معرفی کتاب
این کتاب به معرفی مفاهیم ابتدایی، پایه‌ای و در عین حال کاربردی بازارهای مالی پرداخته است و ضمن تأکید بر تفکیک بازار پول از بازار سرمایه به‌نوعی اقتصاد کشور را معطوف به بازار سرمایه می داند. به‌گونه ای که جمع آوری سرمایه های خرد، به‌کارگیری پس اندازهای راکد، کنترل تورم، شرایط مثابه بازار رقابت کامل و همچنین رشد تولید ناخالص ملی، توزیع عادلانه ثروت و افزایش درجه نقدشوندگی را مزایای بورس اوراق بهادار از دیدگاه کلان می داند و در سطح خرد نیز با عنوان موضوعاتی چون سهولت در تأمین مالی از طریق انتشار سهام، افزایش اعتبار داخلی و خارجی به‌واسطه توثیق سهام شرکتها در بازارهای داخلی و خارجی، تعیین ارزش بازار بر اساس قانون عرضه و تقاضا، سهولت در تغییر ترکیب سهامداری، به وجود آمدن دیدگاهی مطلوب با کاهش ریسک اقتصادی و امکان تأمین مالی با هزینه کم تر، به برخورداری از مزایایی چون افزایش سقف تسهیلات بانکی و انتشار اوراق مشارکت، انتشار اوراق مشارکت فقط با کسب مجوز از بانک مرکزی، برخورداری از معافیت های مالیاتی، تبیین چشم انداز آینده شرکت و ارزیابی عملکرد آن و ارتقای سطح اعتماد ملی اشاره کرده است. نویسنده کتاب معتقد است توسعه بازار سرمایه، تجارت اینترنتی و توجه به هوش مالی از جمله شاخص هایی است که کشورها را از نظر اقتصادی به سمت جهانی شدن سوق می دهد و بدین سبب، آموزش سرمایه گذاری در بورس و هموار کردن مسیر سرمایه گذاری برای سرمایه گذاران داخلی و خارجی را مستلزم توجه بیشتر به بورس می داند.
در معرفی این کتاب آمده است که”در ادبیات اقتصادی، بازارهای مالی به‌عنوان جریان های هدایت‌کننده منابع مالی از بخش غیرمولد به بخش تولید و مولد دارای نقش حیاتی در رشد اقتصادی، اشتغال زایی، سرمایه‌گذاری، تثبیت متغیرهای پولی و مالی و در مجموع بهبود رفاه جامعه است. اهمیت این بازارها به حدی بالا است که از آن ها به‌عنوان شریان های اصلی اقتصاد یاد می شود. در ادبیات اقتصادی به‌ویژه ادبیات اقتصاد مالی، بازار سرمایه نقش اساسی در رشد اقتصادی از طریق تأمین مالی بنگاه ها، تخصیص بهینه منابع، بهبود نقدشوندگی دارایی ها، بهبود راهبری شرکتی و افزایش شفافیت در اقتصاد دارد”.
فصل اول از این کتاب با عنوان “اقتصاد و بازار سرمایه” ضمن معرفی تئوری بازارهای کارا، به تعریف انواع کارایی در بازارهای مالی پرداخته که در ادامه با تقسیم بندی بازار به سطوح ضعیف، نیمه‌قوی و قوی، به موضوع اهمیت کارایی بازار از نظر سرمایه‌گذاران و مدیران مالی رسیده است. نویسندگان در ادامه همین فصل با تمرکز بر موضوع کارایی، ساختار بازار سرمایه کشور را بررسی می کنند که نهایتاً به اهمیت بورس در سطح کشور و در عرصه بین الملل می‌رسند.
فصل دوم با معرفی بازارهای پول و سرمایه به‌عنوان دو بازار مالی شروع می شود و در ادامه با تفکیک این دو بازار و معرفی بازار طلا (بورس طلا) و صندوق طلا، انواع دارایی های مالی را بررسی می کند؛ مطالب با بررسی جوانب مثبت و منفی دارایی های با نقدشوندگی بالا ادامه پیدا می کنند و در ادامه، همین موارد در رابطه با دارایی های با نقدشوندگی پایین نیز عنوان می شوند. کتاب در نهایت با طرح ۶ مورد از محدودیت های ابزارهای مالی، به لزوم توجه مضاعف به ابزارهای مالی اشاره می کند. در ادامه همین فصل نویسندگان کتاب، انواع قراردادها، خصوصیات و نقش اقتصادی ابزارهای مشتقه را بررسی کرده‌اند. در پایان این فصل نیز به زمینه سازی قانون بازار اوراق بهادار برای توسعه ابزارهای مالی پرداخته شده است.
در فصل سوم، مباحث پیرامون اوراق قرضه و اوراق مشارکت عنوان شده اند که در ضمن معرفی، بررسی اقتصادی این دو انجام شده است.
بررسی اقتصادی صندوق های سرمایه‌گذاری در فصل چهارم با عناوینی چون اهداف سرمایه گذاری صندوق ها، مزایا و معایب صندوق‌های سرمایه‌گذاری از دیدگاه اقتصادی و انواع هزینه در صندوق‌های سرمایه گذاری مشترک انجام شده است.
بازار اولیه موضوع فصل پنجم از این کتاب است که ضمن عنوان نقش های بازار اولیه بورس و تحلیل اقتصادی بازار سرمایه، مورد بررسی قرار گرفته است.
فصل پایانی این کتاب به بررسی بازارهای ثانویه می پردازد. به‌گونه ای که پس از طرح مسائلی پیرامون ساختار و ویژگی های بازار ثانویه، به مسأله اهمیت اقتصادی این بازار می رسد و با عنوان تفاوت های بازارهای اولیه و ثانویه، کاربرد اقتصادی این بازار را در ۶ مورد شرح می دهد.
آموزش صفر تا صد سرمایه گذاری در بورس (بخش اول)
قراره در چندین مقاله مباحث پایه بورس را به شما آموزش دهیم.
در این مقاله‌ها از مباحث پایه شروع خواهیم کرد که اولین مفهوم معرفی خود سایت سازمان بورس است و اینکه چه آمار و اطلاعاتی در این سایت وجود دارد و به چه روشی می‌توانیم آمار و اطلاعات را پردازش کنیم و در نهایت تحلیل خوبی از سهام داشته باشیم. براساس تحلیل‌ها و اطلاعات جمع‌آوری شده، بتوانیم سهام را شناسایی و آن را ارزیابی کنیم. همین طور اطلاعاتی که در این سری مقاله‌ها ارائه می‌شود، اطلاعات متنوعی شامل قیمت پایانی، سهامداران عمده، بازیگران اصلی سهم، اشخاص حقیقی و معایب بازار ثانویه معایب بازار ثانویه حقوقی، پیام ناظر، صنایع موجود در بازار و……. است.
و گام بعدی آشنایی با کارگزار است؛ خصوصیات و اینکه چه خدماتی ارائه می‌دهند و دلیل اینکه چرا ما باید معاملاتمان را به وسیله کارگزار انجام دهیم، پاسخ خواهیم داد.
مهمترین مطلبی که در این مقاله ارائه می‌شود؛ روش ثبت سفارش و قیمت‌گذاری، خرید و فروش سهام از طریق وب سایت کارگزار می‌باشد و بتوانیم معاملاتمان را به صورت برخط و آنلاین انجام دهیم. مهمترین مطلب این آموزش‌ها استراتژیک قیمت‌گذاری است که بتوانیم بیشترین سود را در معاملات روزانه به دست بیاوریم.
در گام سوم آشنایی با زمان خرید و فروش و نوع سهام خریداری شده است که مهمترین گام می‌باشد. در این گام سعی می‌کنیم با استفاده از یک سری ابزارهای تکنیکال، چارت، نمودار و وب‌سایت‌های در دسترس این تکنیک را آموزش دهیم و قدرت تحلیل شما را افزایش دهیم و بتوانید به طور مستقل در بازار خرید و فروش انجام دهید.
بازار مالی چیست:
بازاری است که در آن افراد حقیقی و حقوقی می‌توانند اوراق ضمانت مالی و کالا تبادل کنند. در حقیقت یک سمتی عرضه و در سمت دیگر تقاضا وجود دارد که عرضه و تقاضا باعث شکل‌گیری بازار می‌شود.
شامل سهام، اوراق قرضه و برخی کالاها (شامل فلزات گرانبها یا محصولات کشاورزی) می‌شوند.
به بازارهای مالی که جهت خرید و فروش اوراق قرضه یا اوراق بهادار اطلاق می‌شود.
در معمول‌ترین تقسیم‌بندی، بازار سرمایه از نظر مرحله عرضه اوراق بهادار، به دو بازار اولیه (بازار دست اول) و ثانویه (بازار دست دوم) تقسیم‌بندی می‌شود.
خیلی وقت‌ها ممکن است شنیده باشید که عرضه اولیه ارائه می‌شود؛ در حقیقت وقتی سهام شرکتی اولین بار در بازار سهام و بورس عرضه می‌شود، به آن عرضه اولیه می‌گویند. در واقع برای شرکت مورد نظر بازار اولیه به وجود میاید.
سازمان بورس رویه‌های متفاوتی را برای عرضه اولیه در نظر می‌گیرد ولی بعد از اینکه برای اولین بار عرضه صورت گرفت، دیگر سهام شرکت وارد بازار ثانویه می‌شود. بعد از عرضه اولیه تمام معاملات شرکت وارد بازار ثانویه می‌شود.
در یک تقسیم‌بندی کلی دیگر، بازار سرمایه ایران از نظر شرایط شرکتها به دو بازار، بورس اوراق بهادار و فرابورس تقسیم‌بندی می‌شود.
در واقع بازار مالی شامل بازار سرمایه و بازار بورس اوراق بهادار می‌شود که در تقسیم‌بندی بازار سرمایه، بازار بورس اوراق بهادار زیر مجموعه بازار سرمایه است.
واژه بورس در زبان فرانسه به معنی کیف پول است.
چرا در بورس سرمایه‌گذاری کنیم؟
باید در درجه اول متقاعد شویم که چرا باید در بازار بورس سرمایه‌گذاری کنیم؟ این موضوع معایب بازار ثانویه خیلی با اهمیت است.
بازار بورس یک سری مشخصات مشخصی دارد. اول اینکه قدرت نقدینگی بالایی دارد البته به جز روزهای پنجشنبه و جمعه که بازار تعطیل است، امکان فروش وجود دارد. قدرت نقدشوندگی یکی از خصوصیات مهمی که حتما باید برای سرمایه‌گذاری در نظر بگیریم. بازار طلا، بازار دلار، همین خصصیه را دارند اما معایب خاص خودشان را دارند که در ادامه به آن می پردازیم. کلا هر دارایی درجه‌ای از نقدشوندگی را دارد.
نکته دیگری که در بازار سرمایه وجود دارد این است که شما نیازی به سرمایه کلان ندارید.
در مقابل بازار سهام، بازار ملک وجود دارد که بازار ملک، بازار رو به رشدی است ولی مسئله اصلی این است که برای ورود به بازار مسکن، نیاز به نقدینگی بالایی است. بنابراین اگر تمایل هم داشته باشید، ممکن است توانایی مالی برای حضور نداشته باشید.
بنابراین تقاضا زمانی شکل می‌گیرد که هم تمایل و هم امکان شرکت در سرمایه‌گذاری وجود داشته باشد.
در بازار سرمایه و بورس ما می‌توانیم با 500 هزار تومان پول در بازار مشارکت داشته باشیم.
از دیگر مزایای بازار سرمایه، بازده متناسب با ریسک است که طبق آمار در 10 سال گذشته، بازار سرمایه 14000 درصد سود داده است، یعنی یک میلیون تومان سرمایه‌گذاری معادل یک میلیارد و چهارصد میلیون تومان سود در پی داشته است. در حقیقت هیچ بازاری این مقدار رشد امکان‌پذیر نبوده است.
علیرغم فراز و فرودهایی که در این ده سال بازار سرمایه بوده است ولی نسبت به سایر بازارها رشد بیشتری داشته است، حتی بازار مسکن طی دو سال گذشته سودی در حدود 600 الی 700 درصد داشته است.
بازار سرمایه بازدهی چند صد برابر نسبت به سایر بازارها در برداشته است.
- آیا همیشه بازار سرمایه مملو از سود می‌باشد؟ در حقیقت خیر
در واقع بورس هم ریسک خودش را دارد، امکان آن وجود داشته است که در آن سال‌ها سرمایه‌گذارها ضررهای هنگفتی رو محتمل شده‌اند. ولی مسئله این است که در واقع در بلند مدت قطعا بازدهی برای ما خواهد داشت.
در واقع جمله معروفی وجود دارد:
“بازار سهام، ابزاری است برای انتقال پول از جیب افراد کم طاقت به افراد صبور”.
علت این که بازار سرمایه نسبت به سال‌های قبل افزایش پیدا کرده است، ورود سرمایه‌گذاران خرد و نقدینگی در این بازار است. تعداد کاربرهای فعال بورس در ده سال گذشته، ده هزار کاربر بوده که در واقع ده هزار نفر کل سرمایه‌های یک شرکت خرید و فروش می‌کردند که این امر باعث می‌شد که عمر سرمایه کم و بازار کم رونق باشد ولی امروزه 4 میلیون کاربر فعال داریم، یعنی حدود 11 میلیون کد بورسی ثبت شده و باعث شده نقدینگی وارد بازار سهام و رشد بورس شود.
یک بحث دیگری که وجود دارد این موضوع است که بازارها ناگزیرند توان خود را رشد دهند، اگر بازار 40 تا 50 درصد توان داشته باشد، شرکتها در حقیقت به همان مقدار باید توان خود را افزایش دهند.
مسکن، ماشین آلات، محصولات، ارزش هر کدام سه برابر شده است.
در واقع این موضوع طبیعی است که ارزش سهام نسبت به تورم افزایش پیدا کند. ولی مهمترین عاملی که در حقیقت باعث شده بازار بورس رشد بالایی داشته باشد، ورود نقدینگی است.
ما کشوری هستیم که روزانه هزار میلیارد تومن نقدینگی جدید تولید می‌کنیم.
بازار سرمایه جذابیت‌های زیادی در این چند سال به ارمغان آورده است و نقدینگی که ایجاد شده، باعث سرازیر شدن پول در بازار سرمایه شود و همین سرازیر شدن برای کشور مطلوب می‌باشد؛ به این دلیل که پول به جای اینکه وارد فرآیندهای نامولد مانند بازار ارز و طلا شود؛ وارد چرخه تولید می‌شود و همین بازار سرمایه، بازار مفیدی برای اقتصاد کشور است.
بنابراین علت رشد بسیار بالا سرمایه این است که توانسته نقدینگی را جذب کند.
خصوصیت دیگری که بازار سرمایه دارد در حقیقت گسترش بازار بورس است به دلیل اینکه در یک سال گذشته شرکت‌های بسیاری وارد بورس شده‌اند و این تعداد روز به روز در حال افزایش می‌باشد و در نتیجه عمق بازار زیاده شده است. منظور از عمق بازار تعداد شرکتها و مقدار سرمایه‌هایی که افراد در بازار سرمایه‌گذاری انجام دادند، است. زمانی که تعداد شرکت کنندگان در بازار کم باشد، بازار شکل انحصاری پیدا می‌کند و هر کاربر در بازار تاثیرگذار خواهد بود ولی وقتی تعداد مشارکت‌کنندگان در یک بازار افزایش پیدا کند، آن وقت رفتار افراد ضربه‌ای نخواهد بود و تاثیری در بازار ندارد به دلیل اینکه سهامداران جز کوچیکی از بازار بزرگی هستند که اثرگذار نمی‌باشند.
شرکتها برای پذیرفته شدن در سازمان بورس اوراق بهادر به سازمان بورس مراجعه می‌کنند و مدارک لازم برای عرضه شرکت در بازار ارائه می‌دهند. سازمان بورس پس از بررسی مدارک و تایید شرایط لازم، شرایطی را فراهم می‌کند که این سهم از شرکت در بازار عرضه شود.
برای اینکه شرکتها سهام‌‌شان عرضه شود، باید سراغ کارگزاری‌ها بروند.
بنابراین یکی از خدماتی که کارگزاری‌ها ارائه می‌دهند، شرکتهایی که برای اولین بار در بورس عرضه می شوند، مشاوره می‌دهند.
کارگزار بین شرکت و سازمان بورس به عنوان واسطه قرار دارد و مدارک را تهیه به سازمان بورس ارائه می‌دهد.
پس از تایید مدارک و تایید سازمان بورس، امکان عرضه شدن شرکت در بازار فراهم می‌شود… در واقع منظور از بازار عرضه اولیه یا بازار دست اول این است که شرکتها برای اولین بار سهام شرکت خود را به اشخاص حقوقی و حقیقی در بازار سهام عرضه می‌کنند.
پس از فراهم شدن شرایط، سازمان بورس از طریق اطلاعیه‌ای، شرکت مورد نظر و تاریخ ارائه عرضه اولیه را اعلام می‌کند و اشخاص حقیقی و حقوقی پس از دریافت اطلاعات و بررسی‌های لازم، برای خرید سهم مشارکت می‌کنند.
منظور از اشخاص حقوقی، شرکت‌های سرمایه گذاری فعالی هستند که توانایی خرید سهام شرکت‌های مختلف، تحت غالب شرکتهایی که ماهیت حقوقی دارند، معایب بازار ثانویه می‌باشند.
این پرسش به وجود می‌آید که چطور افراد جدید می‌توانند وارد بازار سرمایه شوند و خرید و فروش انجام دهند؟ آیا با مراجعه به سازمان بورس امکان خرید سهام شرکت‌های مختلف امکان‌پذیر است؟
برای اینکه افراد حقیقی و حقوقی بتوانند در بازار مشارکت داشته باشند، باید به کارگزاری مراجعه کنند و درخواست خود را از طریق کارگزار به سازمان بورس انتقال دهند.
در سیستم سنتی این کار به صورت دستی انجام می‌شد اما امروزه امکان معاملات بر خط به وجود آمده است. در واقع کارگزار یک رابطه کاربری را در اختیار شما قرار می‌دهد که از طریق رابطه کاربری بتوان به صورت آنلاین سهام و نرخ مورد نظر را اعلام کرد و کارگزار به عنوان واسط سهام را خریداری کند.
در ایران چه کارگزارهایی وجود دارند و چه خدمات و تفاوت‌هایی بین آنها وجود دارد؟
هر کارگزاری محیطی برای ارتباط بهتر و انجام معاملات در اختیار شما قرار می‌دهد؛ مانند تلفن بانکی‌هایی که استفاده می‌کنیم. تلفن بانک بانک‌های مختلف همه یک فرآیند را انجام می‌دهند ولی ممکن است محیط‌هایی که در اختیار کاربران قرار می‌گیرد، متفاوت باشد. دقیقا محیطهای کارگزاری هم به این صورت می‌باشد و مانند تلفن بانکها عمل می‌کنند و محیط‌هایی را در دسترس کابران قرار می‌دهند که معاملات را انجام دهند و بالطبع بعضی از کارگزاری‌ها محیطهای بهتری نسبت به سایرین دارند. علاوه بر این تفاوت محیط، ممکن است دامنه خدمات هم متفاوت باشد. تصور کنید که بانک ملت باشگاه مشتریان دارد و هر تراکنشی که انجام می‌شود، امتیازی در اختیار کاربر قرار می‌دهد که با مجموع امتیازات می‌تواند خدماتی دریافت کند.
بعضی از کارگزاری‌ها به مشتری خدمات جانبی ارائه می‌دهند. کارگزاری‌ها هم رابط کاربری متفاوتی را ارائه می‌دهند هم ممکن است خدمات متفاوتی را ارائه بدهند؛ مثلا یک سری از کارگزاری‌ها ابزارهای تحلیلی متفاوت و……..ارائه می‌دهند و اگر امتیاز بالایی کسب کردند، یک سری ابزارها را در اختیار کاربر قرار می‌دهند؛ به طور مثال می‌توانیم پکیج سبد سهام هفته رو داشته باشیم.
با توجه به تجربه‌های موجود بیشترین مسئله‌ای که ما با آن مواجه هستیم، مسئله رابط کاربری و فضایی که در لحظه اول باهاش مواجه می‌شویم، است؛ خیلی در نحوه‌ی تصمیم‌گیری اثرگذار است. بازار سرمایه بازار خیلی سریعی است که زمان از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. در بازار سرمایه، قیمت سهام به سرعت در حال تغییر هستند. این رصد کردن، نیازمند این موضوع می‌باشد که فضای کاربری خیلی خوبی برای کاربر طراحی شده باشد که بتوان اطلاعات را به موقع دریافت کرد. بنابراین یکی از تاثیرگذارترین موضوع در انتخاب کارگزاری، فضای کاربری می‌باشد که در اختیار کاربر قرار می‌گیرد.
یکی از مزیت های استفاده از کارگزاری های مشهور و بزرگ این است که وجود شعبات گسترده در سراسر کشور می‌باشد که به راحتی در اختیار کاربران قرار می گیرد.
علت دوم انتخاب کارگزاری بزرگ، رابط کاربری خوب است.
تنها مشکل موجود انتخاب کارگزاری‌های بزرگ این است که وقتی تعداد کاربرها افزایش پیدا کند، به علت حجم سفارشات بالا، مخصوصا در عرضه اولیه ممکن است سیستم دچار اختلال شود ولی در سایر موارد مفید هستند.
یکی دیگر از مزیت‌های برتری کارگزاری های بزرگ نسبت به سایر کارگزاری‌ها در این موضوع می‌باشد که زمانی عرضه‌های اولیه شرکتها ارائه می‌شود، این کارگزاری‌ها از اعتبار خود استفاده می‌کنند و خریداری انجام می‌دهند. در واقع شما زمانی که از سایت کارگزاری استفاده می‌کنید، گزینه‌ای را می‌توانید انتخاب کنید که تمام عرضه‌های اولیه برای شما خریداری شود.
بعد از خرید عرضه اولیه توسط کارگزاری، باتوجه به محدودیت زمانی که در اختیارتان قرار دارد، این امکان وجود دارد که شما بعد از خرید وجه را پرداخت کنید.
در حقیقت با استفاده از این مزیت، این امکان به وجود می‌آید که اگر شما اطلاعی در مورد زمان عرضه اولیه و یا دسترسی نداشته باشید. اگر تیک خرید عرضه اولیه فعال باشد، به طور اتوماتیک خرید انجام می‌شود و سرفرصت تکمیل وجه انجام دهید.
سرانجام داستان ریزش بورس
بازار سرمایه در نیمه امسال با وجود ریزشی که در شهریور ماه داشت، اما همچنان یکی از پربازده‌ترین بازارها به‌شمار می‌رود.
بر همین اساس بود که رییس‌جمهور در ابتدای سال ۹۹ عنوان کرد همه‌چیز را به بورس بسپارید، زیرا بازار سرمایه شفاف و فاقد رانت است. در نتیجه شاهد افزایش تعداد کد بورسی تا حدود ۵۰ میلیون بودیم و مردم نیز اعتماد کرده و سرمایه خود را وارد بازارهای مالی کشور کردند؛ تا جایی که شاخص کل بورس از حدود ۵۰۰ هزار واحد در ابتدای سال به یک میلیون و ۶۰۰ هزار واحد افزایش یافته است. این در شرایطی است که برخی از کارشناسان انتقاد داشتند که دولت بورس را به صورت دستوری بالا برده و در باغ سبز به مردم نشان داده است.
اما چند هفته‌ای است بورس تهران که شاخص‌کل ۲ میلیون واحد را به خود دیده بود، تقریبا در اغلب روزهای هفته قرمزپوش بوده و ریزش پیدا می‌کند. به نظر می‌رسد اکنون که بازار سهام نیاز به حمایت از طرف دولت و نهادهای حقوقی دارد، هیچ عمل مثبتی صورت نمی‌گیرد و این موضوع باعث شده روزهای سبز بورس دوباره بازنگردد.
نهادهای حقوقی که عمدتا دولتی هستند، سهام‌های خود را در سقف به مردم فروخته‌اند، بنابراین اکنون زمان آن فرا رسیده که از بازار حمایت کرده و صف فروش سهام‌ها را جمع کنند تا رمقی دوباره به بازار سرمایه برگردد؛ نه اینکه این نهادها دوباره منتظر باشند و ارزش سهام‌ها کاهش پیدا کند تا در کمترین قیمت ممکن خریداری کنند.
در این میان، ارکان اقتصادی دولت باید در نظر داشته باشند افت شاخص بورس به کمتر از یک و نیم میلیون واحد، تبعات جبران‌ناپذیری برای اقتصاد کشور در پی خواهد داشت؛ از جمله این تبعات می‌توان به سیل نقدینگی در بازارهای ثانویه اشاره کرد.
ریزش بازار سرمایه، نقدینگی را از یک بازار مولد به یک بازار مخرب هدایت می‌کند. به جای آنکه نقدینگی وارد بازار سرمایه شده و تامین سرمایه شرکت‌های مولد را برعهده گیرد، وارد بازارهای سوداگری مثل خودرو، طلا و دلار شده است. با ریزش بازار سرمایه، افزایش شدید قیمت در خودرو، طلا و دلار را شاهدیم و به‌تبع، افزایش قیمت در این موارد می‌تواند گرانی در کالاهای اساسی را موجب شود. دولت و نهادهای حقوقی باید با در نظرگیری سرانجام داستان ریزش بورس، شرایط را تغییر دهند.
هج کردن (Hedging) در بازار ارزهای دیجیتال به چه معناست؟
رشد و گسترش روزافزون بازار ارزهای دیجیتال موجب پیدایش راه‌های جدید برای کسب درآمد شده است. اما به همان نسبت احتمال از دست رفتن سرمایه و ضرر هم افزایش پیدا می‌کند. بنابراین به‌عنوان یک سرمایه‌گذار باید به‌طور مداوم دنبال راه‌هایی برای حفظ سرمایه یا به حداقل رساندن ریسک معاملات خود باشید. ایده هج کردن (Hedging) در بازار رمزارزها هم از همین جا شکل گرفته است. هج کردن در واقع نوعی استراتژی برای پوشش ریسک است. در ادامه این مقاله به این می‌پردازیم که Hedging چیست، چه اهمیتی دارد، انواع هج کردن چیست و مزایا و معایب آن را بررسی می‌کنیم. با ما همراه باشید.
هج کردن یا Hedging چیست؟
بیشتر وقت‌ها دانستن معنای لغوی یک کلمه باعث می‌شود مفهوم آن کلمه را بهتر درک کنیم؛ Hedging به فارسی به معنی پوشش دادن و مصونیت بخشی از چیزی به‌کار می‌رود. مثلاً شاید عبارت Hedge Fund یا صندوق پوشش ریسک را شنیده باشید. صندوق پوشش ریسک نوعی ساختار سرمایه‌گذاری است که سرمایه‌گذاران کلان دارایی‌های خود را در آن سرمایه‌گذاری کرده و از استراتژی‌های مختلف سود به دست می‌آورند.
هج کردن را می‌توان نوعی استراتژی پوشش ریسک قلمداد کرد. به‌عبارت ساده Hedging اقدامی است که برای کاهش ریسک سرمایه‌گذاری انجام می‌شود. مثلاً در مورد بیت کوین، هج کردن به‌معنای فروش بیت کوین به‌منظور کاهش ریسک هودل کردن آن است. در حالت ایده‌آل، با این اقدام سود خود را افزایش داده یا به حداکثر می‌رسانید. البته نباید فراموش کرد که ممکن است سودی که با استراتژی هج کردن به‌دست می‌آورید نسبت به زمانی که بدون پوشش ریسک عمل می‌کنید، کمتر باشد.
سوالی که پیش می‌آید این است که چرا و چه زمانی باید از Hedging معایب بازار ثانویه معایب بازار ثانویه استفاده کنیم؟ مثلاً وقتی بازار صعودی است و قیمت بیت کوین افزایش می‌یابد، شما کوین‌های خود را هولد می‌کنید. اما زمانی که افت قیمت را پیشبینی می‌کنید، می‌خواهید تا جایی که می‌شود رمزارزهای خود را به قیمت بالاتر بفروشید. سپس زمانی که قیمت افت کرده و آغاز مجدد افزایش قیمت را پیشبینی می‌کنید، بیت کوین را در نرخ کمتر می‌خرید. اگر بتوانید این کار را انجام دهید، در نهایت بیت کوین‌های بیشتر و احتمالاً سود بیشتری خواهید داشت. در واقع با هج کردن می‌خواهید از ضررهای بزرگ در بازار نزولی جلوگیری کنید.
کاربرد Hedging چیست؟
هج کردن روشی برای کسب سود در زمانی است که یک تغییر احتمالی نامطلوب در قیمت دارایی پیشبینی می‌شود و شما مجبور هستید که از شانس دستیبابی به سودهای بسیار بیشتر برای حفظ دارایی کنونی، چشم‌پوشی کنید. Hedging در معاملات کریپتو به دلایل زیر ضرورت دارد:
- محافظت از دارایی برای جلوگیری از ضررهای بزرگ
همانطور که می‌دانید بازار کریپتوکارنسی بسیار پرنوسان است و قیمت ارزهای دیجیتال در عرض چند دقیقه افزایش یا کاهش چشم‌گیری را تجربه می‌کند. این نوسانات قیمت باعث افزایش ریسک از دست دادن یک پوزیشن می‌شود. بنابراین تریدرها برای جلوگیری یا حتی معکوس کردن فرآیند ضرردهی در چنین رویدادهایی از تکنیک هج کردن استفاده می‌کنند.
اهمیت حفاظت از سود بیشتر زمانی است که مثلاً سود کسب شده حاصل از پامپ قیمت رمزارز باشد. در این صورت، تریدر از استراتژی پوشش ریسک برای حفاظت از سود به‌دست آمده در برابر سقوط یا اصلاح استفاده می‌کنند. با این حال، این کار مقدار سود احتمالی که می‌توان به‌دست آورد را کاهش می‌دهد. اما کسب سود کم بسیار بهتر از دست دادن تمام دارایی‌هاست.
اصول Hedging چیست؟
اگر درباره پوزیشن خود بیش از حد نگرانید، بستن کامل یا کاهش اندازه آن گزینه مطمئن‌تری است. اما اگر می‌خواهید دارایی خود را حفظ کنید و سودی واقع‌بینانه کسب کنید هج کردن می‌تواند به شما کمک کند. پیش از اعمال استراتژی‌های پوشش ریسک، اصول زیر را به یاد داشته باشید:
تریدر باید پوزیشنی را باز کند که برعکس پوزیشن فعلی او باشد. مثلاً اگر افزایش قیمت را پیشبینی می‌کنید، باید در موقعیت خرید یا لانگ قرار بگیرید.
تریدرها و سرمایه‌گذاران برای تعیین یکپارچگی بازار، سرعت معاملات و قدرت نقدشوندگی دارایی، نقدینگی رمزارزهای جدید را بررسی می‌کنند. اهمیت این کار در معامله دارایی در سریع‌ترین زمان ممکن و بدون لغزش یا اسلیپیج (Slippage) است.
مشخص است که تنوع‌بخشی به پرتفولیو یکی از بهترین تکنیک‌های مدیریت سرمایه است. شما می‌توانید پوزیشن‌های مختلف را برای بیت کوین، اتریوم، Link و سایر توکن‌های موجود بازار باز کرده تا سبدی متنوع داشته باشید.
معرفی انواع استراتژی‌های هج کردن
حال که متوجه شدید مفهوم Hedging چیست، لازم است بدانید که روش‌های مختلفی برای کسب سود از هج کردن وجود دارد. در ادامه به ۴ استراتژی هج کردن محبوب می‌پردازیم:
فروش استقراضی یا Short Selling
فروش استقراضی نوعی تکنینک معاملاتی است. معامله‌کننده در این استراتژی پیشبینی می‌کند که قیمت دارایی مورد نظر خود کاهش خواهد یافت. بنابراین آن را قرض می‌گیرد تا بفروشد. سپس با قیمت کمتر دارایی را بازخرید کرده و علاوه‌بر پرداخت قرض، از اختلاف قیمت فعلی سود می‌کند.
معاملات آتی در Hedging
قراردادهای آتی (Futures) بخشی از ابزارهای معاملاتی هستند که به‌عنوان معاملات مشتقات شناخته می‌شوند. اصطلاح قرارداد آتی به توافقی برای برای خرید یا فروش دارایی در تاریخ مشخص در یک قیمت معین اشاره دارد. از آن‌جایی که بازار ثانویه وجود دارد، قراردادهای آتی را می‌توان قبل از تاریخ توافق شده فروخت.
به دلیل نوسانات ارزهای دیجیتال، اکثر تریدرها زمانی که قیمت‌ها پایین است خرید می‌کنند و زمانی که قیمت‌ها بالا هستند می‌فروشند. با این حال، معایب بازار ثانویه چنین خرید و فروش‌هایی می‌تواند باعث شود سرمایه‌گذاران سود احتمالی خود را از دست بدهند. معاملات آتی ارزهای دیجیتال به شما این امکان را می‌دهد که پوزیشن خود را تا تاریخ معینی حفظ کرده و با این کار سود احتمالی حاصل از سرمایه‌گذاری را به حداکثر برسانید.
قراردادهای دائمی
قراردادهای دائمی، نوعی از معاملات مشتقات هستند که به شما امکان می‌دهند ارزش یک دارایی پایه را بدون تعیین تاریخ بخرید یا بفروشید. شما می‌توانید انتخاب کنید که کی وارد شوید یا از آن خارج شوید. قراردادهای دائمی قدرت خرید بیشتری (به کمک معاملات اهرمی) را نسبت به معاملات اسپات به شما ارائه می‌دهند. چون می‌توانید بهتر از بازار نوسان‌گیری کنید.
معاملات آپشن
آپشن نوع دیگری از معاملات مشتقات در کریپتو هستند. تریدرها این حق را دارند که دارای اصلی را با قیمتی خاص قبل از یک تاریخ معین بخرند یا بفروشند. اما اجباری برای این کار وجود ندارد. می‌توانید از معاملات آپشن به‌عنوان راهی برای محدود کردن ضرر در بازارهای نزولی استفاده کنید.
مفهوم Fully Hedged یعنی چه؟
عبارت Fully Hedged در معاملات رمزارزها به‌معنای این است که تریدر به‌صورت همزمان پوزیشن شورت و لانگ باز کرده است. معامله‌گران این کار را زمانی انجام می‌دهند که پیشبینی مسیر حرکت قیمت بسیار دشوار باشد. مثلاً با کاهش ناگهانی قیمت اتریوم، معامله‌گر در پوزیشن شورت سود کرده در حالیکه با باز کردن پوزیشن لانگ ضرر می‌کند. زمانی که تریدر مطمئن می‌شود که قیمت از این پایین تر نمی‌رود می‌تواند پوزیشن خود را ببندد. در مورد لانگ هم تریدر صبر می‌کند تا قیمت در نقطه ورود اصلاح شود و سپس از پوزیشن لانگ خارج شود یا منتظر می‌ماند تا قیمت بالاتر رفته و از آن سود کسب کند.
مزایای Hedging چیست؟
- استفاده از ابزارهای مشتقات مانند معاملات آتی به سرمایه‌گذاران و معامله‌گران امکان می‌دهد تا ریسک را کاهش دهند.
- این استراتژی یک روش موثر برای کسب سود واقع بینانه است.
- تاثیر نوسانات قیمت بر پرتفولیوی تریدر را کاهش می‌دهد.
- هج کردن بینش جدیدی را در مورد تحرکات بازار ایجاد می‌کند.
- شروع و استفاده از این استراتژی آسان است.
- برای رمزارزهای بسیاری می‌توانید از این استراتژی استفاده کنید.
معایب هج کردن چیست؟
- هج کردن، میزان سود احتمالی را محدود می‌کند.
- در این استراتژی باید بازار را رصد کنید.
- به‌عنوان استراتژی کوتاه‌مدت مفید نیست.
- از آن‌جایی که برای هج کردن باید یک پوزیشن دیگر باز کنید، اسپرد (اختلاف قیمت میان بالاترین قیمت خرید و پایین‌ترین قیمت فروش) از هر دو معامله حاصل می‌شود. اگر بازار تغییر نکند، اجرای معامله Hedge ضرورتی ندارد و اسپرد بیشتری کسر می‌شود.
آیا Hedging هیچ ریسکی ندارد؟
مفهوم Hedging و اصول آن بسیار ساده به‌نظر می‌رسد. مگر چیزی جز فروش در قیمت بالا و خرید در قیمت پایین‌تر است؟ واقعیت این است که هج کردن یک استراتژی معاملاتی پیشرفته است. شما باید به‌طور مداوم بازار را رصد کنید، اخبار را دنبال کنید، پروژه را از نظر تکنیکال و فاندامنتال تحلیل کنید، چارت قیمتی را بررسی کنید و از همه مهم‌تر تجربه ترید داشته باشید. باید اصول تحلیل تکنیکال را بدانید تا بتوانید پیشبینی کنید چه زمانی قیمت برای هج کردن کاهش می‌یابد.
درست است که سرمایه‌گذاران از استراتژی هج کردن برای کاهش ریسک استفاده می‌کنند، اما هیچ تضمینی برای بدون ریسک بودن این روش نیست. بهترین رویکرد هنگام به‌کارگیری این استراتژی، در نظر گرفتن مزایا و معایب پوشش ریسک برای هر دارایی به‌صورت جداگانه است.
همچنین باید بررسی کنید که آیا مزایای Hedging به هزینه‌هایی که به همراه خواهد داشت می‌ارزد یا خیر. نباید فراموش کنید در برخی موارد، مثل زمانی که بازار خنثی است هدج کردن می‌تواند نتیجه معکوس داشته باشد.
جمع‌بندی
در این مقاله به این پرداختیم که چگونه تریدرها می‌توانند با به‌کارگیری Hedging از دارایی‌های خود در برابر ریسک محافظت کنند. در واقع این استراتژی پوشش ریسک، احتمال ضررهای هنگفتی که ممکن است در بازار پرنوسان ارزهای دیجیتال متحمل شوید را کاهش می‌دهد. آیا تا به‌حال از مفهوم Hedging در معاملات خود استفاده کرده‌اید؟
چگونه در عرضه اولیه با روش حراج شرکت کنیم
در سال‌های اخیر، عرضه های اولیه در بورس به روش بوک بیلدینگ انجام شده و از شهریور ماه دستورالعمل جدیدی برای آنها به اجرا درآمد، اما روز شنبه، فرابورس شاهد روش دیگری برای عرضه اولیه سهام شرکت توسعه سرمایه و صنعت غدیر بود.
به گزارش نبض بورس، روز شنبه، ۲۰آذر ماه، شانزدهمین عرضه اولیه سال و نخستین عرضه اولیه بدون سقف قیمتی، با پنج درصد از سهام شرکت توسعه سرمایه و صنعت غدیر و قیمت پایه ۱۴۵۰تومان انجام و در نهایت قیمت ۱۴۵۳۵ریال برای این سهم کشف شد.
نحوه برگزاری این عرضه اولیه دو تفاوت مهم با روش‌های پیشین داشت؛ تفاوت اول تخصیص آن تنها به صندوق‌های سرمایه‌گذاری و تفاوت دوم نداشتن سقف قیمتی بود. بدین ترتیب ارسال سفارش خرید برای سرمایه‌گذاران واجد شرایط، صرفا توسط ایستگاه‌های معاملاتی (نامک) و کارگزاران دارای مجوز فعالیت در فرابورس صورت گرفت.
تفاوت روش حراج، برای عرضه اولیه شرکتها با روش‌های قبلی چیست؟
نوید قدوسی، کارشناس بازار سرمایه ضمن اشاره به اینکه در روش بوک بیلدینگ، عرضه اولیه در یک قیمت فیکس رخ می‌دهد، گفت: دلیلی ندارد در بازاری که عرضه و تقاضا وجود دارد، قیمتی را تعیین کنیم بلکه بهتر است کشف قیمت به بازار سپرده شود تا قیمتی متناسب با وضعیت بازار کشف شود.
سجاد دولت‌دوست، کارشناس بازار سرمایه نیز در این زمینه گفت: در روش‌های جدید سعی می‌شود عرضه اولیه را به صندوق‌های سرمایه‌گذاری قابل معامله و صندوق‌های سرمایه‌گذاری مشترک ثبت شده نزد سازمان بدهند، در این حالت سهامدار خرد را از عرضه اولیه کنار گذاشتند.
دولت‌دوست ادامه داد: در این نوع عرضه، هیات پذیرش، با توجه به ارزش‌گذاری خود کف قیمت را تعیین می‌کند اما سقف آن برای ایجاد رقابت باز است. تفاوت روش حراج با شیوه قبلی که فقط صندوق‌ها می‌توانستند عرضه اولیه را بخرند در این است که سقف قیمتی برای آن وجود ندارد.
همچنین هومن عمیدی، کارشناس بازار سرمایه در زمینه شیوه جدید عرضه اولیه عنوان کرد: این کشف قیمت از طریق حراج صورت گرفته و مقداری با دیگر عرضه اولیه‌ها متفاوت است. به نظر می‌رسد بازار به صورت تدریجی با این شیوه هم آشنا خواهد شد. در این روش پیشنهادها روی قیمت داده می‌شود و در نهایت براساس مدل میانگین این پیشنهادها، قیمت کشف می‌شود.
عرضه اولیه «سغدیر» با شیوه حراج
دولت‌دوست، درباره عرضه اولیه جدید فرابورس نیز یادآور شد: در عرضه اولیه سغدیر، صندوق‌ها ملزم به نگهداری ۵۰درصد سهام تا ۹۰روز هستند و پس از آن می‌توانند ۵۰درصد باقی مانده را نیز بفروشند.
وی افزود: به نظر می‌رسد در این روش مانند روش قبلی که تا چند روز خریداران افزایش می‌یافتند، این اتفاق رخ داده و صف خرید داشته باشیم اما با تعداد روز و درصد رشد کمتری نسبت به گذشته.
مزایا و معایب این شیوه چیست؟
قدوسی ضمن تاکید بر بهتر بودن شیوه‌ای که به کشف قیمت واقعی منتهی شود گفت: روش‌های قبلی عرضه اولیه که منجر به تشکیل صف خرید در هر قیمتی می‌شود، خیلی فرآیند مناسبی نیست. البته بیشتر مشکلات بازار ما به دامنه نوسان برمی‌گردد و اگر دامنه نوسان حذف شود، شاید همین روش‌های کشف قیمت در عرضه اولیه بتواند کارایی بالاتری داشته باشد.
دولت‌دوست درباره مزایا و معایب عرضه اولیه به شیوه حراج توضیح داد: اینکه کل بازار از آن محروم است و همچنین تلاطم خرید عرضه اولیه در مردم وجود ندارد، به نوعی عیب محسوب می‌شود. اما از طرفی آنها را به سرمایه‌گذاری غیرمستقیم تشویق می‌کند تا از طریق صندوق‌ها وارد بازار شده و نفع این عرضه‌ها را از آن طریق ببرند.
وی افزود: همچنین این روش به قیمت‌گذاری معایب بازار ثانویه دقیق‌تر و بهتر شرکتها کمک می‌کند؛ در حالت قبلی که عرضه برای عموم بود معمولا در بازده ۱۰درصدی قیمتی که وجود داشت، همه سقف قیمت را می‌زدند و اهمیت زیادی به کیفیت سودآوری و وضعیت بنیادی شرکت نمی‌دادند و به این شکل قیمت‌گذاری صورت می‌گرفت. اما در این حالت، همه صندوق‌ها کارشناسان خبره‌ای دارند که شرایط بنیادی سهم، سودهایی که می‌سازد و دارایی‌هایی که دارد را بررسی می‌کنند و با این بررسی‌ها به یک قیمتی می‌رسند.
این کارشناس یادآور شد: در این صورت ممکن است در یک عرضه اولیه به این نتیجه برسند که این سهم در این قیمت ارزنده نیست و شرکت نکنند یا قیمت کف را در نظر بگیرند. همچنین این روش به صندوق‌ها رانتی داده و شاید بازدهی همیشگی صندوق‌ها با این روش تحت تاثیر قرار بگیرد و بیشتر نشان داده شود.
دولت‌دوست در زمینه معایب روش «بوک بیلدینگ» به اقتصاد آنلاین گفت: در روش قبلی یک سری مشکلات عرضه وجود داشت. با مشارکت سه الی چهار میلیونی سرمایه‌گذاران، سامانه معاملات به مشکل می‌خورد. در شرکت‌های کوچک مبلغی که به هر سرمایه‌گذار می‌رسید بسیار کم بود و در حال حاضر به سمتی رفتند که روش را تغییر داده و صندوق‌ها عرضه‌اولیه را خریداری کنند. بدین ترتیب آنها نیز نمی‌توانند ۵۰درصد عرضه اولیه خریداری شده را تا زمان مشخصی بفروشند تا به عنوان سرمایه‌گذار شرکت باشند و می‌توانند ۵۰درصد دیگر را بفروشند تا سهامدار خرد وارد شود.
عمیدی در مورد مزیت این روش گفت: این روش مزیت خاصی بر سایر روش‌ها ندارد فقط از بابت اینکه کارشناسی‌ها و ارزش‌گذاری‌های متفاوت به قیمت‌های متفاوت منجر می‌شود، قیمت میانگینی که به دست می‌آید مقداری کارشناسی‌تر باشد ولی به هر حال فضا برای عرضه اولیه مناسب نیست. انجام عرضه اولیه در فضای منفی و در جو نامتعادل بازار منجر به فشار مالی می‌شود.
سهامداران خرد چگونه از چنین عرضه اولیه‌هایی منتفع شوند؟
دولت‌دوست در زمینه چگونگی مشارکت عموم مردم در این نوع عرضه اولیه‌ها گفت: واجدین شرایط این عرضه اولیه‌ها، صندوق‌های سرمایه‌گذاری قابل معامله و صندوق‌های سرمایه‌گذاری مشترک ثبت شده نزد سازمان هستند. پس از آن مردم می‌توانند در بازار ثانویه وارد صف خرید شوند یا زمانی که سهم معایب بازار ثانویه به تعادل رسید اقدام به خرید کنند.
وی افزود: یا مردم در خود صندوق‌ها سرمایه‌گذاری می‌کنند که به نسبت خرید صندوق و درصدی که این عرضه اولیه‌ها در پرتفو آنها دارد می‌توانند منتفع شوند یا اینکه می‌توانند از روزهای بعد که سهم به بازار ثانویه آمد، زمانی که صف خرید آن عرضه شد یا به تعادل رسید، آن سهم را خریداری کرده و مانند سهام عادی آن را معامله کنند. در این صورت احتمالا می‌توانند با قیمت‌های بالاتری سهم را خریداری کنند اما دیگر محدودیت تعداد وجود نخواهد داشت.
سخن پایانی.
بورس تهران تاکنون شیوه‌های مختلف عرضه اولیه سهام شرکتها را تجربه کرده و بررسی و آزمایش روش‌های جدید و کارآمدتر می‌تواند بازار را در مسیر توسعه و کارایی یاری کند. همچنین در دو سال اخیر، پس از اضافه شدن تعداد زیادی کد معاملاتی در بازه زمانی کوتاه، نیاز بازار سرمایه به بازبینی در ساختار و توسعه بیش از پیش احساس می‌شود.
به گفته کارشناسان، روش حراج تا حدودی می‌تواند به قیمت‌گذاری بهتر و دقیق‌تر سهام کمک کند، همچنین می‌تواند افراد را به سرمایه‌گذاری غیرمستقیم تشویق کند. اما ممکن است مشارکت نداشتن سهامداران خرد در این عرضه‌اولیه‌ها برای آنها خوشایند نباشد. با این حال همچنان موانعی مانند دامنه نوسان، ورود به بازار در شرایط رکودی، ارزش‌گذاری نامناسب و. بر سر راه عرضه‌های اولیه قرار دارند که باید مورد بررسی و کارشناسی بیشتری قرار گرفته تا به مرور زمان به حداقل برسد.
دیدگاه شما