاری در یک تحلیل بنیادی می تواند تحلیل شود.
۳- فرضیات و اطلاعات غلط فرضیات یک نقش حیاتی در پیش بینی مسائل اقتصادی ایفا می کنند. بنابراین مهم است که بدترین و بهترین سناریو در نظر گرفته شود. رکود اقتصادی غیرمنتظره، تغییرات سیاسی یا قانون گذاری می تواند مشکلاتی را در این تحلیل ایجاد کند.	۳- محاسبه سیستماتیک ارزش دارایی، می تواند ارزش را بصورتی دقیق مشخص کند و در نتیجه تصمیمات دقیق تری برای خرید یا فروش به ما بدهد (با فرض محاسبه درست)
۴- درک بهتر، حسابداری دقیق و تحلیل صورت های مالی در تحلیل بنیادی کمک می کند تا اندازه گیری همه چیز بهتر انجام شود.

پیشنهاد ویژه

شما هم می توانید جزء تیم تولید محتوای انبار آنلاین باشید و کسب درآمد کنید.

قسمت 1: تاریخچه پیدایش بورس

1- تاریخچه پیدایش بورس