آشنایی با نسبت P/E

انواع نسبت P/E در بورس

نسبت P/E چیست؟ — به زبان ساده

نسبت قیمت به سود (P/E) نسبتی است که برای ارزش‌گذاری شرکت‌ها از آن استفاده می‌شود و از حاصل تقسیم قیمت سهام بر سود پیش‌بینی شده به دست می‌آید. نسبت P/E به طور معمول به وسیله سرمایه‌گذاران و تحلیلگران برای تعیین ارزش نسبی سهام یک شرکت در مقایسه با شرکت‌های هم‌گروه استفاده می‌شود و در تحلیل فاندامنتال کاربرد فراوانی دارد. همچنین، ممکن است برای مقایسه با رکوردهای قبلی خود شرکت یا در مقایسه با کل بازار در طی زمان بکار رود.

فرمول و محاسبات نسبت P/E

تحلیلگران و سرمایه‌گذاران برای این‌که ملاحظه کنند آیا قیمت با سود پیش‌بینی شده پوشش داده می‌شود یا خیر از فرمول زیر استفاده می‌کنند:

سود هر سهم / ارزش بازاری سهم = نسبت P/E

برای تعیین مقدار P/E، باید قیمت سهام فعلی را بر سود هر سهم (EPS) تقسیم کرد. با ورود به هر وب‌سایت مالی می‌توان ارزش روز سهام (P) را پیدا کرد که این ارزش به طور مشخص نشان‌دهنده رقمی است که سرمایه‌گذاران در حال حاضر باید برای سهام بپردازند، در حالی که EPS با پیچیدگی بیشتری همراه است.

EPS دو شکل اصلی دارد. اولین نوع آن با علامت «TTM» کلمه اختصاری «وال‌استریت» (Wallstreet) برای «دوازده ماه گذشته» است. این عدد، وضعیت عملکرد شرکت را در دوازده ماه گذشته نشان می‌دهد. نوع دوم آن در گزارشات منتشر شده خود شرکت و اغلب همراه با راهنمای EPS یافت می‌شود که برآورد خوش‌بینانه شرکت از درآمد آتی آن به شمار می‌آید.

گاهی، تحلیلگران با افق دید بلندمدت معیارهای P/E 10 یا P/E 30 را در نظر می‌گیرند که به ترتیب متوسط درآمد 10 یا 30 سال گذشته هستند. این معیارها اغلب هنگام اندازه‌گیری ارزش کلی شاخص سهام همانند «S&P 500 » مورد استفاده قرار می‌گیرند، زیرا این اندازه‌گیری‌های طولانی مدت می‌توانند تغییرات چرخه تجاری را جبران کنند.

فرمول محاسبه نسبت P/E

نسبت P/E فوروارد

بسته به استفاده هریک از این دو نوع EPS می‌توان نسبت P/E را به دو گونه کلی P/E فوروارد و P/E پسرو تقسیم‌بندی کرد. نوع سوم و البته کمتر متداول P/E نیز وجود دارد که از جمع مبلغ واقعی سود دو فصل گذشته با مبلغ برآورد شده دو فصل آینده استفاده می‌کند.

P/E فوروارد (یا پیشرو) به جای استفاده از ارقام نهایی، از راهنمای درآمد آتی کمک می‌گیرد. این شاخص که در برخی موارد، «قیمت برآورد شده درآمدها» (Estimated Price to Earnings) نامیده می‌شود، برای مقایسه سود فعلی با درآمد آینده مناسب است و کمک می‌کند تا تصویری واضح‌تر از درآمد آتی بدون تغییر در سایر تعدیلات حسابداری داشته باشیم.

با این وجود، P/E فوروارد مشکلاتی نیز دارد. به عنوان مثال، ممکن است شرکت‌ها به طور عمد سود را در مقدار کمتری تخمین بزنند تا هنگام اعلام سود سه ماهه بعدی، P/E را کم کنند یا سود را بیشتر بیان کنند و بعد آن ‌را در اعلامیه بعدی سود، تعدیل کنند. علاوه بر این، تحلیلگران خارج از شرکت نیز ممکن است تخمین‌هایی ارائه دهند که با تخمین‌های شرکت متفاوت باشند و باعث ایجاد سردرگمی شوند.

نسبت P/E پسرو

P/E پسرو از آنجا ‌که با تقسیم قیمت فعلی سهام بر سود (EPS) طی 12 ماه قبل به دست می‌آید، به عملکرد گذشته وابسته است. با فرض اینکه شرکت درآمد خود را به طور دقیق گزارش کرده باشد، این معیار به جهت هدفمند بودن، محبوب‌ترین مقیاس P/E است. برخی از سرمایه‌گذاران به دلیل عدم اطمینان به برآورد سود توسط افراد دیگر، ترجیح می‌دهند P/E پسرو را بررسی کنند. اما P/E پسرو نیز دارای نقایصی است از جمله این‌که عملکرد گذشته یک شرکت نمی‌تواند تضمین‌ کننده رفتارهای آینده آن باشد.

سرمایه‌گذاران در عوضِ عملکرد گذشته، روی قدرت سوددهی آینده سرمایه‌گذاری می‌کنند. می‌دانیم قیمت سهام دارای نوسان و تلاطم است. در حالی که EPS ثابت می‌ماند و این امر نیز خود مشکل دیگری را به وجود می‌آورد. اگر یک اتفاق، قیمت سهام شرکت را به سمت بالا یا پایین تحت تاثیر قرار دهد، P/E پسرو کمتر منعکس کننده این موضوع خواهد بود.

از آنجا که سود به صورت فصلی اعلام می‌شود، نسبت P/E پسرو با تغییرات روزانه قیمت سهام تغییر خواهد کرد. به همین دلیل برخی از سرمایه‌گذاران نسبت P/E فوروارد را ترجیح می‌دهند. در خصوص اینکه آیا P/E بالا بهتر است یا پایین چنانچه نسبت P/E فوروارد از P/E پسرو کمتر باشد، بدین معنی است که تحلیلگران انتظار رشد سود را دارند و اگر نسبت P/E فوروارد از نسبت P/E پسرو بیشتر باشد، بدین معنی است که تحلیلگران انتظار کاهش سود را دارند.

با توجه به اهمیت نسبت P/E برای سرمایه‌گذاران و تحلیلگران در بازار بورس، «فرادرس» اقدام به انتشار فیلم آموزش مقدماتی ورود به بازار بورس و نکات کاربردی کرده که لینک آن در ادامه آورده شده است.

• برای دیدن فیلم آموزش مقدماتی ورود به بازار بورس و نکات کاربردی + اینجا کلیک کنید.

اهمیت P/E

نسبت P/E یکی از با اهمیت‌ترین شاخص‌هایی است که تحلیلگران و سرمایه‌گذاران برای سنجش ارزش سهام از آن استفاده می‌کنند. این نسبت نشان ‌می‌دهد قیمت روز سهام زیر ارزش واقعی یا بالای ارزش واقعی است. به علاوه می‌توان با مقایسه نسبت P/E سهم با نسبت P/E گروه یا نسبت P/E صنعت به اطلاعات ارزشمندی دست یافت.

بطور اساسی، نسبت P/E یعنی اینکه سرمایه‌گذار چقدر حاضر است پول بپردازد تا یک ریال از سود یک شرکت را کسب کند، به همین خاطر به این نسبت، «ضریب قیمت» هم گفته می‌شود.

مثال نسبت P/E

به عنوان مثال «شرکت سرمایه‌گذاری صبا تامین» با نماد «صبا» در تاریخ 1399/06/19 با EPS (TTM) برابر با 4,387 ریال در قیمت پایانی 32,537 ریال معامله شد. برای به دست آوردن P/E این سهم کافی است قیمت پایانی را بر سود تقسیم کنیم و به عدد 7٫42 برسیم. مطابق تصویر زیر این اطلاعات را به سادگی می‌توان از طریق سایت شرکت مدیریت فناوری بورس تهران به دست آورد.

نمونه‌ای از اطلاعات یک سهم (برای مشاهده تصویر در ابعاد بزرگتر، روی آن کلیک کنید.)

انتظارات سرمایه گذاران

در حالت کلی، یک P/E بالا بیان کننده انتظارات سرمایه‌گذاران در جهت رشد بالاتر سود آتی یک سهم نسبت به سهام مشابه ولی با P/E پایین است. مقدار P/E پایین می‌تواند علامت معامله سهم زیر ارزش واقعی یا بهبود وضعیت سود یک شرکت نسبت به عملکرد گذشته آن باشد. هنگامی که یک شرکت دارای سود نباشد (سود صفر) یا زیان گزارش کند، در هر دو حالت، علامت «N/A» برای P/E نوشته می‌شود، اگرچه رقم P/E منفی نیز در صورت اعلام زیان شرکت، در برخی موارد محاسبه می‌شود.

P/E و بازدهی سود

اگر نسبت P/E را معکوس کنیم، به بازدهی سود خواهیم رسید. بنابراین، بازدهی سود از تقسیم سود هر سهم بر قیمت بازاری سهام به دست می‌آید و به صورت درصد گزارش می‌شود. این نسبت به اندازه نسبت P/E در بین تحلیلگران دارای شهرت نیست. بازدهی سود در ارتباط با نرخ بازگشت سرمایه مفید و قابل استفاده است. از آنجایی که برای سرمایه‌گذاران رشد ارزش سرمایه‌گذاری‌هایشان مهم‌تر از مدت بازگشت سرمایه است، چندان هم عجیب نیست که در موارد بیشتری از نسبت P/E استفاده ‌کنند.

بازدهی سود، هنگامی که شرکت سود صفر یا منفی داشته باشد، می‌تواند معیار مناسبی برای ارزش‌گذاری آن باشد. از آن‌جایی که چنین موردی در بین شرکت‌های با فناوری پیشرفته، رشد بالا یا شرکت‌های نوپا زیاد است، EPS منفی منجر به ایجاد نسبت P/E تعریف نشده خواهد شد. اگر یک شرکت سود منفی داشته باشد، بازدهی سود‌ آن نیز منفی خواهد شد که می‌تواند برای مقایسه و تفسیر، استفاده شود.

نسبت‌ P/E و نسبت PEG

نسبت P/E حتی اگر به صورت فوروارد هم محاسبه شود نمی‌تواند به شما بگوید که آیا P/E مناسبی برای نرخ رشد پیش‌بینی شده شرکت است یا خیر. از این رو تحلیلگران به سراغ نسبت PEG می‌روند.

نسبت «Price to Earnings to Growth | PEG» رابطه بین نسبت P/E و نرخ رشد سود را مشخص می‌کند و جزییات بیشتری را در مورد سهم نسبت به P/E فاش می‌کند. به عبارت دیگر، نسبت PEG به سرمایه‌گذار این اجازه را می‌دهد که قیمت سهام را با توجه سود کنونی و پیش‌بینی شده سهام ارزیابی کند. این نسبت از حاصل تقسیم نسبت P/E پسرو بر نرخ رشد سود (EPS) شرکت به دست می‌آید و بسته به نوع استفاده از سود (پیش‌بینی شده آتی یا گذشته)، به دو نوع «پیشرو» و «پسرو» قابل تعریف خواهد بود.

اگرچه نرخ رشد سود بین بخش‌های مختلف متفاوت است ولی PEG کمتر از 1 معمولا نشان‌دهنده معامله سهم زیر ارزش واقعی است چراکه قیمت سهام، کمتر از سودِ مورد انتظار سهم است و برعکس، PEG بیشتر از 1 می‌تواند نشان‌دهنده معامله سهم بالاتر از ارزش واقعی آن باشد چراکه قیمت سهم، بیشتر از سود مورد انتظار سهام خواهد بود.

P/E مطلق و P/E نسبی

ممکن است تحلیلگران بین نسبت P/E نسبی و مطلق نیز تمایزهایی قائل شوند که در ادامه به توضیح این موارد خواهیم پرداخت.

P/E مطلق

صورت این کسر به طور کلی همان قیمت روز سهام و مخرج نیز ممکن است «سود پیش‌بینی شده TTM» یا سود برآورد شده 12 ماه آتی یا مجموع سود دو فصل قبل با دوفصل آتی باشد. در محاسبه P/E مطلق توجه به این‌که قیمت روز در محاسبات دخیل بوده نیز از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است.

P/E نسبی

P/E نسبی در واقع P/E مطلق را با یک شاخص یا یک محدوده از P/E‌های گذشته، طی یک دوره خاص مثلا 10 ساله مقایسه می‌کند. این نسبت نشان می‌دهد که پی به ای مطلق به چند درصد از P/Eهای گذشته رسیده است. در این راستا معمولا P/E مطلق با بزرگ‌ترین یا کوچک‌ترین مقدار خودش در گذشته مقایسه می‌شود تا مشخص شود چقدر به کف تاریخی خود نزدیک شده است.

چنانچه مقدار P/E نسبی بیشتر از 100٪ باشد، معلوم می‌شود که P/E کنونی از P/E گذشته نیز عبور کرده است و برعکس اگر مقدار P/E نسبی کمتر از 100٪ باشد، یعنی P/E کنونی هنوز به P/E گذشته نرسیده است.

P/E صنعت و P/E گروه

براساس تقسیم‌بندی سازمان بورس اوراق بهادار، سهام شرکت‌ها با توجه به نوع فعالیت، در گروه‌های مختلف دسته‌بندی می‌شوند. در این بین ممکن است صنایعی با نوع فعالیت شبیه یا مکمل یکدیگر، با هم در یک گروه جمع شوند. سایت شرکت فناوری مدیریت بورس معمولا برای گروه‌های مختلف، P/E گروه را محاسبه و منتشر می‌کند، ولی تحلیلگران ممکن است برای صنایع یا زیرگروه‌های همان گروه نیز این رقم را محاسبه کنند و مورد استفاده قرار دهند. به عنوان مثال، می‌توان به زیرگروه قطعه سازها در گروه خودرو و ساخت قطعات اشاره کرد.

صنایع مختلف محدوده‌های P/E متفاوتی دارند که در آن گروه ممکن است عادی بنظر برسد. برای مثال، P/E گروه محصولات شیمیایی برابر 19.2 است درحالیکه برای گروه بانکها و موسسات اعتباری، این عدد برابر 60.3 ذکر می‌شود و این موضوع بدلیل تفاوت در زمینه فعالیت و فاکتورهای بنیادی دیگر است و دلیل بر برتری یک صنعت نسبت به دیگری نیست.

محدودیت های نسبت P/E

همانند سایر ابزارهای ارزش‌گذاری سهام نسبت P/E نیز کاستی‌های مهمی دارد و به این باور غلط که تنها با یک ابزار تحلیل می‌توان تصمیم به سرمایه‌گذاری گرفت خط بطلان می‌کشد. شرکت‌هایی که سودشان صفر آشنایی با نسبت P/E آشنایی با نسبت P/E یا منفی گزارش شده است، برای محاسبه P/E چالش جدی را بوجود می‌آورند. نظرات مختلفی در این موارد وجود دارد و برخی قائل به P/E منفی و برخی آن را صفر در نظر می‌گیرند اما عمده تحلیلگران در این موارد، P/E را غیر قابل تفسیر (N/A) فرض می‌کنند.

یکی از اصلی‌ترین محدودیت‌های نسبت P/E هنگام مقایسه این نسبت برای دو شرکت مختلف خود را نشان می‌دهد. ارزش و نرخ رشد شرکت‌ها در بخش‌های مختلف با توجه به زمینه فعالیت و زمان متفاوت کسب سود ممکن است از هم متفاوت باشد.

برای برطرف کردن این مشکل، نسبت P/E شرکت تنها باید برای مقایسه با سایر شرکت‌های هم گروه مورد استفاده قرار گیرد. به عنوان مثال، مقایسه دو شرکت یکی در گروه ارتباطات و دیگری در گروه مواد شیمیایی با استفاده از نسبت P/E ممکن است به نتیجه و تصمیم‌گیری غلط در این باره منجر شود.

سایر ملاحظات P/E

P/E یک شرکت، در مقام مقایسه با P/E سایر شرکت‌های هم‌گروه، بسیار معنی‌دار‌تر است. برای مثال، ممکن است P/E یک شرکت در گروه «انبوه‌سازی، املاک و مستغلات» بسیار بالا باشد و این تصور ایجاد شود که این سهم، ارزنده نیست، ولی با توجه به P/E بالای کل این گروه می‌توان به غلط بودن این فرضیه پی برد.

بعلاوه، از آنجا که بدهی یک شرکت بر قیمت سهام و درآمد شرکت تأثیر می‌گذارد، به صورت اهرمی می‌تواند نسبت P/E را نیز منحرف کند. به عنوان مثال، فرض کنید دو شرکت مشابه وجود دارند که صرفا از نظر بدهی باهم اختلاف دارند. هرکدام که بدهی بیشتری دارند احتمالاً مقدار P/E کمتری نیز داشته باشند. با این وجود، اگر وضعیت تجارت مساعد باشد، شرکتی که بدهی بیشتری دارد، به دلیل ریسک‌هایی که متحمل شده است، می‌تواند درآمد بیشتری را به خود ببیند.

دیگر محدودیت مهم نسبت P/E مشکلی است که در محاسبه خود فرمول P/E وجود دارد. ارائه دقیق و بی‌طرفانه نسبت P/E به ورودی‌های دقیق قیمت بازار سهام و برآورد دقیق سود هر سهم متکی است. بازار از طریق داد و ستد پیوسته خود، قیمت سهام را تعیین می‌کند و این قیمت‌ها از طیف وسیعی از منابع معتبر در دسترس هستند. درحالیکه منبع کسب اطلاعات سود در نهایت خود شرکت است، جایی که براحتی می‌توان این اطلاعات را دستکاری کرد، با این وجود، تحلیلگران و سرمایه‌گذاران برای ارائه اطلاعات دقیق به مسئولین شرکت اعتماد می‌کنند. در صورت از بین رفتن این اعتماد، سهام ریسک بیشتری خواهد داشت و بنابراین، ارزش کمتری دارد.

برای کاهش ریسک اطلاعات غلط، نسبت P/E توسط تحلیلگران به دقت زیر نظر قرار می‌گیرد. اگر شرکت قصد داشته باشد اعداد را به منظور بهتر جلوه دادن خود دستکاری کند و در نتیجه، سرمایه‌گذاران را فریب دهد، این شرکت باید سخت تلاش کند تا مطمئن شود که تمام معیارها به صورت منسجم دستکاری شده، که انجام آن دشوار است. به همین دلیل، نسبت P/E همچنان یکی از مهمترین نکات برای تجزیه و تحلیل یک شرکت به شمار می‌آید، اما نباید هیچ‌گاه به تنهایی مورد استفاده قرار بگیرد.

سلب مسئولیت مطالب اقتصاد: این مطلب صرفاً‌ با هدف افزایش آگاهی عمومی در حوزه اقتصاد نوشته شده است. برای سرمایه‌گذاری،‌ تجارت و آگاهی دقیق از قوانین مربوط به آن‌ها، لازم است حتماً از دانش و مشاوره افراد متخصص کمک گرفته شود. دقت داشته باشید که قوانین بازار سرمایه و قوانین تجاری و اقتصادی کشور، همواره در حال تغییر هستند و بر همین اساس، ممکن است برخی موارد ذکر شده در این مطلب، دیگر صحت نداشته باشند. مسئولیت هر گونه بهره‌برداری از این نوشتار با هدف سرمایه‌گذاری، تجارت، کسب درآمد و غیره، بر عهده خود افراد بوده و مجله فرادرس هیچ مسئولیتی در این رابطه ندارد. برای اطلاعات بیشتر + اینجا کلیک کنید.

مطلبی که در بالا مطالعه کردید بخشی از مجموعه مطالب «آموزش بورس رایگان به زبان ساده» است. در ادامه، می‌توانید فهرست این مطالب را ببینید:

اگر این مطلب برای شما مفید بوده است، آموزش‌ها و مطالب زیر نیز به شما پیشنهاد می‌شوند:

نسبت P/E چیست؟ نکات ضروری در مورد P/E در بورس

در بازار بورس اصطلاحات زیادی وجود دارند که آشنایی با آن‌ها و به کار بردنشان برای هر معامله‌گر بورس ضروری است. یکی از رایج‌ترین اصطلاحات در بازار بورس، نسبت P/E است. امکان ندارد شما در بورس حضور داشته باشید و چیزی در مورد P/E نشنیده باشید. همواره جملاتی در مورد بالا بودن، پایین بودن یا استاندارد بودن P/E سهام‌ به‌گوش می‌رسد. ما هم امروز در این مقاله قصد داریم بگوییم نسبت P/E چیست، چه انواعی دارد و کاربرد P/E در بورس چیست. پس تا انتها همراه ما باشید.

نسبت P/E چیست؟

نسبت P/E، اصطلاحاً نسبت قیمت بر سود سهم است. در این نسبت، P قیمت هر سهم یا Price و E درآمد هر سهم یا Earning Per Share است.

مفهوم نسبت P/E چیست؟

نسبت P/E می‌تواند یکی از معیارهای مهم در معاملات سهام باشد. نسبت قیمت به سود شاخص مهمی است که بازده و ریسک سهام را منعکس می‌کند که به آن نسبت سود بازار به قیمت نیز می‌گویند. نسبت P/E به سهامداران نشان می‌‌دهد که با خرید یک سهم، چند سال طول می‌کشد تا سرمایه اولیه آن‌ها بازگردد. به طور کلی، نسبت P/E نشان می‌دهد سرمایه‌گذاران حاضرند چند ریال به ازای یک ریال سود برای آن سهم بپردازند. بدین صورت، به نسبت P/E ، ضریب سهم نیز گفته می‌شود.

در نسبت P/E قیمت سهم را بر سود آن تقسیم می‌کنند تا ارزندگی سهم مشخص شود. به عبارت دیگر، این نسبت بیان می‌کند که به ازای قیمت هر سهم، سهامداران انتظار چه میزان سودی دارند و یا این که سهامداران حاضرند به ازای هر واحد افزایش در سود سهم، چه میزان سرمایه به آن اختصاص ‌دهند.

ما در دوره آموزش بورس در مشهد، نه‌تنها کاربرد P بر E و نحوه مشاهده‌ی آن از طریق تابلوی معاملات را آموزش می‌دهیم، بلکه صفر تا صد آموزش بورس را از مبتدی تا پیشرفته آموزش خواهیم داد تا به‌خوبی از نسبت P/E برای پیدا کردن نمادهای مناسب استفاده کنید. شرکت در این دوره برای هر فعال حوزه بورس ضروری است. یکی از دوره‌های دیگر در حوزه بورس، که می‌تواند کمک زیادی به شما بکند، دوره آنلاین آموزش تابلو خوانی است که صفر تا صد تابلو خوانی بورس را به شما آموزش خواهد داد.

EPS چیست؟

EPS (Earning Per Share) در زبان فارسی به معنای سود به ازای هر سهم است؛ اجازه بدهید یک نگاه اجمالی بر EPS بیندازیم.

کلمه EPS به معنای درآمد هر سهم است. وقتی که شما کل درآمد یک شرکت را در پایان سال مالی بر تعداد سهام آن شرکت تقسیم کنید در واقع EPS آن شرکت را محاسبه کرده‌اید. برای مثال فرض کنید شرکتی توانسته است در پایان سال ۱۰۰ میلیون ریال سود کسب کند و تعداد سهام آن شرکت نیز یک میلیون سهم است. در نتیجه EPS آن شرکت برابر است با ریال100=100.000.000/1.000.000.

نسبت پی بر ای در واقع انتظارات سرمایه گذاران از بازدهی آینده یک دارایی را به ما نشان می‌دهد. به این معنی که یک سرمایه‌گذار حاضر است به ازای هر یک ریال بازدهی که بدست می‌آورد، چند ریال پرداخت کند.

فرمول محاسبه EPS چیست؟

سود هر سهم (EPS) = سود خالص پس از کسر مالیات برای دوره جاری / تعداد سهام موجود در سهام عادی. سود هر سهم می‌تواند به سرعت به ما در درک تفاوت‌های توانایی شرکت‌های با اندازه‌های مختلف در کسب درآمد برای سهامداران کمک کند. به عبارت دیگر، اگر بتوانید درجه خاصی از اطمینان در مورد تغییرات سود آتی شرکت داشته باشید، می‌توانید هنگام سرمایه گذاری در مورد تغییرات قیمت سهام قضاوت نسبتاً قابل اعتمادی داشته باشید.

مفهوم P/E در بورس چیست؟

در بورس نیز مفهوم کلی P/E شبیه به همین مثال است. مثلاً فرض کنید شرکتی در حال حاضر ۲۰۰ تومان قیمت دارد و EPS که برای سال جاری پیش بینی کرده است، برابر با ۵۰ تومان است. برای محاسبه P/E این شرکت قیمت روز آن را بر سودی که دارد تقسیم میکنیم ۴=۲۰۰/۵۰.

اینجا نیز P/E برابر ۴ به این معنی است که سرمایه گذاران بورس حاضر هستند به ازای هر ۱ ریال سودی که این شرکت دارد ۴ ریال پرداخت کنند.

انواع P/E در بورس

P/E تحلیلی:

نام دیگر P/E تحلیلی، برآوردی یا پیشتاز است. این نوع با استفاده از روش های حرفه‌ای و با در نظر گرفتن عواملی مثل نرخ بهره بانکی، نرخ رشد سود شرکت، تورم و… بدست می‌آید. که ما در دوره آموزش بورس به طور کامل محاسبه P/E تحلیلی را آموزش می‌دهیم.

P/E دنباله رو:

این نوع از P/E ساده‌ترین نوع آن است. نحوه محاسبه آن این‌گونه است که قیمت روز سهم بر میزان سود هر سهم در 12 ماه اخیر تقسیم شده و عدد بدست آمده P/E آن سهم است.

P/E میانگین:

در P/E میانگین نیز قیمت سهام به روز محاسبه می‌شود اما این نوع EPS از میانگین سود محقق شده 6 ماه گذشته و EPS پیش بینی شده ۶ ماه آینده تشکیل می‌شود. البته این نوع P/E ممکن است در بازه چند سال هم مورد محاسبه قرار گیرد که در این صورت می‌بایست قیمت هر سهم را در آخرین روز سال مالی بر سود محقق شده به ازای هر سهم در همان سال مالی تقسیم کنیم و عدد حاصل P/E همان سال سهم خواهد بود. سپس از P/E های سال های محاسبه شده میانگین می‌گیریم.

تفاوت نسبت P/E تحلیلی و P/E دنباله رو

P بر E از نوع دنباله رو، عددی است که در حال حاضر برای یک سهم وجود دارد، اما P/E تحلیلی عددی است که ما انتظار داریم سهم به آن برسد!

زمانی که P/E یک سهم بالاست، نشان دهنده این است که بازار توقع دارد که سود آن شرکت در آینده رشد کند. حال اگر انتظار درست باشد زمانی که سود شرکت زیاد شود، مخرج فرمول محاسبه P/E نیز بزرگ شده و در نتیجه نسبت P/E سهم مجدداً متعادل می‌شود.

حال اگر P/E یک سهم پایین باشد، نشان دهنده این است که بازار انتظار دارد در آینده سود آن شرکت کاهش پیدا کند. اگر انتظار بازار درست باشد، وقتی سود شرکت کم شود، مخرج فرمول محاسبه P/E کم می‌شود و در نتیجه نسبت P/E مجدداً متعادل می‌شود.

P/E یک ابزار مناسب برای ارزش گذاری یک شرکت است اما یادتان باشد که به تنهایی کافی نیست.

روش های ارزش سنجی سهام

• ارزش بازار
• ارزش دفتری
• ارزش جایگزینی
• جریان نقد آزاد FCF
• نسبت پی به ای (P/E)

برای خرید سهم فقط به P/E توجه نکنید!

یکی از اشتباهات رایجی که سرمایه‌گذاران غیرحرفه‌ای مرتکب می‌شوند خرید سهام فقط به این دلیل که پی به ای آن بالا یا پایین است. توجه داشته باشید که ارزش‌ سنجی سهام فقط با توجه به شاخص‌های آسانی مثل P/E کوتاه فکری و مبتدی بودن شخص معامله گر را مشخص می کند.

نسبت P/E منفی چیست؟

با مشاهده تابلوهای معاملاتی سایت سازمان بورس (TSETMC)، P/E های منفی زیادی را می‌توانید ببینید. منفی بودن P/E به این معناست که این سهام زیانده می‌باشند. نسبت P/E منفی به این معناست که شرکت دارای سود منفی (ضرر) است یا در حال از دست دادن پول است.

P/E بالا به چه معناست؟

بعضی مواقع پی بر ای بالا ممکن است به معنی این باشد که قیمت سهام بیشتر از ارزش آن است، اما این معنی را نمی‌دهد که بعداً به سرعت پایین بیاید.

زمانی که شما 120 تومان پول در بانک دارید و سود بانکی این مبلغ 20 درصد باشد، میزان سودی که به شما پس از یک سال تعلق می‌گیرد 24 تومان است. بر اساس محاسبات انجام شده P/E این سرمایه‌گذاری 6 می‌باشد. حال اگر قیمت یک سهم 1820 تومان و میزان سود هر سهم 120 تومان باشد طبق روش محاسباتی، p.e این سرمایه گذاری 15.1 می‌باشد.

یعنی سودی که از فعالیت اقتصادی این شرکت به شما می‌رسد از سود بانکی کمتر است. چنانچه آن شرکت بتواند در آینده رشد سودآوری داشته باشید این نسبت کمتر خواهد شد اما در غیر اینصورت ممکن است پس از مدتی قیمت سهم شروع به کاهش نماید.

نکاتی بـرای تازه واردان به بورس

سهامدار باشید و در بورس، هیجانی عمل نکنید؛

• داشتن صف خرید و هجوم نقدینگی دلیلی برای خرید آشنایی با نسبت P/E یک سهم نیست و باید براساس ارزش قیمت آن سهم تصمیم گیری نمایید.
• همه تخم مرغ های خود را در یک سبد نگذارید و برای خود سبد سهام در صنایع مختلف غذایی، نفتی، صنعتی و… تشکیل دهید.
• برای کاهش ریسک سرمایه گذاری از مبالغ کم شروع کنید و پس از کسب تجربه و آموزش دیــدن به تدریج سرمایه خود را افزایش دهید.
• با سرمایه غیر لازم خود وارد بازار بورس شوید.
• برای سرمایه گذاری در بورس، ضروریات زندگی خود مانند خانه ، ماشین و… را نفروشید.
• حتماً برای خود حد سود و ضرر تعیین کنید.
• برای خود مشخص کنید که تا چه قیمتی ضرر را می‌پذیرید و تا چه قیمتی سود می‌برید.
• از معاملات زیاد و احساسی اجتناب کنید؛ تنها سود از معاملات زياد نصیب کارگزاری ها و دولت می‌شود و بیشترین ضرر نصیب معامله گران می‌گردد.
• سعی کنید اولویت خرید را با عرضه های اولیه و سهام های کم ریسک قرار دهید. با این کار علاوه بر کاهش ریسک، احتمال افزایش دارایی شما بیشتر می گردد.
• خرید و فروش سهام را به صورت چند مرحله ای در ساعات مختلف انجام دهید.
• به دلیل نوسان قیمت و احتمال افزایش یا کاهش قیمت، خرید و فروش خود را در چند مرحله انجام دهید تا ریسک شما کاهش یابد.

سخن نهایی

در این مقاله سعی کردیم مفهوم P/E را در بورس به‌طورکامل توضیح داده و با معرفی انواع آن و نکات مهم پیرامون نسبت P بر E، کاملاً برای شما مشخص کنیم که مفهوم P/E چیست. شما برای یادگیری بیشتر و عمیق‌تر در بورس، و به منظور این‌که یک معامله‌گر حرفه‌ای در بورس باشید، می‌توانید در دوره آموزش بورس در مشهد پارسیان بورس شرکت کنید. در این دوره صفر تا صد معامله‌گری در بورس آموزش داده می‌شود و از این نظر یک دوره کامل است.

نسبت P/E چیست؟ هر چیزی که باید درباره نسبت P/E بدانید

نسبت p/e چیست؟

اگر شما حتی برای مدت کمی در بورس فعالیت کرده باشید، حتما جملاتی مثل: p/e این سهم پایینه، p/e این سهم چندوقته خیلی بالا رفته، p/e این سهم خیلی مناسبه و…. به گوش شما خورده است. نسبت p/e یکی از اصطلاحاتی است که کاربرد زیادی در بین سرمایه گذاران بورس دارد. برای بسیاری از افرادی که آشنایی زیادی با این نسبت ندارند سوال است که این نسبت p/e چیست و چرا انقدر در بین سرمایه گذاران بورس کاربرد دارد. به همین دلیل تصمیم گرفتیم مقاله ای در این باره در خانه سرمایه بنویسیم و مفهوم p/e را به صورت ساده برای شما شرح دهیم. پس اگر علاقه مند به آشنایی بیشتر با نسبت p/e هستید در ادامه این مقاله با ما همراه باشید.

نسبت p/e به چه معناست؟

یکی از فاکتورهایی که همیشه در بین سرمایه گذاران بورس کاربرد زیادی دارد نسبت p/e است. هر کدام از سرمایه گذاران به نوعی از این نسبت استفاده می کنند. برخی آن را درست و بسیاری نیز به شکل اشتباه مورد استفاده قرار می دهند. برای اینکه بتوانید از این نسبت به درستی استفاده کنید باید با مفهوم و کارکرد آن آشنایی پیدا کنید. به طور خلاصه نسبت p/e آشنایی با نسبت P/E خلاصه شده عبارت price تقسیم بر eps است: price / earning per share = P/E

در فارسی اصطلاحا به نسبت p/e نسبت قیمت به درآمد نیز گفته می شود (کلمه price به معنی قیمت و کلمه eps به معنی سود هر سهم است). اگر با مفهوم eps آشنایی ندارید می توانید مقاله تفاوت eps و dps چیست را مطالعه کنید. حال سوال اینجاست که این نسبت چه چیزی به ما می گوید.

مفهوم نسبت p/e

نسبت p/e در واقع انتظارات سرمایه گذاران از بازدهی آینده یک دارایی را به ما نشان می دهد.به این معنی که یک سرمایه گذار حاضر است به ازای هر ۱ ریال بازدهی (در این مقاله بازدهی از سهام) که بدست می آورد، چند ریال پرداخت کند. برای درک بهتر این مفهوم به مثال زیر توجه کنید. فرض کنید شما ۱ میلیون تومان در بانک سپرده گذاری می کنید. بانک به شما می گوید که به ازای این پولی که شما سپرده گذاری کرده اید سالیانه ۲۰% سود به شما پرداخت می کند.

یعنی در ازای ۱ میلیون تومان سپرده گذاری شما، سالیانه ۲۰۰ هزار تومان سود به شما پرداخت می کند. برای اینکه در این مثال p/e را محاسبه کنید باید قیمتی که یرداخت می کنید (یعنی ۱ میلیون تومان) را به سودی که بدست می آورید (یعنی ۲۰۰ هزار تومان) تقسیم کنید: ۵ = ۲۰۰,۰۰۰ / ۱۰۰۰,۰۰۰

پس در این مثال p/e سود بانکی برابر با ۵ شده است. اینجا p/e برابر ۵ به این معنی است که شما حاضر شده اید به ازای هر ۱ ریال سودی که از بانک دریافت می کنید ۵ ریال پرداخت بکنید. برخی نیز اینگونه تفسیر می کنند که اگر p/e برابر ۵ است به این معنی است که ۵ سال زمان می برد تا سرمایه شما از طریق بازدهی های بدست آمده برگردد.

نسبت p/e در بورس

در بورس نیز مفهوم کلی p/e شبیه به همین مثالی است که گفته شد. مثلا فرض کنید شرکتی در حال حاضر ۲۰۰ تومان قیمت دارد و eps (سودی) که برای سال جاری پیش بینی کرده است برابر با ۵۰ تومان است. برای محاسبه p/e این شرکت قیمت روز آن را بر سودی که دارد تقسیم می کنیم: ۴ = ۵۰ / ۲۰۰

اینجا نیز p/e برابر ۴ به این معنی است که سرمایه گذاران بورس حاضر هستند به ازای هر ۱ ریال سودی که این شرکت دارد ۴ ریال پرداخت کنند. در شکل زیر آخرین p/e شرکت فولاد مبارکه اصفهان با توجه به سودی که پیش بینی کرده برابر با ۸٫۸۴ است. این عدد از تقسیم قیمت فولاد به eps آن بدست آمده است.

این مفهوم کلی نسبت p/e است. اما این عدد فقط انتظارات سرمایه گذاران از آینده سهم را به ما نشان می دهد. ولی نمی گوید که چرا سرمایه گذاران حاضر هستند برای هر ۱ ریال سود این شرکت ۸٫۸۴ ریال پرداخت کنند. همچنین به ما نمی گوید که این انتظارات سرمایه گذاران درست است یا نه. در اینجا هرچه قیمت سهم بالاتر برود p/e نیز افزایش پیدا می کند و برعکس. حال باید ابتدا ببینیم که اصلا p/e باعث بالا و پایین شدن قیمت می شود و یا اینکه تغییر قیمت باعث بالا و پایین شدن p/e می شود. به همین دلیل لازم است ابتدا یک آشنایی با کاربرد این نسبت و همچنین انواع آن داشته باشیم.

نسبت p/e چه کاربردی دارد؟

اگر بخواهیم در یک جمله و خیلی ساده بگوییم که p/e چه کاربردی دارد، می توان گفت این نسبت یکی از ابزارهایی است که برای ارزش گذاری سهام مورد استفاده قرار می گیرد. تاکید می کنیم این نسبت فقط یکی از ابزارهای ارزش گذاری سهام است، نه تنها ابزار ارزش گذاری. اما چگونه از این نسبت برای ارزش گذاری استفاده می شود؟ یکی دیگر از نام های این نسبت، ضریب سهام است. برای ارزش گذاری با استفاده از p/e باید عکس رابطه ای که توضیح دادیم مورد استفاده قرار بگیرد. به این شکل که یک p/e برای سهم محاسبه می شود، سپس در سود آن ضرب می شود و ارزش آن سهم بدست می آید: P/E * eps = price

وقتی شما ارزش سهم را با این روش محاسبه می کنید، باید ببینید که قیمت آن سهم در بازار بیشتر از قیمت محاسباتی شماست یا کمتر. اگر قیمت سهم در بازار بیشتر از این عدد باشد، یعنی آن سهم ارزنده نیست. ولی اگر قیمت سهم در بازار کمتر از این عدد باشد، به این معنی است که آن سهم ارزنده است و قابلیت رشد دارد. نکته ای که اینجا وجود دارد این است که تمام این موارد به این بستگی دارد که شما نسبت p/e را به درستی محاسبه کنید. در غیر این صورت ارزشی که برای سهام بدست می آورید اشتباه خواهد بود. نحوه محاسبه نسبت p/e یک بحث مفصل و تخصصی است که از حوصله این مقاله خارج است.

مثال برای ارزش گذاری سهم با استفاده از نسبت p/e

فرض کنید که شما با استفاده از روش های محاسبه p/e، این نسبت را برای شرکتی ۶ محاسبه کرده اید. سود (eps) این شرکت نیز برابر با ۱۰۰ تومان است. با استفاده از روشی که توضیح دادیم. ارزش این شرکت برابر است با: تومان ۶۰۰ = ۱۰۰ * ۶

حال اگر قیمت روز این سهم در بازار ۵۰۰ تومان باشد،یعنی این سهم ارزنده است و جا دارد که تا قیمت ۶۰۰ تومان رشد بکند. پس می توان اقدام به خرید آن کرد. ولی اگر قیمت آن در بازار مثلا ۷۰۰ تومان باشد به این معنی است که این سهم گران است و جا دارد که تا ۶۰۰ تومان افت بکند. پس نباید این سهم را خرید. همانطور که گفته شد تمام این موارد و استراتژی ها مستلزم این است که شما p/e سهم را به درستی محاسبه کرده باشید.

انواع p/e

p/e دنباله دار: این نوع از p/e ساده ترین شکل و همان است که در مثال ابتدای مقاله برای شما توضیح دادیم. نحوه محاسبه آن به این شکل است که قیمت روز سهم بر سود (eps) آن تقسیم می شود و p/e سهم بدست می آید. این نسبت نشان می دهد که سرمایه گذاران حاضر هستند به ازای هر ۱ ریال سود شرکت، چند ریال پرداخت کنند. پس هر چقدر قیمت سهام تغییر بکند این نسبت نیز به دنبال آن تغییر خواهد کرد.

p/e برآوردی: به این نوع از p/e، تحلیلی یا پیشتاز هم گفته می شود. این نسبت با استفاده از روش های خاص و با در نظر گرفتن عواملی از قبیل نرخ رشد سود شرکت، نرخ بهره بانکی، تورم و …. محاسبه می شود. این نسبت همانی است که در ارزش گذاری مورد استفاده قرار می گیرد. بعد از محاسبه آن، نسبت را در سود (eps) برآوردی سال آینده شرکت ضرب می کنیم و ارزش شرکت بدست می آید. اگر سود شرکت نیز توسط ما تحلیل شود و خود سود اعلامی شرکت مورد استفاده قرار نگیرد، این کامل ترین نوع ارزش گذاری بر مبنای p/e خواهد بود.

تفاوت بین p/e دنباله دار و p/e تحلیلی چیست؟

اگر خیلی ساده بخواهیم تفاوت این دو را بررسی کنیم باید بگوییم p/e دنباله دار آن چیزی است که در حال حاضر برای یک سهم وجود دارد. ولی p/e تحلیل آن p/e است که ما انتظار داریم سهم به آن برسد. مثلا p/e سهمی در بازار ۵ است (p/e دنباله دار) و ما تحلیل کرده ایم که p/e آن باید ۶ باشد (p/e تحلیلی). پس انتظار داریم که قیمت آن سهم رشد بکند تا به آن نسبت p/e مورد انتظار ما برسد.

p/e بالا و p/e پایین نشان دهنده چه چیزی هستند

همانطور که در کتاب تکنیک های ساده و کاربردی در تحلیل بنیادی اشاره شده است، اگر مفهوم ۲ نوع p/e را به خوبی درک کرده باشید، می توانید متوجه شوید که چرا در بازار p/e برای بعضی از سهم های بازار بالا و برای بعضی سهم های دیگر پایین آشنایی با نسبت P/E است. وقتی p/e یک سهم بالاست، نشان دهنده این است که بازار توقع دارد که سود آن شرکت در آینده رشد پیدا بکند. اگر انتظار بازار درست باشد وقتی سود شرکت زیاد شود، مخرج فرمول محاسبه p/e نیز بزرگ شده و در نتیجه نسبت p/e سهم مجددا متعادل می شود. همچنین اگر p/e یک سهم پایین باشد، نشان دهنده این است که بازار انتظار دارد در آینده سود آن شرکت کاهش پیدا کند. اگر انتظار بازار درست باشد، وقتی سود شرکت کم شود، مخرج فرمول محاسبه p/e کوچک می شود و در نتیجه نسبت p/e مجددا متعادل می شود.

نسبت P/E در بازار سهام چیست و چگونه محاسبه می شود؟

در بازارهای مالی و به خصوص سهام، اصطلاحات و اعداد و نسبت های زیادی وجود دارد که یک سرمایه گذار وتحلیلگر باید آنها را یاد بگیرد. یکی از این اصطلاحات که در بازار سهام کاربرد دارد، نسبت P/E می باشد که در سراسر جهان از آن به عنوان پدربزرگ نسبت های مالی یاد می شود. نسبت P/E در واقع نسبت قیمت آشنایی با نسبت P/E بازار سهام یک شرکت به سودی است که آن شرکت به ازای هر سهم در طول یک دوره ی دوازده ماهه می سازد. در ادامه بیشتر این مفهوم را توضیح خواهیم داد.

EPS یا سود تقسیمی هر سهم چیست؟

همانطور که می دانید، تنها هدف یک شرکت از فعالیت، فروش محصولات خود و کسب درآمد و سود برای کارکنان و سهامداران خود می باشد. شرکت های بورسی در هر سه ماه، گزارشی را تحت عنوان صورت های مالی خود منتشر می کنند که خود شامل چند گزارش مجزا می باشد. یکی از این گزارش ها، گزارش صورت سود و زیان می باشد که در آن شرکت مجموع درآمد ها و مخارج خود را در طی آن دوره، ثبت می کند. بعد از کسر مخارج و مالیات و برخی موارد دیگر از درآمد شرکت، مبلغ باقی مانده به عنوان سود خالص شرکت ثبت می شود که با تقسیم این مبلغ بر تعداد سهام شرکت، سود خالص ساخته شده به ازای هر سهم به دست می آید. این مبلغ در واقع همان EPS سهم یا Earnings Per Share در آن دوره ی مالی می باشد.

نسبت P/E چیست؟

همانطور که گفته شد، سود ساخته شده به ازای هر سهم در طول یک دوره، EPS سهم در آن دوره نامیده می شود. هنگامی که از EPS بدون اشاره به اینکه برای چه دوره و مدتی است، صحبت می شود، منظور در واقع یک دوره ی 12 ماهه یا یکساله می باشد که در نتیجه شرکت در آن دوره چهار بار صورت های مالی خود را در کدال منتشر کرده آشنایی با نسبت P/E است. حال اگر قیمتی که سهام شرکت در بورس اوراق بهادار معامله می شود، بر سود ساخته شده توسط شرکت در طول یکسال تقسیم شود، نسبتی به دست می آید که به آن نسبت P/E سهم گفته می شود.

انواع نسبت P/E

نکته مهم: نسبت P/E را بر اساس انواع EPS می توان محاسبه کرد. بنابراین حتما انواع EPS را در مقاله ی مربوطه مطالعه نمایید تا در ادامه ی این مقاله به مشکل نخورید. اما توجه داشته باشید که در محاسبه ی همه ی نسبت های P/E منظور از P در واقع همان ارزش بازاری سهام مربوطه می باشد.

P/E به روش TTM

مطابق شکل فوق در صفحه ی هر نماد در سایت tsetmc نسبت P/E نوشته شده است. همینطور در زیر آن مطلبی نوشته شده است که EPS و P/E بر اساس TTM محاسبه شده اند. محاسبه ی P/E به روش TTM در واقع به این صورت است که قیمت بازار هر سهم به EPS آن سهم که به روش TTM محاسبه شده، تقسیم شود.

به عنوان مثال فرض کنید اکنون در پاییز 1400 قرار داریم و قیمت بازاری یک سهم 2100 تومان بوده و چهار صورت مالی آخر سهم نیز به شرح زیر باشد:

سود هر سهم در پاییز 1399 : 100 تومان

سود هر سهم در زمستان 1399: 80 تومان

سود هر سهم در بهار 1400 : 90 تومان

سود هر سهم در تابستان 1400 : 80 تومان

بنابراین EPS سهم به روش TTM برابر خواهد بود با:

100+80+90+80 = 350 تومان

در نتیجه P/E سهم به روش TTM برابر می شود با:

P/E پیشبینی

در بعضی دوره ها، سازمان بورس و اوراق بهادار شرکت ها را ملزم می کند که پیشبینی خود را از سودی که تا انتهای سال مالی به ازای هر سهم می سازند، با هر بار انتشار گزارش صورت مالی در هر سه ماه، اعلام کنند. (البته در بعضی دوره ها نیز انتشار این گزارش بنا به دلایلی متوقف می شود) در نتیجه به این سود که توسط خود شرکت پیشبینی می شود، EPS پیشبینی می گویند و به نسبت P/E که بر این اساس به دست می آید، P/E پیشبینی آشنایی با نسبت P/E گفته می شود. به عنوان نمونه در مثال مورد بررسی، اگر شرکت در آخرین گزارش صورت مالی خود پیشبینی کرده باشد که سود هر سهم تا انتهای سال مالی به 420 تومان می رسد، نسبت P/E که از این طریق محاسبه می شود، برابرست با:

P/E فوروارد

اگر EPS سهم به روش فوروارد محاسبه شده و قیمت بازار سهم بر آن تقسیم شود، P/E فوروارد سهم به دست می آید. مثال مورد بررسی خود را در نظر می گیریم:

قیمت کنونی سهم: 2100 تومان

EPS دوره بهار : 90 تومان

EPS دوره تابستان : 80 تومان

سال مالی : انتهای زمستان

Forward EPS = 90 + (80+80+80) = 330 تومان

Forward P/E = 2100/330 = 6.36

P/E منفی چیست؟

در مطلب EPS بیان کردیم که سود هر سهم شرکت به هر دلیلی می تواند منفی باشد که به معنای زیانده بودن شرکت می باشد. پس واضح است که اگر قیمت سهم را که عددی مثبت می باشد، بر این مقدار تقسیم کنیم، نسبت P/E سهم نیز منفی می شود.

مقایسه نسبت P/E سهام مختلف

یکی از راه های مقایسه ی بنیادی سهام شرکت های مختلف، مقایسه ی نسبت P/E آنها می باشد. معمولا چون آینده ی قیمت سهام برایمان اهمیت دارد، معمولا P/E فوروارد سهام با یکدیگر مقایسه می شود. نکته ای که در این خصوص اهمیت دارد، اینست که سهام یک گروه بهتر است تا با یکدیگر مقایسه شوند نه با سهام دیگر گروه ها. واضح است که شرکت هایی که P/E منفی دارند، نباید با شرکت های دارای P/E مثبت مقایسه شوند و هنگام مقایسه باید این دسته از سهام کنار گذاشته شوند.

همچنین مشخص است که هر چه P/E یک سهم نسبت به همگروهی ها پایین تر باشد، آن سهم از پتانسیل رشد بالاتری برخوردار است و می تواند در واچ لیست ما قرار گیرد. به عنوان مثال بعد از محاسبه ی P/E فوروارد چهار شرکت سیمانی، P/E فوروارد آنها به ترتیب برابر با 8 و 10 و 7 و 9 می شود. این بدان معناست که اگر قصد سرمایه گذاری در یک شرکت سیمانی را داریم، شرکت سوم از این نقطه نظر، می تواند نسبت به سایر همگروهی ها در اولویت باشد.

برای اطلاعات عمومی شما، از نظر رتبه بندی مقدار P/E، معمولا شرکت های گروه پتروشیمی، پالایشی، فلزات اساسی و استخراج کانه های فلزی، دارای پایین ترین P/E ها در بازار بورس ایران می باشند.

P/E بانک چیست؟

بانک مرکزی در هر زمان، نرخ بهره ی بین بانکی را با توجه به سیاست های پولی کشور تعیین می کند. P/E بانک در واقع معکوس نرخ بهره می باشد. یعنی اگر مثلا نرخ بهره ی بانک در یک دوره برابر 20 درصد باشد، یعنی اگر شما 100 میلیون در بانک بگذارید، بانک بعد از یکسال 20 میلیون سود به شما پس می دهد. بنابراین P/E بانک برابر خواهد بود با:

برای کل بازار سرمایه، در هر زمان می توان یک نسبت P/E کلی محاسبه کرد که این کار توسط برخی شرکت ها و نرم افزار ها انجام می شود. اگر P/E کلی بازار سرمایه از P/E بانک کمتر باشد، معمولا پول ها به سمت بازار سرمایه می آیند. در غیر این صورت جریان پول بیشتر به سمت آشنایی با نسبت P/E بانک خواهد بود. اکنون دیگر می توانید درک کنید که چرا هر بار نرخ بهره بالا می رود، شاخص بورس واکنش منفی از خود نشان می دهد.

جمع بندی

در این مقاله با یک مفهوم مهم در بازار سهام به نام نسبت P/E آشنا شدیم. این نسبت را می توان مهم ترین نسبت مالی دانست که درک و محاسبه ی درست آن می تواند به تحلیلگران بنیادی در روند ارزش گذاری سهام کمک بسیار زیادی نماید.

نسبت P/E در بورس چیست و چه کاربردی دارد؟

ارزش‌گذاری سهام و تعیین ارزش واقعی آن و یا به‌ اصطلاح قیمت‌گذاری سهم از موضوعات بسیار مهمی است که در بررسی و محاسبه‌ی ارزش دارایی و سهام شرکت‌ها و همچنین تصمیمات سرمایه‌گذاری حائز اهمیت است. ارزش‌گذاری اصولی و صحیح دارایی‌ها، همچنین باعث تخصیص بهینه‌ی منابع سرمایه‌ای می‌شود. موضوعی که در این زمینه باید به آن توجه داشت، ارزش گذاری سهام با استفاده از روش‌های معتبر علمی است. چرا که به قیمت‌های بازار چندان نمی‌توان اعتماد کرد یا حداقل این‌که پدیده‌ی کشف قیمت در کوتاه‌مدت به علت نوسانات شدید و غیرواقعی در بازار محقق نمی‌شود. یکی از روش‌های متداول برای ارزش گذاری سهام شرکت‌ها، استفاده از نسبت P/E در بورس است که بسیاری از تحلیل‌گران برای انتخاب سهام و تصمیم‌گیری در مورد معاملات خود، از این نسبت در کنار سایر عوامل و متغیرهای تحلیلی استفاده می‌کنند. به‌جرات می‌توان گفت که این نسبت، می‌تواند یکی از معیارهای مهم در معاملات سهام باشد.

برای آشنایی بیش‌تر با نسبت P/E در بورس و کاربرد آن با ادامه‌ی این مقاله از سری مقالات آموزش بورس در چراغ همراه باشید.

مفهوم نسبت P/E در علم اقتصاد چیست؟

علاوه بر این که نسبت P/E در بورس کاربرد دارد، از رایج‌ترین نسبت‌ها در علوم اقتصادی نیز می‌باشد. از این نسبت در علم اقتصاد با عنوان نسبت قیمت (Price) به درآمد (Earning) یاد می‌شود. در یکی از تعریف‌های این نسبت آمده است که نسبت P بر E میزان بازدهی یک دارایی را به ما نشان می‌‌دهد. به عبارت دیگر حاصل نسبت P/E، بیان‌گر زمان بازگشت دارایی می‌باشد. درواقع، در این نسبت، قیمت سهم را بر سود آن تقسیم می‌کنند تا ارزندگی سهم مشخص شود.

برای مثال دو بانک «الف» و «ب» را در نظر بگیرید. حساب‌های بانک الف با سود سالانه‌ی ۲۰٪ می‌باشد و حساب‌های بانک ب هم با سود سالانه‌ی ۱۰٪ . حال فرض کنید که شما مبلغ ۱.۰۰۰.۰۰۰ تومان در بانک الف سرمایه‌گذاری می‌کنید. یعنی سود حاصله در پایان سال برای شما در بانک الف برابر با ۲۰۰.۰۰۰تومان و در بانک ب، ۱۰۰.۰۰۰تومان می‌باشد. نسبت P بر E در این مثال در بانک الف برابر ۵ و در بانک ب برابر ۱۰ می‌باشد؛ یعنی جهت هر واحد سود در بانک الف، ۵ واحد سرمایه نیاز است و در بانک ب، چیزی معادل ۱۰ واحد. یا به عبارتی زمان بازگشت سرمایه در بانک الف، ۵ سال و در بانک ب، ۱۰ سال می‌باشد. آنچه که به‌عنوان نسبت P/E در بورس راجع به آن بحث می‌شود، شاخصی معادل همین نسبت‌هایی است که در این بخش حساب کردیم.

👈📀 دوره آموزشی پیشنهادی برای شما در زمان خواندن این مقاله👇👇👇
آموزش تحلیل بنیادی مقدماتی

مفهوم نسبت P/E در بورس چیست؟

مفهوم نسبت P/E در بورس

نسبت P/E در بورس از تقسیم قیمت پایانی سهم بر EPS آن به‌دست می‌آید و همان دوره‌ی بازگشت اصل سرمایه‌ است. برای مثال فرض کنید که قیمت سهمی در بورس ۱۶۰۰ تومان است و سود آن ۴۰۰ تومان. حال اگر این دو مقدار را بر یکدیگر تقسیم کنیم، به عدد ۴ می‌رسیم. یعنی دوره‌ی بازگشت اصل سرمایه در اینجا معادل ۴ می‌باشد؛ یعنی ۴ سال طول می‌کشد، اصل سرمایه‌ای که سرمایه‌گذار در زمان خرید یک سهم پرداخت می‌کند بازگردد و یا همان پول دوبرابر شود. دقت داشته باشید که P/E سهم می‌تواند با تغییر قیمت سهم (قیمت پایانی)، یا سود سهم (EPS)، تغییر کند. برای مثال اگر در این مثال قیمت سهم ۱۸۰۰ تومان باشد، P/E سهم ۵/۴ خواهد شد.

💡 نکته۱: دقت داشته باشید که نسبت P/E در بورس برای یک سهم می‌تواند به‌صورت روزانه تغییر کند. چون قیمت سهم به‌صورت روزانه تغییر می‌کند. (هرچند که EPS روزانه تغییر نمی‌کند و معمولاً ۳ماه یکبار مقدار آن تغییر می‌کند).آشنایی با نسبت P/E

💡 نکته۲: هرچقدر که مقدار P/E کمتر باشد، ریسک سهم هم کمتر خواهد بود. (البته اکنون P/Eهایی در بازار وجود دارد که بالاتر از ۵ هستند و P/Eهای زیر ۵ نداریم).

💡 نکته۳: در بازار سهامی وجود دارد که با نسبت P/Eهای ۳۰ و ۴۰ در حال معامله هستند. یعنی با خرید این سهام، ۴۰ سال بعد اصل سرمایه‌ بازخواهد گشت. اما دیده می‌شود که این سهم‌ها با صف خرید در حال رشد هستند!

تعریف EPS

تعریف EPS

گفتیم که برای به‌دست آوردن نسبت P/E در بورس باید قیمت پایانی سهم را بر EPS تقسیم کنیم. اما منظور از EPS چیست؟ EPS مخفف عبارت Earning Per Share است که همان‌طور که از نامش پیداست، سود یا درآمد سهم را نشان می‌دهد. کل سود شرکت پس از کسر مالیات به تعداد سهام شرکت تقسیم می‌شود و سود هر سهم آن به دست می‌آید. برای مثال اگر شرکتی در پایان سال مالی خود توانسته باشد به‌میزان ۱ میلیارد ریال سود خالص کسب نماید، تعداد سهام این شرکت نیز ۱ میلیون سهم است. بنابراین سود هر سهم برابر با ۱۰۰۰ ریال می‌باشد. اگر وارد سایت tsetmc.com شوید با جستجوی هر نماد می‌توانید در قسمت اطلاعات مربط به آن، مقدار EPS سهم را نیز مشاهده کنید.

EPS یا سود سهم به طور کلی بر دو نوع است:

EPS یا سود سهم

۱. EPS پیش‌بینی شده: EPS پیش بینی شده یا درآمد پیش‌بینی هر سهم عبارت است از مقدار سودی که یک شرکت برای آن‌که پایان سال مالی خود را بسازد، پیش‌بینی می‌کند. به‌این صورت که در ابتدای سال مالی، شرکت‌های سهامی به پیش‌بینی سود هر سهم براساس عملکردهای مالی و برنامه‌های آتی خود می‌پردازند و عملکرد سال آینده‌شان را تخمین می‌زنند.

۲. EPS محقق شده: سودی که یک شرکت در پایان سال مالی خود توانسته است به آن دست پیدا کند را EPSمحقق شده گویند. پس از پایان سال مالی، شرکت‌های سهامی با بررسی عملکرد گذشته‌ی خود، محاسبه درآمدها و هزینه‌های شرکت، سود خالص خود را به عنوان EPS محقق شده اعلام می‌کنند. به همین دلیل لست که در محاسبه‌ی نسبت P/E در بورس به‌عنوان آشنایی با نسبت P/E یکی از متغیرهای مهم در تعیین قیمت سهم، eps حتماً باید در نظر گرفته شود.

کاربرد نسبت P/E در بورس

۱. ارزنده بودن سهام: به کمک نسبت p/e در بورس می‌توان به ارزنده بودن یک سهم پی برد و برای خرید آن تصمیم گرفت. بیش‌تر بودن قیمت به دست آمده با استفاده از نسبت p/e سهم نسبت به قیمت تابلوی سهم، خبر از ارزنده بودن سهم می‌دهد و برعکس این موضوع به ما می‌گوید که سهم گران است و در آینده ممکن است افت قیمت پیدا کند. به‌منظور محاسبه‌ی ارزش سهم کافی است تا p/e و eps پیش‌بینی شده برای شرکت را در هم ضرب کرد تا ارزش سهم به دست آید؛ ارزش سهم = p/e * eps

۲. مقایسه سهام مختلف: از نسبت P/E در بورس برای مقایسه‌ی چند سهم و انتخاب سهم بهتر می‌توان استفاده کرد. یکی از روش‌های تحلیل سهام شرکت‌ها، مقایسه‌ی شرکت‌های یک صنعت است. با مقایسه‌ی نسبت p/e شرکت‌های هم‌گروه می‌توان، سهام شرکت‌هایی که از صنعت خود جا مانده‌اند را پیدا کرد که فرصت خرید هستند. چنانچه p/e شرکت ازp/e میانگین صنعت کم‌تر باشد، امکان رشد سهم تا رسیدن به p/e صنعت وجود خواهد داشت.

۳. تشخیص سودآوری شرکت در آینده: نسبت p/e در بورس میزان سودآوری شرکت در آینده را نیز نشان می‌دهد. رشد یک شرکت به معنی سودآوری بیشتر است. لذا با استفاده از نسبت p/e می‌توان خوش‌بینی بازار نسبت به یک شرکت را تحلیل کرد. زمانی‌که p/e یک شرکت بسیار بیشتر از میانگین بازار یا صنعت خود باشد، می‌توان این سیگنال را دریافت کرد که انتظارات از این سهم در بازار در آینده، زیاد است و سهامداران انتظار بازدهی بالایی دارند. چنانچه این انتظارات برآورده نشود، احتمال سقوط زیاد قیمت سهم وجود خواهد داشت.

انواع نسبت P/E در بورس

انواع نسبت P/E در بورس

به‌طور کلی نسبت P/E در بورس بر ۳ نوع است که تفاوت این مدل‌ها در نوع سود استفاده شده در مخرج کسر آن‌ها می‌باشد. در ادامه به توضیح انواع نسبت p/e خواهیم پرداخت.

🟢 نسبت p/e دنباله‌دار

رایج ترین روش محاسبه نسبت P/E در بورس همین p/e دنباله‌دار است که سابقه‌ی سهم را نشان می‌دهد و برای پیش بینی آینده سهم استفاده نمی‌شود. این نسبت از تقسیم قیمت روز سهم بر EPS تحقق یافته ۱۲ ماهه گذشته‌ی سهم به دست می‌آید. دقت داشته باشید که با تغییر قیمت سهم، نسبت p/e دنباله‌دار نیز تغییر خواهد کرد. نسبت p/e دنباله‌دار، همان تعریف کلی از p/e را دارد و نشان می‌دهد که سرمایه‌گذاران حاضرند چند ریال به ازای یک ریال سود برای هر سهم بپردازند.

🟢 نسبت p/e برآوردی

نسبت p/e برآوردی از تقسیم قیمت روز سهام بر EPS پیش‌بینی شده به‌دست می‌آید. از این رو به آن p/e پیش‌بینی نیز می‌گویند. از این نسبت برای ارزشگذاری سهام و تحلیل‌های آینده‌ی شرکت استفاده می‌شود. اگر سود شرکت نیز توسط ما تحلیل شود و خود سود اعلامی شرکت مورد استفاده قرار نگیرد، می‌توان گفت که این روش کامل‌ترین نوع ارزش‌گذاری بر مبنای p/e خواهد بود.

🟢 نسبت p/e میانگین

با تقسیم قیمت روز سهم بر میانگین سود تحقق یافته ۶ ماه گذشته و EPS پیش بینی شده ۶ ماه آینده سهم، نسبت p/e میانگین به‌دست می‌آید. تحلیل‌گران با کمک این نسبت p/e در بورس قادر خواهند بود تا هم از تحلیل گذشته‌ی سهم و هم از تحلیل آینده‌ی آن استفاده نمایند.

سخن آخر

در این مقاله از سایت آموزش چراغ به بررسی نسبت P/E در بورس و کاربردهای آن پرداختیم. همچنین راجع به انواع نسبت p/e صحبت کردیم و گفتیم که تفاوت آن‌ها در نوع سود استفاده شده در مخرج کسر می‌باشد. در تحلیل بنیادی شرکت‌ها، با این نسبت زیاد سروکار داریم و تحلیل‌گران از این نسبت به‌عنوان یکی از ابزارهای بسیار مهم برای تحلیل سهام شرکت‌ها و ارزندگی سهام استفاده می‌کنند. اما به یاد داشته باشید در تحلیل بنیادی سهام بازار بورس، تحلیل P/E در آخرین مرحله است و از نظر بنیادی روند سودآوری شرکت‌ها، ویژگی‌های کانسلیم، بررسی گزارش‌های مالی و ماهانه‌ی شرکت‌ها و همچنین تحلیل توان تعدیل شرکت از اهمیت بیشتری برخوردار است. چراغ ، به‌عنوان پلتفرم آموزش و کاریابی در تلاش است تا با بیان نکات آموزشی مهم در زمینه‌ی کار و سرمایه‌گذاری به شما برای رسیدن به موفقیت در این زمینه‌ها کمک نماید.