عرضه اولیه های بورسی

عرضه اولیه فرابورسی در انتظار

جزئیات عرضه اولیه های شهریور 1400

به گزارش تیتربرتر؛ عرضه اولیه سهام شرکت‌ها یکی از گزینه‌های بسیار جذاب برای سرمایه‌ گذاران، به ویژه افراد تازه ‌وارد در بورس به شمار می‌رود. چون سهام‌هایی که در این عرضه به فروش می‌رسند در بیشتر مواقع سودآور هستند و به همین دلیل، طرفداران زیادی دارند.

معرفی عرضه های اولیه در شهریور 1400

معرفی عرضه های اولیه در شهریور 1400

امیر هامونی، مدیرعامل فرابورس ایران در ارتباط با عرضه اولیه جدید در فرابورس گفت: عرضه اولیه بعدی در گروه سرمایه گذاری ها، خواهد بود؛ و به زودی «شرکت سرمایه گذاری و خدمات مدیریت صندوق بازنشستگی کشوری» با نماد «مدیریت» در فرابورس عرضه خواهد شد ، شرکت سرمایه گذاری و خدمات مدیریت صندوق بازنشستگی کشوری (سهامی عام) با نماد مدیریت پس از احراز کلیه شرایط پذیرش، از تاریخ ۱۲ اسفند ۱۳۹۹ به‌عنوان دویست و سی و ششمین نماد معاملاتی (شصت و هفتمین شرکت در بازار اول)، در فهرست نرخ‌های بازار اول فرابورس ایران درج شد و لازم به ذکر است که نماد مدیریت زیرمجموعه ومدیر است.

همچنین هامونی در ارتباط با زمان دقیق این عرضه اولیه اظهار نمود که: در روزهای نخست این هفته این شرکت برای عرضه اولیه در روز چهارشنبه (۱۳ مرداد ۱۴۰۰) آگهی می‌شود.

درحالی پیام ناظر بازار سهام دستور توقف و تعلیق 11نماد بورسی و فرابورسی را صادر کرد که اطلاعیه درج سه نماد فرابورسی نیز اعلام شد. براین اساس اطلاعیه درج پالایش قطران ذغالسنگ در بازار اول فرابورس ایران، شرکت آهن و فولاد غدیر ایرانیان در بازار اول فرابورس ایران و شرکت فولاد شاهرود در بازار دوم فرابورس ایران منتشر شد.

همچنین معاملات امروز در نمادهای (تملی7081)، (تملی8011)، (تملی8031)، (تملی7031) (تملی8041)، (شرق14001) در فرابورس به تایید ناظر بازار نرسید.

عرضه اولیه فرابورسی در انتظار

مجید نوروزی، معاون امور ناشران و اعضای شرکت بورس در پاسخ به این پرسش که ظرفیت پذیرش شرکت‌ها تا پایان سال در بورس تهران چقدر عرضه اولیه های بورسی است؟، گفت: از ابتدای امسال تاکنون چهار شرکت در بورس تهران پذیرش، پنج شرکت درج و هفت شرکت عرضه شده‌­اند.

او بیان کرد: شرکت­‌های مختلفی جهت عرضه اولیه سهام خود در حال تکمیل مدارک و مستندات مربوطه هستند. این شرکت­‌ها در صنایع متعددی از قبیل پتروشیمی، لیزینگ، آرایشی و بهداشتی، فولاد، تولید گوشت مرغ، سرمایه‌گذاری، سیمان، گروه مالی، تولید برق و … فعالیت می‌کنند.

پذیرش سهام شرکت‌های جدید

نوروزی یکی از فعالیت‌های اصلی بورس اوراق بهادار تهران را پذیرش انواع اوراق بهادار دانست و گفت: سهام شرکت‌ها، اوراق بدهی و صندوق‌های سرمایه‌گذاری قابل معامله برخی از این اوراق هستند.

این مقام مسئول افزود: برای پذیرش سهام شرکت‌های جدید، برنامه‌هایی در دستور کار مدیریت پذیرش و معاونت ناشران و اعضا قرار دارد. ارتباط مناسب و مؤثر با سازمان خصوصی­‌سازی و حضور در جلسات این سازمان برای آماده‌سازی شرکت­‌های دولتی مشمول واگذاری به منظور پذیرش، درج و عرضه در بورس اوراق بهادار تهران، یکی از این برنامه‌ها است.

او بیان کرد: انجام اقدامات لازم در راستای شناسایی آن دسته از شرکت­‌های واجد شرایط عضو اتاق بازرگانی و صنایع و معادن ایران، به منظور پذیرش، درج و عرضه در بورس اوراق بهادار تهران، همچنین تهیه دستورالعمل رتبه­ بندی مشاوران پذیرش و پیگیری تصویب آن در هیات مدیره بورس تهران در راستای ارتقای کیفی فرایند پذیرش و شناسایی مشاوران برتر از دیگر برنامه‌های در دستور کار مدیریت پذیرش و معاونت ناشران و اعضای شرکت بورس است.

نوروزی، بهبود فرآیند‌ها در سامانه الکترونیکی پذیرش و همچنین برقراری ارتباط مؤثر با هلدینگ‌ها و مجموعه­‌های مختلف خصوصی، دولتی و عمومی جهت شناسایی شرکت­‌های واجد شرایط پذیرش در بورس تهران را از دیگر برنامه‌های مورد نظر در راستای پذیرش سهام شرکت‌های جدید عنوان کرد.

سرنوشت بورس در دولت رئیسی

سعید جعفری با اشاره به کسری بودجه دولت اظهار کرد: دولت جدید باید در دو زمینه سیاست خارجی و به تبع آن رفع کسری بودجه اقداماتی را انجام دهد. درواقع دولت باید به سمت احیای برجام حرکت و از این طریق کسری بودجه را جبران کند. در این شرایط است که بازار سرمایه در دولت سیزدهم رشد ملایم و پایداری را تجربه میکند.

وی درمورد اهمیت جبران کسری بودجه توضیح داد: جبران کسری بودجه از طریق احیای برجام مهم است. زیرا اگر اتفاق نیفتد و دولت قادر نباشد صادرات نفت را افزایش دهد، احتمال اینکه در سود صنایع بزرگ مخصوصا پتروشیمی و گروه فلزات از طریق افرایش هزینه انرژی، افزایش هزینه خوراک، عوارض صادرات و برقررای مالیات دست ببرد زیاد است و این روند می تواند به بازار سرمایه آسیب بزند.

سرمایه‌گذاری در بورس، تنها یکی از این حوزه‌ها است. در واقع، در سال ۱۳۹۹، تشویقِ همه‌روزه مردم به سرمایه‌گذاری در بازار سرمایه و بعد هم وقوعِ بزرگ‌ترین سقوطِ بازدهی در تاریخ بورس تهران، این پرسش را به میان آورده که آینده بورس در دولت سیزدهم چگونه خواهد بود؟

جواب به این سوال از دو منظر قابل بررسی است، اول سیاست‌های دولت درباره بورس و دوم اعتماد مردم به سرمایه‌گذاری در این بازار. دولت جدید یا درآمدهای نفتی را باز می‌گرداند و از بورس بی‌نیاز می‌شود یا همچنان باید تلاش کند تا امسال هم از طریق بورس تامین مالی کند.

مردم اما به نظر می‌رسد تنها در صورتی مجددا به بازار سرمایه بر می‌گردند که سیگنال‌های جدی از بهبود وضعیت اقتصاد و به خصوص روابط بین‌المللی دریافت کنند. به عبارتی اگر دولت مجبور به تامین مالی از طریق بورس باشد، با شرایط خاصی روبروست. مردم می‌خواهند اول اوضاع بهبود پیدا کند تا آنها به بازار سرمایه برگردند. اما دولت می‌داند که تنها راه بهبود بورس در آن شرایط، اعتماد مردم به بورس است. دولت این پارادوکس را چگونه حل می‌کند؟

فرهاد دژپسند، وزیر امور اقتصادی و دارایی در دولت دوازدهم، همین چند روز پیش با دفاع از عملکرد دولت در فراخوانیِ عمومِ شهروندان ایرانی به سرمایه‌گذاری در بورس، گفته بود سهم بورس از تامین مالی در کشور، باید به ۵۰ درصد برسد.

روش های خرید عرضه اولیه

روش های خرید عرضه اولیه

روش‌های گوناگونی برای خرید عرضه اولیه سهام وجود دارند. اما در این مقاله فقط به روش‌هایی که در بورس تهران مورد استفاده قرار می‌گیرند می‌پردازیم.

تا همین چند وقت پیش، عرضه‌های اولیه‌ای که در بورس انجام می‌شدند به روش حراج با اولویت زمان صورت می‌گرفتند. به این ترتیب که سهم‌ها طی فرآیندی که سرمایه‌ گذاران حقیقی در آن نقشی نداشتند، ابتدا کشف قیمت می‌شد؛ یعنی قیمتی که سرمایه ‌گذاران برای اولین بار می‌توانستند آن سهام را خریداری کنند، مشخص می‌گشت.

سپس با توجه به تعداد سهام شرکت عرضه اولیه های بورسی و تعداد سهامی که قرار بود عرضه شود، سهمیه هر فرد برای خرید سهام عرضه اولیه مشخص و ساعت سفارش گذاری تعیین می‌گردید.

مثلا بورس اعلام می‌کرد که عرضه سهام شرکت «a» در ساعت ۱۲:۳۰ آغاز می‌شود و هر سرمایه گذار می‌تواند ۱۰۰۰ سهم را در قیمت ۱۰۰ تومان سفارش بگذارد.

پس در این روش، قیمت خرید، ساعت خرید و حداکثر حجم خرید از قبل کاملا مشخص می‌شد و شما باید در ساعت مشخص شده سفارش خود را در سیستم ثبت می‌کردید. اگر هم تعداد سهم‌های تقاضا شده از تعداد عرضه اولیه های بورسی سهم‌های عرضه شده بیشتر می‌شد، اولویت با افرادی بود که سفارش خود را زودتر ثبت کرده بودند.

اما مدتی است که روش خرید عرضه اولیه به روش بوک بیلدینگ تغییر پیدا کرده است.

یک تذکر مهم در مورد خرید دو عرضه اولیه بورس در روز چهارشنبه 17 شهریور 1400

طبق دستورالعمل جدید سازمان بورس برای عرضه‌های اولیه که در جلسه هیات مدیره سازمان بورس و اوراق و بهادار در ۲۸ تیر ۱۴۰۰ به تصویب رسیده است، خرید خودکار عرضه اولیه کارگزاری‌ها لغو شده است.

جی پلاس؛ روز گذشته خبری منتشر شد مبنی بر این که کارگزاری‌ها خرید خودکار عرضه اولیه را لغو کرده‌اند. این موضوع تا چه زمانی ادامه‌دار خواهد شد؟

تجارت نیوز در ادامه نوشت: روز گذشته در سایت کارگزاری مفید اطلاعیه‌ای مبنی بر لغو دستور خرید خودکار منتشر شد. در این اطلاعیه آمده، از ۱۵ شهریور ماه سفارش خرید خودکار از دستور کار این کارگزاری لغو می‌شود. حالا چرا مفید اقدام به این کارکرد؟

خرید خودکار عرضه اولیه لغو شده است

طبق دستورالعمل جدید سازمان بورس برای عرضه‌های اولیه که در جلسه هیات مدیره سازمان بورس و اوراق و بهادار در ۲۸ تیر ۱۴۰۰ به تصویب رسیده است، خرید خودکار عرضه اولیه کارگزاری‌ها لغو شده است.

کارگزاری مفید هم در اطلاعیه‌ای به کاربران خود اطلاع‌رسانی کرده تا برای خرید دو عرضه اولیه «فجهان» و «کیمیاتک» در روز چهارشنبه سفارش خود را در پنل کارگزاری مفید خود ثبت و ارسال کنند.

این در حالی بود که پیش از این اخباری مبنی بر لغو عرضه اولیه خودکار نمادهای فرابورسی هم منتشر شده بود. طبق دستورالعمل شرکت فرابورس ایران از این پس خرید عرضه اولیه های شرکت فرابورس از طریق کارگزاری‌ها به صورت خودکار انجام نخواهد شد و کاربران در صورت تمایل برای خرید این عرضه‌ها در هر عرضه اولیه به صورت مجزا در روز و ساعت عرضه درخواست خرید خود را از طریق سامانه آنلاین یا آفلاین ثبت سفارش نمایند.

جزئیات ۲ عرضه اولیه بورس در این هفته

تعداد ۲۲۸میلیون سهم معادل ۶درصد سهام شرکت صنایع گلدیران، دوشنبه این هفته، با نماد معاملاتی “گلدیرا” در فرابورس ایران عرضه اولیه می‌شود.

به گزارش تصویر زندگی به نقل از تسنیم، تعداد ۲۲۸میلیون سهم شرکت صنایع گلدیران معادل ۶درصد سهام این شرکت، دوشنبه این هفته(۱۴ شهریور) به‌عنوان با نماد معاملاتی “گلدیرا” در فرابورس انجام می‌شود.

قیمت مبنا(کف قیمت) در نظر گرفته شده برای این عرضه اولیه، ۴هزار و ۵۰۰ ریال است و سهمیه ۱۱.۵ میلیون سهم هم به عنوان حداکثر تعداد سهام قابل خریداری شده توسط هر کد معاملاتی لحاظ شده است.

همچنین متعهد این عرضه شرکت گروه توسعه گلدیران و مشاور عرضه و متعهد خرید نیز شرکت کارگزاری تامین سرمایه نوین، و بازارگردان صندوق سرمایه‌گذاری اختصاصی بازارگردانی دارا داریوش عنوان شده اند.

عرضه اولیه درازی

۶۰میلیون سهم شرکت پخش رازی معادل ۶درصد سهام این شرکت، سه‌شنبه این هفته(۱۵ شهریور) به‌عنوان با نماد معاملاتی “درازی” در فرابورس انجام می‌شود.

قیمت مبنا(کف قیمت) در نظر گرفته شده برای این عرضه اولیه، ۱۶هزار و ۶۸۰ریال با دامنه قیمتی ۱۴ هزار و ۳۴۵ ریال تا ۱۹ هزار و ۱۵ ریال است و سهمیه ۳ میلیون سهم هم به عنوان حداکثر تعداد سهام قابل خریداری شده توسط هر کد معاملاتی لحاظ شده است.

همچنین متعهدین این عرضه شرکت صنعتی کیمی دارو، شرکت جابر ابن حیان و شرکت دارو سازی اسوه و مشاور عرضه کارگزاری بانک ملی و متعهد خرید نیز شرکت تامین سرمایه نوین، و بازارگردان صندوق سرمایه‌گذاری اختصاصی بازارگردانی توسعه ملی عنوان هستند.

آیا تغییر روش عرضه اولیه‌ در بورس باعث ایجاد رانت می‌شود؟

تغییر شیوه عرضه اولیه در بورس و اعمال «روش ترکیبی» واکنش‌هایی را به دنبال داشته است، در حالی که ادعا شده این شیوه برای حمایت از سهامداران خرد و تسهیل در پذیرش شرکت‌هاست، برخی هشدار می‌دهند اعمال این روش با ذات بورس که ایجاد شفافیت است منافات دارد و باعث ایجاد رانت در بورس می‌شود.

به گزارش همشهری آنلاین به نقل از ایرنا، عرضه سهام شرکت‌های جدید (عرضه اولیه) در بورس به دلیل سودآوری که همیشه با خود به همراه دارد مورد توجه اهالی بازار سرمایه بوده است اما از دو سال گذشته روند صعودی پرشتاب بازار سهام، سرمایه‌گذاران زیادی را سرازیر به این بازار کرد که منجر به افزایش غافلگیرکننده مشارکت سهامداران در عرضه اولیه شرکت‌ها شد.

در گذشته، عرضه‌های اولیه در بورس به صورت حراج صورت می‌گرفت و کارگزاری‌ها از طریق کد خرید گروهی در کشف قیمت حضور داشتند و پس از خرید سهام و کشف قیمت اقدام به تخصیص آن به مشتریان می‌کردند اما مشکل این شیوه، رانتی بود که میان عده‌ای شکل می‌گرفت، بدین صورت که اگر قیمت کشف شده سهامی جذاب بود تخصیص سهام به کدهای خاص صورت می‌گرفت و سایر سرمایه‌گذاران از آن بی‌بهره بودند یا سهم کمتری می‌بردند.

تغییر روش عرضه اولیه از سال ۹۵

با توجه به وجود چنین مشکلاتی، در سال ۹۵ برای حل این معضل بازنگری دستورالعمل عرضه‌های اولیه صورت گرفت و مدل جدیدی به نام روش «ثبت سفارش» یا «بوک بیلدینگ» در دستور کار قرار گرفت.

در این روش، خرید گروهی ممنوع شد و افراد باید با کد معاملاتی خود اقدام به ارسال سفارش در سامانه معاملات می‌کردند که در این روش در پایان رقابت اگر تقاضای ثبت شده در قیمت کشف شده بیش از میزان عرضه بود، سهم به صورت «تسهیم به نسبت» میان متقاضیان خرید تخصیص پیدا می‌کرد.

مدل جدید عرضه اولیه به نام روش ترکیبی

از اواخر مرداد امسال خبری مبنی بر تغییر روش عرضه اولیه شرکت‌های بورسی و به کار گرفتن عرضه اولیه به "روش ترکیبی" مطرح شد که هدف از این تغییر و اعمال روش جدید در عرضه اولیه، تشویق مردم به خرید واحدهای سرمایه‌گذاری صندوق‌ها و ترویج روش غیرمستقیم سرمایه‌گذاری در بازار سرمایه است.

با به کارگرفتن "روش ترکیبی" روشی جدید برای عرضه های اولیه اعمال شد که به نظر می رسد این اقدام بیشتر برای سر و سامان دادن به عرضه اولیه سهام شرکت های کوچک است که تا قبل از به کارگیری این نوع روش برای عرضه اولیه از روش «بوک بیلدینگ» برای عرضه اولیه آنها استفاده می‌شده است.

ورود شرکت‌های پرریسک به بهانه روش ترکیبی

در نخستین روزهای اجرایی شدن این روش عرضه اولیه، مدیر نظارت بر بورس‌ها سازمان بورس و اوراق بهادار درباره دستورالعمل روش جدید عرضه‌های اولیه "روش ترکیبی» توضیحاتی را ارائه و اعلام کرده است: با "روش ترکیبی" عرضه‌های اولیه، فرایند پذیرش شرکت‌های پرریسک در بورس تسهیل و تسریع خواهد شد و به دنبال آن اگر هیات پذیرش به هنگام پذیرش شرکتی، آن شرکت را پرریسک قلمداد کند، عرضه اولیه آن شرکت می‌تواند به روش ترکیبی و تنها به سرمایه‌گذاران حرفه‌ای واجد شرایط محدود شود.

اعلام این خبر و انجام عرضه اولیه به روش جدید با اعتراضات گسترده‌ای از سوی فعالان بازار و سهامداران همراه شد که در ادامه نارضایتی‌های خود خواستار لغو عرضه اولیه‌های پیش‌رو با روش عرضه اولیه به صورت ترکیبی شدند.

فعالان بازار و سهامداران در اعتراضات خود این اتفاق را به نوعی رانتخواری قانونی و در نوع خود بی عدالتی می‌دانستند و معتقد بودند که سازمان بورس و متولیان ذیربط می‌خواهند با ورود سهام شرکت های پرریسک؛ مسوولیت اتفاقات احتمالی ناشی از سهام عرضه شده شرکت های پر ریسک را از سر خود باز کنند، در حالی که سازمان بورس از بعد نظارتی و بورس ها موظفند شرکت‌هایی را وارد بازار سرمایه کنند که شفافیت لازم را داشته و طبق ضوابط شرایط قانونی پذیرش را داشته باشند.

همچنین معترضان در ادامه سخنان خود اعلام کردند که نباید به این بهانه‌ها هر شرکتی را پذیرش کرد چرا که این اتفاقات ممکن است در آینده تبعات سنگینی را برای بازار سرمایه و سهامداران به همراه داشته باشد.

استقبال سازمان بورس از ورود شرکت ها به بازار سهم

همچنین در این زمینه محمدعلی دهقان دهنوی، رییس سازمان بورس و اوراق بهادار به علت تغییر روش عرضه اولیه اشاره و اعلام کرد: عرضه اولیه روش های مختلفی دارد و روش جدید بیشتر برای برخی از شرکت‌های کوچک کاربرد دارد.

وی گفت: در گذشته مشکلات بسیاری در مسیر ورود شرکت های کوچک برای حضور در بورس قرار داشت که سازمان بورس با تلاش بیشتر درصدد حذف یا رفع موانع موجود برای سهولت ورود شرکت های کوچک به بورس پیش رفت.

دهقان دهنوی ادامه داد: با توجه به وجود چنین مشکلی در عرضه اولیه سهام شرکت های کوچک، سازمان بورس باید اقدامی را برای رفع چنین مشکلی در عرضه اولیه انجام می داد که به دنبال آن، تصمیمات لازم برای تغییر روش عرضه اولیه اتخاذ شد.

رییس سازمان بورس و اوراق بهادار با بیان اینکه صندوق های سرمایه گذاری، ابزاری برای ورود غیرمستقیم سرمایه گذاران به بورس است، گفت: ما بارها به سهامداران خرد، افرادی که دانش و اطلاعات از بورس ندارند و از زمان کافی برای تحلیل سهام برخوردار نیستند روش غیر مستقیم را توصیه و ترویج کرده ایم و عرضه‌های اولیه از طریق روش جدید با رفتن به صندوق های سرمایه‌گذاری عملا به صورت‌ غیر مستقیم به همین افراد تخصیص پیدا می کند.

وی با تاکید بر اینکه خرید واحدهای صندوق های سرمایه گذاری در عرضه اولیه برای عموم امکان پذیر است، اظهار داشت: این اقدام علاوه بر اینکه روش بهتری برای سرمایه گذاری مردم در بورس است، سبب انتقال و تجهیز منابع در صندوق ها می شود، همچنین زمانی که سرمایه گذاران حرفه ای سهامدار یک شرکت باشند امکان ایجاد دام برای دستکاری قیمت و اغواگری کمتر خواهد شد.

عرضه اولیه به «روش ترکیبی» زمینه ساز ایجاد رانت در بازار

در واکنش به حاشیه های ایجاد شده از سوی فعالان حاضر در بازار درخصوص روش جدید عرضه اولیه، آراد پورکار، در این باره گفت: در مورد تغییر روش عرضه اولیه و استفاده از روش ترکیبی برای این اقدام نمی توان دیدگاه مثبتی داشت و برخی از فعالان حاضر در بازار مخالف اجرایی شدن چنین روشی برای عرضه اولیه در بازار سرمایه هستند.

در مورد تغییر روش عرضه اولیه و استفاده از روش ترکیبی برای این اقدام نمی توان دیدگاه مثبتی داشت و برخی از فعالان حاضر در بازار مخالف اجرایی شدن چنین روشی برای عرضه اولیه در بازار سرمایه هستند.

وی با بیان اینکه اجرای هر یک از تغییر ساختارها در بازار نیازمند دلیل است که باید به طور معمول شفاف سازی هایی در مورد آن صورت گرفته باشد، افزود: تا چند سال گذشته اگر قرار بر مشارکت ٨٠ هزار کد در عرضه اولیه بود، در نخستین لحظات آغاز انجام عرضه اولیه، سهام به افراد تعلق می گرفت و ممکن بود برخی از سهامداران از مشارکت در عرضه های اولیه بی بهره بمانند.

پورکار اظهار کرد: در آن زمان یکی از مهمترین معضلات موجود برای مشارکت در عرضه اولیه، وجود زیرساخت هایی بود که باعث می شد تا برخی از سهامداران قادر به مشارکت در عرضه اولیه ها نباشند، به دنبال وجود چنین مشکلاتی قرار بر انجام عرضه اولیه به روش "بوک بیلدینگ" شد.

این کارشناس بازار سرمایه معتقد است؛ برای تغییر روش عرضه اولیه باید به دنبال دلیل بود که اکنون عمده ترین دلیل این اتفاق حمایت از سهامداران خرد است.

وی خاطرنشان کرد: همچنین تعیین ارزش سهام عرضه شده یا ارزش گذاری به عنوان دیگر عامل تغییر روش عرضه اولیه مطرح شده است؛ در حالی که این اقدام را می توان از طریق مبادی دیگر به آسانی برطرف کرد.

پورکار ادامه داد: به دنبال عوامل مطرح شده در خصوص علت تغییر روش عرضه اولیه، رییس سازمان بورس اعلام کرده است که در گذشته و در زمان عرضه اولیه ممکن بود که به هر سهامدار فقط ١٠ سهم تعلق گیرد؛ بنابراین این امر موجب شد تا به دنبال تغییر روش عرضه اولیه اقدامی صورت گیرد که سهامداران قادر به خرید یونیت صندوق‌های سرمایه گذاری باشند.

این کارشناس بازار سرمایه گفت: برای چنین اقدامی می توان راه های دیگری را در پیش گرفت و به دنبال آن میزان درصد عرضه سهام شرکت ها را افزایش داد.
وی با بیان اینکه فرهنگ سازی بهتر می تواند کمک کننده به سهامداران خرد باشد، گفت: مشارکت در عرضه اولیه ها یکی از نقاط امید برای سهامدارانی بود که به دنبال سرمایه گذاری در بورس با سرمایه های کم بودند، در حالی که تغییر روش در عرضه اولیه ها می تواند نوعی بی انصافی در حق سهامداران باشد.

به گفته پورکار، برای حمایت از سهامداران خرد می توان اقداماتی دیگر را در دستور کار قرار داد که به نوعی دفاع از حقوق سهامداران خرد خواهد بود.

وی با اشاره به اینکه اجرای روش های قدیم برای انجام عرضه اولیه بسیار بهتر از روش ترکیبی است و می توان با برخی از تغییرات اجرای آن را بهبود بخشید، خاطرنشان کرد: عرضه اولیه به روش ترکیبی می تواند زمینه ساز ایجاد رانت و جهت‌دهی به سرمایه باشد.

اولویت صندوق‌های سرمایه گذاری در عرضه اولیه به «روش ترکیبی»

همچنین در ادامه احسان عسگری، کارشناس بازار سرمایه درباره انجام عرضه اولیه به روش ترکیبی در بازار سهام اظهار کرد: بد نیست که نحوه عرضه اولیه برای شرکت های مختلف متفاوت باشد، یکی از مسایلی که در چند وقت اخیر در بازار مورد توجه قرار گرفته است وجود اولویت در صندوق های سرمایه گذاری برای عرضه اولیه در روش ترکیبی است.

به گفته وی، قرار گرفتن سهامداران خرد به عنوان اولویت دوم در عرضه اولیه، از جمله نکاتی است که اخیرا مورد بحث بوده است.

عسگری خاطرنشان کرد: اکثر کارشناسان معتقدند که کاهش حجم ورود نقدینگی به بازار، زمان مناسبی برای انجام عرضه اولیه نیست اما در کل عرضه های اولیه سبب نگهداری سهامداران در بازار و بازگشت اعتماد دوباره به بازار خواهد شد.

این کارشناس بازار سرمایه با توقف عرضه های اولیه در بازار مخالفت کرد و افزود: عرضه های اولیه در بازار باید به صورت هدفمند و نظام مند انجام شود، پیشنهاد ما این است که عرضه اولیه یک شرکت در بازار سهام به صورت هفتگی یا دو هفته یک بار انجام شود و نباید در یک روز شاهد عرضه اولیه دو شرکت به صورت همزمان باشیم.

وی به مزایای عرضه اولیه به روش ترکیبی تاکید کرد و گفت: بهتر است تا در وضعیت فعلی عرضه اولیه به روش ترکیبی انجام شود تا صندوق ها بتوانند سهم بیشتری را در عرضه اولیه به خود اختصاص دهند و تفاوتی ندارد که این روش عرضه اولیه برای شرکت های بورسی یا شرکت های کوچک فرابورسی باشد.

عسگری با تاکید بر اینکه انجام عرضه اولیه به روش ترکیبی در واقع نوعی مشوق برای سرمایه گذاری به روش غیرمستقیم است، افزود: عمدتا افرادی در صندوق های سرمایه گذاری اقدام به سرمایه گذاری خواهند کرد که تمایلی برای ورود مستقیم خود به سرمایه گذاری در بورس ندارند؛ بنابراین صندوق ها می توانند از رشد بازار سهام و شرکت هایی که وارد این بازار شده اند، منتفع شوند.

گفتنی است، هنگامی که سهام شرکتی برای نخستین بار در بورس عرضه می‌شود، به روز اول عرضه سهام، «عرضه اولیه» گفته می‌شود، در این روز درصد مشخصی از کل سهام شرکت برای نخستین بار از طریق بورس یا فرابورس توسط سرمایه‌گذاران خریداری می‌شود.

عرضه‌های اولیه در سال ۱۴۰۰ چقدر بازدهی دادند؟

شیوه عرضه‌های اولیه در تابستان سال ۱۴۰۰ تغییر کرد و" فگستر" نخستین عرضه اولیه سال در روزهایی که فشار فروش بر فشار خرید در بازار غلبه کرده بود عرضه اولیه های بورسی عرضه اولیه های بورسی عرضه شد که ۶۵ میلیون سهم به عموم خریداران عرضه و ۱۰ میلیون سهم نیز به صندوق‌های سرمایه‌گذاری تخصیص یافت.

عرضه‌های اولیه بورسی که تا چندی پیش از بخش‌های شیرین و جذاب بازار سرمایه بود در روزهای تیره و تاریک بورس با کاهش بازدهی و استقبال همراه شد ضمن آنکه روش عرضه آنها در سال‌های اخیر هم دستخوش تغییر شد. از ابتدا تا انتهای سال ۱۴۰۰، ۱۶ عرضه اولیه در بورس و فرابورس انجام شد که تفاوت‌های بسیاری به لحاظ میزان مشارکت، بازدهی و نحوه عرضه با یکدیگر داشتند.

شیوه عرضه‌های اولیه در تابستان سال ۱۴۰۰ تغییر کرد و" فگستر" نخستین عرضه اولیه سال در روزهایی که فشار فروش بر فشار خرید در بازار غلبه کرده بود عرضه شد که ۶۵ میلیون سهم به عموم خریداران عرضه و ۱۰ میلیون سهم نیز به صندوق‌های سرمایه‌گذاری تخصیص یافت. پس از آن و در روزهایی که بازار به صعود گوشه چشمی داشت پای "فتوسا" به بازار سرمایه باز شد؛ این عرضه هم مثل عرضه اولیه سهام "فگستر" با پشتوانه اوراق تبعی و تضمین سود سالانه حداقل ۲۰ درصدی همراه شد. قرعه سومین عرضه اولیه به نام " غکورش"افتاد و این عرضه در روزهایی انجام شد که شاخص کل بورس همچنان با روند نزولی دست و پنجه نرم می‌کرد و در ادامه روند ریزشی، کف خود را شکسته بود و در مرز یک میلیون واحد قرار داشت.

در عرضه اولیه "غکورش" ۱۶۸ میلیون سهم از کل سهام قابل عرضه در فرآیند کشف قیمت برای عرضه به عموم به غیر از صندوق‌های سرمایه‌گذاری در روز عرضه اختصاص یافت و ۷۲ میلیون سهم هم به صندوق‌های سرمایه‌گذاری در روز معاملاتی شنبه مورخ ۰۸ / ۰۳ / عرضه اولیه های بورسی ۱۴۰۰ به قیمت کشف شده در روز عرضه مورخ ۰۵ / ۰۳ / ۱۴۰۰ اختصاص یافت.

۱۹ خردادماه عرضه دیگری رونمایی شد. عرضه"ولکار" با مشارکت دو میلیون و ۹۱۰ هزار کد انجام شد که بعد از سه عرضه قبلی بالاترین میزان مشارکت در عرضه اولیه‌ها در سال ۱۴۰۰ را به خود اختصاص داد. پرونده عرضه‌ اولیه‌های بهار ۱۴۰۰ با "ومدیر" بسته شد و ۴۵۰ میلیون سهم این شرکت در روز پس از عرضه اولیه به صندوق‌ها با ضریب تخصیصی بازاری هر دارنده واحد صندوق تعلق گرفت، میزان مشارکت در عرضه اولیه ومدیر بیشتر از مشارکت در عرضه اولیه‌های فگستر، فتوسا، و غکورش بود و کمتر از میزان مشارکت در عرضه اولیه ولکار بود.

در فصل تابستان بازار با روزهای سبز کوتاه مدت مواجه شد و در این شرایط قرعه اولین عرضه اولیه تابستان و عرضه اولیه های بورسی ششمین عرضه سال ۱۴۰۰ به نام "لطیف" افتاد. عرضه‌ای که در دوم تیرماه و با مشارکت حدود دو میلیون و ۷۶۴ هزار کد صورت گرفت. "سپید" دومین عرضه اولیه تابستان پارسال بود که به عرضه اولیه پر ماجرا تبدیل شد و نیامده به مجمع رفت و به یک باره سهامداران این نماد در سبد خود زیان ۱۵ درصدی سپید را مشاهده کردند.

ششم مرداد ماه عرضه اولیه "وهامون" با مشارکت بیش از دو میلیون و ۶۰۰ هزار کد انجام شد و در حالی به پایان رسید که عرضه اولیه‌های قبلی هم چندان برای سهامداران جذاب نبوده و کمتر عرضه‌ای بوده که بیش از ۱۰۰ هزار تومان به هر سهامدار برسد.

چهارمین عرضه فصل تابستان و روزهای گرم سال به "مدیریت" اختصاص یافت که با مشارکت بیش از دو میلیون و ۸۱۳ هزار کد انجام شد. بازار سرمایه در ۱۷ شهریور ماه و در حالی که دوباره به روند نزولی خود بازگشته بود میزبان دو عرضه اولیه "کیمیاتک" و "فجهان" بود که می‌توان گفت رکورد میزان مشارکت در خرید عرضه اولیه‌ها در عرضه اولیه "فجهان " شکست. در جریان عرضه اولیه نماد معاملاتی "کیمیاتک"، تعداد ۲۲۵ میلیون سهم معادل ۱۵ درصد (۱۲ درصد جهت عرضه عموم و ۳ درصد به صندوق‌های سرمایه‌گذاری) از سهام این شرکت به قیمت هر سهم ۲۳ هزار ریال به شیوه ثبت سفارش در بورس تهران کشف قیمت و معامله شد.

پای "ترکیبی" به بازار باز شد
پس از آن پای عرضه اولیه‌ها با روش‌های جدید یعنی روش ترکیبی به بازار باز شد. نخست "حآفرین" ۲۱ شهریورماه با مدل جدیدی عرضه شد، در این عرضه اولیه براساس دستورالعمل پذیره‌نویسی و عرضه اولیه اوراق‌بهادار در فرابورس ایران سهام شرکت مذکور به سرمایه‌گذاران واجد شرایط عرضه و اعلام شد که از روز دوم صندوق‌های سرمایه‌گذاری می‌توانند تا ۵۰ درصد دارایی که خریداری کرده‌اند را به فروش برسانند و سرمایه‌گذاران حقیقی هم می‌توانند اقدام به خرید کنند.

"توسن" سیزدهمین عرضه اولیه سال بود که در تاریخ ۲۳ شهریورماه به روش ترکیبی و در دو مرحله عرضه شد، مرحله اول آن عرضه به سرمایه‌گذاران واجد شرایط (صندوق‌های سرمایه‌گذاری قابل معامله و صندوق‌های سرمایه‌گذاری مشترک ثبت شده نزد سازمان بورس و اوراق بهادار) به روش ثبت سفارش و مرحله دوم نیز عرضه به سایر سرمایه‌گذاران به روش قیمت ثابت بود. در همان تاریخ "فسبزوار" نیز عرضه شد بدون اینکه سهمی به صندوق‌ها تعلق بگیرد و همه سهام این شرکت در روز عرضه در اختیار سهامداران خرد قرار گرفت.

تفاوت شیوه عرضه "حآفرین" با "توسن" در این بود که عرضه توسن دو مرحله‌ای بوده و عموم مردم یا همان سهامداران خرد در مرحله دوم حق خرید عرضه اولیه را دارند. پرونده عرضه اولیه‌های نیمه اول ۱۴۰۰ با "شکام" بسته شد، عرضه‌ای که برای سرمایه‌گذاران واجد شرایط یا همان صندوق‌های سرمایه‌گذاری قابل معامله شد.

بازار سرمایه که پاییز بی‌عرضه‌ای را پشت سر گذاشته بود؛ در دومین ماه آخرین فصل سرد سال گذشته میزبان تنها یک عرضه اولیه یعنی "فزر" بود که به شکل سنتی با بازار آشنا شد و کمترین میزان مشارکت را در طول سال به خود اختصاص داد.

بنابراین آمار مشارکت نشان می‌دهد شیوه‌های مختلف هم نتوانست پای سهامداران را به بازار و عرضه‌های اولیه باز کند و شاید اگر سایه سنگین نوسان و نزول از سر بازار برداشته شود، سهامداران دوباره اعتماد و سرمایه‌گذاری کنند و به عرضه‌های اولیه هم روی خوش نشان دهند.