مبادله ارز خارجی

امیر شاملویی

باز پس گیری طلب به ارز خارجی

معمولا در تصورات اغلب مردم ایران ، ارز به واحد پولی اطلاق می گردد که در کشورهای دیگر به جز ایران مورد داد و ستد قرار می گیرد و پرکاربرد ترین این ارزها در مبادلات عموم مردم، دلار امریکا یا یورو اروپا است. ولی ارز در علم اقتصاد، نوع پذیرفته شده ای از پول است که از طریق دولت ها توزیع شده و واسطه ای برای مبادله کالا و یا ارائه خدمات می گردد، بنابراین باید گفت هر کشور ارز مختص به خود را دارد. معمولا در حوزه معاملات و مبادلات بین المللی که شاخه ای از حقوق تجارت بین الملل می باشند، این معاملات از طریق ارزهای رایج بین المللی که معمول ترین آن یورو و دلار است، صورت می گیرند.

البته لازم به توضیح است که دادخواست های مربوط به مطالبه دلار و یورو، فقط مختص معاملات و مبادلات بین المللی نیست و در صورت توافق و تراضی طرفین در یک معامله داخلی، امکان اینکه از ارز خارجی همچون دلار و یورو به عنوان وسیله یا وجه قابل پرداخت در معامله استفاده گردد نیز، ممکن خواهد بود.

ارز در سیستم بانکی جمهوری اسلامی ایران

در نظام بانکی جمهوری اسلامی ایران، همه ارزها قابل معامله یا داد و ستد و قابل تبدیل به وجه رایج ایران نیستند، به عبارت بهتر نظام بانکی ایران، بسیاری از معاملات مبتنی بر ارزهای خاصی را به رسمیت شناخته و بخش دیگری را غیر قابل معامله وداد و ستد می داند. از معتبرترین ارزهای جهانی، دلار امریکا و بعد از آن، یورو اتحادیه اروپا است. معنای ارز در کشورهای خارجی فقط به معنای اسکناس های کاغذی نیست، بلکه صورت های متعددی از قبیل سفته و برات، سکه، چک بانکی و مسافرتی را نیز شامل می گردد. بنابراین وکلا و مشاوران شاغل در حوزه مطالبه ارز موظف به آشنایی کامل به نظام بانکی ایران در خصوص مطالبات ارزی، خصوصاً مطالبات دلاری و یورویی نیز می باشد.

در تبادلات مالی بین المللی، ارز به معنای پول مبادله ارز خارجی رایج خارجی است. در حقیقت ارز نوع پذیرفته شده ای از اسکناس و سکه است که توسط دولت همان کشور در داخل اقتصاد کشور توزیع و به گردش در می آید. نرخ تساوی هر ریال ایران با هریک از ارزهای خارجی، توسط بانک مرکزی و به شکل روزانه مشخص و به واحد های صنفی مربوطه مبادله ارز خارجی ذیربط، از جمله صرافی ها و بازارهای بورس منتقل می گردد.

آیا امکان رسیدگی و مطالبه وجوه ارزی در دعاوی داخلی میسر است؟

بر طبق ماده ۶۲ قانون آیین دادرسی مدنی، اگر موضوع دادخواست مطالبه پول خارجی همچون دلار و یورو باشد، خواهان دعوا می بایست در برگه دادخواست خود ارزش تقویم شده آن را به ریال جمهوری اسلامی ایران، که نرخ آن از سوی بانک مرکزی اعلام میگردد را درج نماید. مطلع باشید که این امر به معنای افزایش و یا کاهش نرخ محکوم به، نیست بلکه به معنای توجه دادگاه به نرخ ارز خارجی طبق اعلام رسمی بانک مرکزی در روز تقدیم دادخواست است.

جه مراجعی، صالح به رسیدگی جهت طرح دادخواست مطالبه دلار یا یورو هستند؟

طبق یک قاعده کلی در قوانین ایران، دادگاه صالح جهت مطالبات مالی، دادگاه محل اقامت خوانده دعوا و یا در صورت توافق طرفین در قرارداد اولیه، دادگاه محل انعقاد قرارداد، صلاحیت رسیدگی به پرونده راخواهد داشت. اگر خوانده دعوا، در ایران اقامت نداشته باشد، دادگاه های حقوقی تهران و در حالتی که مطالبات ارزی فی مابین دول مختلف باشد، در دادگاه های بین المللی مورد رسیدگی قرار خواهد گرفت.

چند نکته کلی در خصوص مطالبه وجه و خسارت تاخیر

• به این نکته حتما توجه داشته باشید که برای مطالبه وجه به استناد سند عادی، اگر پرداخت دین شما بدون زمان سر رسید است یعنی تاریخ پرداخت در سند مشخص نشده است، حتما قبل از طرح دعوی، پرداخت دین را از مدیون بوسیله ارسال اظهارنامه، از او بخواهید و پس از گذشت مهلتی معقول مثلا یک هفته و عدم پرداخت دین توسط او، سریعا اقدام به اقامه دعوی نمائید.
• در خصوص تعیین خسارت تاخیر تادیه یا همان تاخیر در پرداخت اسناد عادی، قانونگذار فقط از زمانی که طلبکار سند، مبلغ دین را از طریق اظهارنامه مطالبه می نماید، او را مستحق دریافت خسارت تاخیر می داند، پس اگر همین طلبکار قبل از تقدیم دادخواست، طی اظهارنامه رسمی و یا دلیلی منطقی دیگری، طلب یا وجه را مطالبه ننموده باشد، دادگاه تاریخ ثبت دادخواست را مبنای شروع خسارت تاخیر تادیه در نظر می گیرد، حتی اگر اصل دین از سال های قبل بر عهده مدیون قرار گرفته باشد.

در چه صورت خسارت تاخیر تادیه به دادخواست مطالبه ارز خارجی تعلق می گیرد؟

طبق یک اصل کلی در قوانین کشور، در صورتی که خواسته دعوا وجه نقد باشد با توجه به جمیع شرایطی که در ادامه ذکر خواهد شد می توان از خوانده ای که محکوم شده است خسارت تاخیر تادیه دریافت کرد:

• خواهان خسارت دیرکرد، پرداخت دین را در دادخواست خود یا از طریق اظهار نامه مطالبه کرده باشد.
• خوانده توانایی پرداخت خسارات را داشته باشد ولی از پرداخت آن سرباز زند.
• میزان خسارت دیرکرد و مابالتفاوت آن با توجه به نرخ تورم بانک مرکزی تغییر فاحشی نموده باشد.

نکته بسیارمهم در خصوص ماده ۵۲۲ قانون آیین دادرسی مدنی:

با عنایت به اینکه در ماده ۵۲۲ قانون آیین دادرسی مدنی برای مطالبه خسارات دادرسی، از عبارت وجه رایج بعنوان دین استفاده شده است این سوال پیش خواهد آمد که آیا صرفا به وجه رایج داخلی خسارت تاخیر تادیه تعلق خواهد گرفت یا به ارزهای خارجی هم خسارت تاخیر تعلق می گیرد ؟

در پاسخ باید اعلام کرد که هر چند در این زمینه در آرا دادگاه ها و نظرات مشورتی تعارضاتی وجود داشت، اما نهایتاً دیوان عالی کشور طی یک رای وحدت رویه به شماره ی ۹۰، معضلات و تعارضات را برطرف کرد. با اعلام این رای مقصود و منظور از وجه در ماده ۵۲۲ قانون آیین دادرسی مدنی شامل وجه رایج ایرانی و وجه رایج خارجی است. بنابراین طبق این رای، به وجوه خارجی یا همان ارز نیز خسارت تاخیر تادیه تعلق خواهد گرفت. ماده ی ۵۲۲ قانون آیین دادرسی مدنی شامل دعاوی که خواسته آنها دلار و یورو باشد هم می شود.

چگونه ارزهای خارجی را در دادخواست خود تقویم نماییم؟

طرح دعوای مطالبه ارز خارجی در قالب دلار یا یورو، یک دعوای مالی به حساب می آید. بنابراین باید بهای خواسته را تعیین و مشخص کرد یعنی میزان خواسته دقیقا به ریال تقویم گردد. نکات مهمی که در مورد تقویم خواسته باید به دقت رعایت شود به شرح زیر است:

• ابتدا باید نسبت به استعلام نرخ رسمی ارز مورد مطالبه، از بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران، اقدام لازم صورت پذیرد. لذا نرخ ارزی که در بازار آزاد، مورد معامله قرار می گیرد ملاک عمل محاکم نخواهد بود.
• نرخ رسمی اعلامی از طرف بانک مرکزی در تاریخ طرح و تقدیم دادخواست مطالبه وجه، ملاک محاسبه خواهد بود.

هزینه های دادرسی در مطالبه ارز خارجی

با عنایت به مطالب فوق، می توان گفت مطالبه ارز خارجی یک دعوای مالی به حساب می آید، بنابراین در هنگام تقدیم دادخواست هزینه دادرسی نیز مطابق دعاوی مالی باید پرداخت شود

در این حالت، اگر میزان خواسته تقویم شده در دادخواست از بیست میلیون تومان کمتر باشد ، دو و نیم درصد میزان ارزش خواسته، و اگر میزان خواسته دادخواست از بیست میلیون تومان بیشتر باشد، سه ونیم درصد میزان ارزش خواسته، باید در قالب هزینه دادرسی به حساب دادگستری وجوهی واریز گردد. البته در صورتی که خواهان دادخواست مطالبه ارز خارجی، توانایی پرداخت هزینه دادرسی را نداشته باشد می تواند در همان دادخواست مطالبه ارز و در همان ستون خواسته، بدوا دادخواست اعسار از هزینه دادرسی را نیز توامان تقدیم دادگاه رسیدگی کننده نماید.

شرایط کلی دعوی مبادله ارز خارجی مطالبه وجه

• مستند بودن طلب به سند ارائه شده:

اولین رکن این دعوی، وجود سند یا مدرکی است که دلالت بر مطالبات خواهان دعوا می نماید. مثل فیش واریزی، رسید دریافت وجه، فاکتور فروش، داشتن دو شاهد مبنی بر طلبکار بودن خواهان، اقرار خوانده و…

• رسیدن موعد پرداخت وجه یا همان سر رسید شدن بدهی و خودداری کردن بدهکار از پرداخت آن
• حال بودن طلب و منجز بودن آن:

رکن بعدی برای طرح دعوی مطالبه وجه، حال و منجز بودن طلب است. خواهان نمی‌تواند تا وقتی که زمان سررسید طلب او نرسیده یا پرداخت طلب مشروط یا معلق به چیزی گردیده و هنوز محقق نشده، آن را مطالبه کند.

پرداخت طلب از سوی بدهکار یک تعهد مالی به حساب می آید. این تعهد ممکن است به دلایلی که در ماده ۲۶۴ قانون مدنی به آن اشاره شده از بین برود. در این حالت دعوی مطالبه وجه به استناد سند عادی قابلیت طرح را نخواهد داشت و در صورت طرح با حکم بر بطلان دعوی مواجه خواهد شد. مثل اقاله، وفا به عهد، ابرا و تهاتر.

سپری نمودن هر یک از مراحل رسیدگی به اختلافات در زمینه دریافت طلب چه به صورت وجه رایج یا به صورت ارز، دشواری های خاص خود را دارد، که نیازمند دانش و تخصص لازم و کافی در این زمینه است. جهت تسریع در روند رسیدگی به دعوای فوق ، حتما با مشاوران و وکلای حقوقی پایگاه قضایی ما مشورت نموده و در وقت و هزینه های خود صرفه جویی نمایید.

قرارداد سوآپ ارزی چیست؟ / کاهش هزینه‌های دستیابی به سرمایه‌های خارجی با مبادله ارزی

استاد علوم بانکی گفت: دولت چین در حال تقویت سیاست داخلی سازی RMB با توافقنامه مبادله است. از سال ۲۰۰۸، توافقنامه مبادله دوجانبه با کشور‌های مختلف از جمله کره جنوبی، سنگاپور، اندونزی، هند، روسیه و نیجریه منعقد کرده است.

مهرداد حاجی زاده فلاح؛ مدرس علوم بانکی دانشگاه در یادداشتی اختصاصی برای گروه اقتصادی خبرگزاری دانشجو درباره قرارداد سوآپ ارزی نوشت: قرارداد مبادله ارزی (که به آن معامله ارز مبادله ای نیز گفته می شود) قراردادی مشتق شده بین دو طرف است که شامل مبادله پرداخت سود و همچنین مبادله مبالغ اصلی در موارد خاص است که با ارزهای مختلف انجام می شود. اگرچه قراردادهای مبادله ارزی معمولاً به معنی مبادله مبالغ اصلی است ، اما برخی از مبادلات ممکن است فقط به انتقال سود پرداختی نیاز داشته باشند.

قرارداد سوآپ

سواپ در لغت به‌معنای معامله پایاپاى، معاوضه، عوض‌کردن، مبادله‌کردن و جانشین‌کردن آمده و در اصطلاح، توافقی بین دو طرف برای معاوضه جریان نقدی در آینده (با دو نوع پرداخت متفاوت) است. اولین سواپ در سال ۱۹۸۱ میلادی بین شرکت IBM و بانک جهانی صورت گرفت. هرچند سابقه مبادله ارز خارجی طراحی و ابداع سوآپ (swaps) نسبت به سایر مشتق‌های مالی کمتر است، اما اهمیت آن کم نیست. به عبارت دیگر، چنانچه اندازه بازار سوآپ را موردتوجه قرار دهیم، شاید بتوان آن را نسبت به سایر مشتق‌های مالی پراهمیت‌تر دانست. درواقع، سوآپ توافقی است بین دو طرف تا مجموعه‌ای از جریان‌های نقدی آتی را با یکدیگر معاوضه کنند. در اکثر مواقع، یک‌طرف سواپ مبالغی را برحسب یک متغیر تصادفی نظیر نرخ بهره، نرخ ارز، بازده سهام و یا قیمت یک کالا پرداخت می‌نماید. این پرداخت‌ها به پرداخت‌های متغیر (variable) یا شناور (floating) موسوم است. طرف دیگر سوآپ ممکن است مبالغی را به صورت ثابت و یا شناور بر پایه‌یک متغیر تصادفی دیگر پرداخت نماید. در حالی‌که در قراردادها و پیمان‌های آتی و اختیار معامله از عبارت خریدار و فروشنده برای طرفین معامله استفاده می‌گردد، در مورد سوآپ چنین ادبیاتی چندان رایج نیست. در عوض، در سواپ یک‌طرف معامله به عنوان پرداخت‌کننده برحسب نرخ شناور و طرف دیگر به عنوان پرداخت‌کننده برحسب نرخ ثابت شناخته می‌شود. البته، در برخی از قراردادهای سوآپ، هر دو طرف معامله برحسب نرخ شناور به طرف مقابل پرداخت می‌نمایند.

آنالیز قراردادهای مبادله ارز

یک مبادله ارزی شامل دو جریان پرداخت سود ثابت یا شناور است که با دو ارز صورت می گیرد. انتقال پرداخت سود در تاریخ های از پیش تعیین شده رخ می دهد. علاوه بر مبادله ارز خارجی این ، اگر طرفین مبادله قبلاً مبادله مبالغ اصلی را قبول کرده باشند ، این مبالغ نیز باید در تاریخ سررسید با همان نرخ ارز مبادله شوند.

مبادله ارز در درجه اول برای جلوگیری از خطرات احتمالی مرتبط با نوسانات نرخ ارز و یا به دست آوردن نرخ بهره پایین تر وام با ارز خارجی است. مبادله معمولاً توسط شرکتهایی که در کشورهای مختلف فعالیت می کنند استفاده می شود. به عنوان مثال ، اگر شرکتی در خارج از کشور تجارت می کند ، در عوض قرض گرفتن پول از یک بانک خارجی ، معمولاً از سوآپ ارزی برای بازیابی نرخ های وام مطلوب تر در ارز محلی خود استفاده می کند. به عنوان مثال ، ممکن است یک شرکت با ارز داخلی وام بگیرد و با یک شرکت خارجی قرارداد سوآپ منعقد کند تا نرخ سود مطلوب تری از ارز خارجی را بدست آورد که در غیر اینصورت در دسترس نیست.

مکانیزم قراردادهای سوآپ ارز چگونه است؟

برای درک سازوکار قراردادهای مبادله ارزی ، به مثال زیر توجه کنید:

شرکت A یک شرکت مستقر در ایالات متحده است که قصد دارد فعالیت خود را در اروپا گسترش دهد. شرکت A برای تأمین مالی توسعه اروپا به ۸۵۰،۰۰۰ یورو نیاز دارد.

از طرف دیگر ، شرکت B یک شرکت آلمانی است که در ایالات متحده فعالیت می کند. شرکت B می خواهد شرکتی را در ایالات متحده خریداری کند تا تجارت خود را متنوع کند. برای معامله خرید شرکت به ۱ میلیون دلار آمریکا نیاز دارد.

نه شرکت A و نه شرکت B پول کافی برای تأمین اعتبار پروژه های مربوطه خود ندارند. بنابراین، هر دو شرکت به دنبال به دست آوردن بودجه لازم از طریق تأمین مالی بدهی خواهند بود. شرکت A و شرکت B ترجیح می دهند با ارزهای داخلی خود وام بگیرند (که با نرخ بهره کمتری می توان وام گرفت) و سپس با یکدیگر توافق نامه مبادله ارز را انجام دهند.

مبادله ارزی بین شرکت A و شرکت B را می توان به روش زیر طراحی کرد. شرکت A با اعتبار ثابت ۳‌.۵٪ از بانک A خط اعتباری معادل ۱ میلیون دلار دریافت می کند. در همان زمان ، شرکت B مبلغ ۸۵۰.۰۰۰ یورو از بانک B با نرخ بهره شناور ۶ ماهه LIBOR وام می گیرد. شرکت ها تصمیم می گیرند با یکدیگر توافق نامه مبادله ای ایجاد کنند.

طبق توافق ، شرکت A و شرکت B باید مبالغ اصلی (۱ میلیون دلار و ۸۵۰.۰۰0 یورو) را در ابتدای معامله مبادله کنند. علاوه بر این، طرفین باید پرداخت سود را به صورت نیمه سالانه مبادله کنند.

شرکت A باید به شرکت B نرخ بهره با نرخ شناور یورو را پرداخت کند ، در حالی که شرکت B با نرخ ثابت دلار پرداختی را به دلار آمریکا به شرکت A پرداخت خواهد کرد. در تاریخ سررسید، شرکت ها مبالغ اصلی را با همان نرخ (۱ دلار = 0.85 یورو) بازپرداخت می کنند.

انواع قراردادهای مبادله ارز

مشابه سوآپ نرخ بهره ، سوآپ ارزی را می توان بر اساس انواع پایه های قرارداد طبقه بندی کرد. انواع معمول سوآپ ارزی شامل موارد زیر است:

۱. ثابت در برابر شناور

یک پایه مبادله ارزی نشان دهنده جریان پرداخت های نرخ بهره ثابت است در حالی که پای دیگر جریان پرداخت نرخ بهره شناور است.

۲. شناور در برابر شناور (مبادله مبنا)

مبادله شناور در مقابل شناور معمولاً به عنوان مبادله مبنایی شناخته می شود. در مبادله مبنایی ، هر دو پایه مبادله هر دو نشان دهنده پرداخت نرخ بهره شناور است.

۳. ثابت در مقابل ثابت

هر دو جریان قرارداد تعویض ارز شامل پرداخت های ثابت نرخ بهره است.

به عنوان مثال ، هنگام انجام مبادله ارزی بین USD به CAD ، طرفی که تصمیم به پرداخت نرخ بهره ثابت برای وام CAD می گیرد می تواند آن را با نرخ بهره ثابت یا شناور در USD مبادله کند. مثال دیگر مربوط به نرخ شناور است. اگر یک طرف بخواهد نرخ شناور وام CAD را مبادله کند ، می تواند آن مبادله ارز خارجی را با نرخ ثابت یا شناور در دلار نیز معامله کند. پرداخت نرخ بهره به صورت سه ماهه یا نیمه سالانه محاسبه می شود.

قیمت سوآپ ارزی چگونه است؟

قیمت گذاری به عنوان مقداری براساس اسپرد LIBOR +/- بیان می شود که براساس ریسک اعتباری بین طرف های مبادله است. LIBOR نرخ بهره محکمی تلقی می شود که بانک های بزرگ جهانی برای وام های کوتاه مدت در بازار بین بانکی به یکدیگر وام می دهند. این اسپرد از ریسک اعتباری ناشی می شود ، و معمولا حق بیمه ای است که براساس احتمال توانایی طرف برای بازپرداخت بدهی ای که با بهره خود قرض گرفته اند.

مزایای توافقنامه مبادله ارز بین کشورها

مبادله نرخ بهره شامل مبادله جریان وجوه نقد بین دو طرف بر اساس پرداخت سود برای مقدار مشخصی از سرمایه است. در مورد مبادله نرخ بهره ، اصل مبادله نمی شود. در عوض، میزان سرمایه برای هر دو قسمت ارز یکسان است و یک پرداخت ثابت اغلب با یک پرداخت متغیر مرتبط با نرخ بهره به طور معمول لیور مبادله می شود. LIBOR نرخ محکمی است که در آن بانك ها صندوق های سرمایه گذاری متقابل را برای وام های كوتاه مدت وام می دهند.

پرداخت سود در طول عمر سوآپ

این نشان دهنده مجموعه ای از قراردادهای آتی ارز در طول مدت قرارداد سوآپ است. قرارداد به طور کلی با همان نرخ ارز که نرخ نقدی در ابتدای سوآپ استفاده شده تنظیم می شود. برای جلوگیری از وضعیت نامطلوب نرخ ارز ، دو تاجر یا کشور قرارداد ارزی بین خود منعقد می کنند. مبادله ارزی غالباً به عنوان "مبادله متقابل" شناخته می شود و برای همه اهداف، اساساً هر دو یکسان هستند. اما ممکن است تفاوت های جزئی وجود داشته باشد.

از نظر فنی ، مبادله میان موضوعی همان مبادله FX است ، به استثنای دو طرف که در طول دوره مبادله، سود وام ها و همچنین مبالغ سرمایه را در آغاز و پایان. مبادله های FX ممکن است شامل پرداخت سود نیز باشد، اما همه اینها را شامل نمی شوند. مبادله های ارزی به همان روشی که مبادله نرخ بهره انجام می شود ، ارزیابی و ارزش گذاری می شوند. با استفاده از تجزیه و تحلیل جریان نقدی به روز شده، واحد پول هند هنوز بیش از حد ارزش گذاری شده است و انتظار می رود که بیشتر کاهش یابد، بنابراین نرخ ارز ثابت به نفع هند خواهد بود و خطرات مرتبط با FOREX را کاهش می دهد.

در طول مدت معامله می توان در هر زمان معامله ارزی را منعقد کرد، از آنها برای پوشش دادن استفاده می شود. توافق نامه دو جانبه ارز همچنین ذخایر ارزی هند (FOREX) را افزایش می دهد. ذخایر FOREX هند از اوج ۴۲۶.۰۸ میلیارد دلار در آوریل ۲۰۱۸ کاهش یافته است. این به این دلیل است که RBI ذخایر دلار آمریکا را برای محدود کردن استهلاک روپیه فروخته است. با توافق نامه مبادله Swea ، هند هر زمان که بخواهد ۷۵ میلیارد دلار سرمایه خارجی اضافی خواهد داشت.

کاهش هزینه های دستیابی به سرمایه های خارجی

مبادله ارز و نرخ بهره به شرکت ها امکان می دهد تا به طور موثرتری در بازارهای جهانی پیمایش کنند. مبادله ارز و نرخ بهره دو طرف را گرد هم آورده است که در بازارهای مختلف دارای مزیت هستند. به طور کلی ، سوآپ نرخ بهره و مبادله ارزی دارای مزایای یکسانی برای یک تجارت است. این شکل از مبادله ممکن است شامل مبادله پرداخت های سود ثابت برای وامی باشد که با یک ارز در برابر پرداخت های ثابت بابت یک وام معادل با ارز دیگر انجام می شود. در این حالت نیازی به مبادله مبلغ واقعی سرمایه نیست. در مقطعی ممکن است ارز دیگری در محل با ارز مورد نظر مبادله شود ، اما مبالغ اصلی همیشه در پایان مبادله مبادله می شود. دولت چین در حال تقویت سیاست داخلی سازی RMB با توافقنامه مبادله است. از سال ۲۰۰۸ ، توافقنامه مبادله دوجانبه با کشورهای مختلف از جمله کره جنوبی ، سنگاپور ، اندونزی ، هند ، روسیه و نیجریه منعقد کرده است. به عنوان یک قاعده کلی ، بانک های جهانی به عنوان واسطه در توافق نامه تسویه حساب ارز عمل می کنند. آنها همچنین ممکن است در ازای دریافت ارز ، طرف مقابل باشند تا از قرار گرفتن در معرض کلی آنها ، به ویژه در معرض خطرات ارزی جلوگیری کنند.

تبادل ارز در خارج از کشور

یکی از موارد مهمی که مسافران سفرهای خارجی باید به آن توجه داشته باشند، چگونگی تبادل ارز قبل از سفر و یا یافتن صرافی در خارج از کشور است. زیرا واحد پول در کشورهای گوناگون با یکدیگر تفاوت دارد و باید برای هزینه‌های جانبی سفر خود پولتان را تبدیل به واحد پول کشور مقصد کنید.

برای خرج کردن پول در کشورهای خارجی باید معادل پولی که دارید، دلار آمریکا را تهیه و سپس آن را به پول رایج کشور مقصد تبدیل کنید. به کاری که انجام می‌دهید، اصطلاحا چنج کردن می‌گویند.

تفاوتی ندارد که از پول نقد، کارت‌های اعتباری یا چک‌های مسافرتی استفاده می‌کنید، چنج کردن پول لازم است. نرخ ارز مشخص می‌کند که شما به ازای هر دلار امریکا چه مقدار پول رایج در کشور مقصد خود را می‌توانید دریافت کنید. البته میزان آن بسته به این که به چه صورتی (نقد، کارت اعتباری و… )، چه زمانی و در چه محلی ارزتان را مبادله کنید، متمایز است.

روش‌های مبادله ارز

برای تبادل ارز روش‌های زیادی وجود دارد از جمله:

پول نقد

زمانی که می‌خواهید پول نقد را تبدیل کنید، باید هر نرخی که صرافی به شما پیشنهاد می‌دهد را بپذیرید. زیرا وقتی در یک کشور خارجی هستید، نمی‌توانید وقتتان را برای پیدا کردن پیشنهادهای بهتر تلف کنید. ولی زمانی که به صورت نقدی ارزتان را تبدیل کنید، نرخ دقیق اعلان شده در خارج از کشورتان را دریافت می‌کنید و هیچ گونه هزینه اضافی تراکنش برای شما در نظر گرفته نمی‌شود.

کارت اعتباری

استفاده از کارت اعتباری در هنگام خرید بسیار آسانتر است و امنیت بیشتری دارد. ولی باید هزینه‌ی تراکنش استفاده از کارت اعتباری را پرداخت کنید. استفاده از کارت اعتباری برای شما سود کمتری نسبت به تبدیل نقدی به همراه دارد.

چک‌های مسافرتی

چک‌های مسافرتی امنیت بالایی برای بودجه هایی که به خارج وارد می‌شوند به دنبال دارند. ولی هزینه‌های اضافی وجود دارد. در ابتدا باید مبلغی را برای دریافت چک پرداخت کنید و همچنین صرافی‌ها نیز در هنگام تبدیل چک مسافرتی هزینه جداگانه‌ای دریافت می‌کنند، که با روش نقدی اختلاف بسیاری دارد.

بعضی اوقات فروشگاه‌ها، رستوران‌ها و یا هتل‌ها پیشنهاد می‌کنند تا مستقیما چک مسافرتی خود را پرداخت کنید. خرده فروشان شخصی اغلب هزینه بیشتری برای تراکنش دریافت می‌‍‌‌کنند و نرخ واقعی را اعلام نمی‌کنند.

مکان تبدیل ارز

از تبدیل ارز در بانک محله خود قبل از سفر پرهیز کنید. اولین کاری که باید در همان ابتدا انجام دهید این است که کمی پول در فرودگاه نقد کنید تا برای کرایه تاکسی یا اتوبوس استفاده کنید. صرافی‌هایی که در فرودگاه هستند معمولا به ازای هر دلاری که می‌دهید، پول کمتری به شما می‌دهند، زیرا بازار مبادله ارز در فرودگاه کم است و صرافان از مسافران سوء استفاده می‌کنند. برای دریافت ارز مسافرتی از فرودگاه باید مدارکی از جمله کارت پرواز، حواله ارز مسافرتی که توسط بانک ارائه شده، پاسپورت و برگه عوارض خروج را به همراه داشته باشید.

بعضی از مسافران از این که در هر مکانی مبادله ارز انجام دهند، می‌هراسند. بهتر است به خیابان‌های توریستی که رقابت صرافی‌ها زیاد است، بروید و نرخ‌های بهتری را دریافت کنید.

محاسبات را خودتان انجام دهید

مقدار پولی که می‌خواهید مبادله کنید را تخمین بزنید. برای سفر خارجی خود چقدر بودجه در نظر گرفته‌اید. اگر می‌دانید برای سفرتان به چه مقدار پول نیاز دارید، با ارز خارجی شروع کنید. اطلاعات نرخ ارز را می‌توانید از طریق سایت‌های بانکی یا مالی جستجو کنید. مقدار ارزی که لازم دارید را از قبل بدانید. مبلغی که بودجه‌بندی کرده‌اید را در نرخ ارز ضرب کنید.

مدارک مورد نیاز برای دریافت ارز مسافرتی چیست؟

• اصل پاسپورت
• بلیت هواپیما دو سره با مهر آژانس معتبر
• اصل کارت ملی
• اصل رسید واریز وجه عوارض خروج از کشور
• کپی ویزای کشور مورد نظر (در مورد کشورهایی همانند ترکیه که نیازی به ویزا ندارند، این مدرک نیز لازم نیست)
• تکمیل فرم دریافت ارز در بانک
• مبلغ ریالی معادل قیمت یورو یا دلار در روز – هزینه کارمزد بانک را نیز باید در نظر بگیرید.

مبلغ ارز مسافرتی برای هر کشور چقدر است؟

به طور کلی دو نوع ارز مسافرتی به مسافران خارجی تعلق می‌گیرد. ارز مسافرتی مربوط به سفرهای کوتاه که به کشورهای همجوار مانند ترکیه و… انجام می‌شود؛ هر مسافر می‌تواند تا سقف 500 یورو ارز مسافرتی دریافت کند. ولی در سفرهای طولانی مثل کشورهای اروپایی، مسافر می‌تواند تا سقف دو هزار یورو ارز مسافرتی بگیرد.

برای دریافت ارز مسافرتی چه باید کرد؟

ابتدا باید هفت روز کاری مانده به پرواز خود، مدارک لازم را تهیه کنید و به یکی از شعب بانکی رجوع نمایید. در اکثر مواقع، بانک‌های ملی ایران، به مسافران ارز دولتی ارائه می‌نمایند. در همان روز که به بانک مراجعه می‌کنید باید مبلغ ریالی معادل ارز مسافرتی که می‌خواهید دریافت کنید را همراه داشته باشید. برای هر یک از اعضا، حواله‌ای به صورت جداگانه صادر می‌گردد. برای پرداخت مبلغ ریالی معادل ارز مسافرتی، باید حتما از کارت همان بانک استفاده نمایید.

شرایط جدید دریافت ارز مسافرتی

ارز مسافرتی فقط سالی یک بار به مسافران تخصیص داده می‌شود. پس از پرداخت مبلغ ریالی یورو به اضافه کارمزد بانک، اسکناس یورو یا دلار به شما ارائه نمی‌شود. بلکه یک حواله دریافت می‌کنید که می‌توانید در روز پرواز، به شعب بانک‌های مربوطه در فرودگاه بین‌المللی رجوع کنید، حواله را تحویل و ارز خود را دریافت کنید.

فروش ارز به افرادی که کمتر از 12 سال سن دارند، به صورت زمینی سفر می‌کنند، افرادی که گذرنامه سیاسی دارند و یا مقیم خارج از کشور هستند، مجاز نیست.

مهمترین گزینه‌هایی که در هنگام سفر برای مسافران اهمیت دارد، آدرس صرافی‌های کشور مقصد است. زیرا هر کشور واحد پولی به خصوصی دارد. برای تبادل ارز در کشورهای مقصد می‌توانید از صرافی‌های محلی، صرافی‌هایی که در فرودگاه قرار دارند و صرافی‌های هتل‌ها استفاده کنید و ارز مورد نیاز خود را تهیه نمایید. در این مقاله راهنمایی‌های لازم درباره تبادل ارز در خارج از کشور و روش‌های تبادل ارز ارائه شده است. امیدواریم اطلاعات کافی و مفیدی را در اختیار شما قرار داده باشیم.

برای تبادل ارز و استفاده از راهنمایی‌های لازم و پیشنهادات تبادل ارز می‌توانید ازکارشناسان صرافی پرشیا ارز در اصفهان مشورت بگیرید.

توقف فروش ارز مبادله ای به مسافران خارجی؛ اقدامی مناسب

سخنگوی کمیسیون برنامه بودجه و محاسبات مجلس شورای اسلامی از توقف فروش ارز با نرخ مبادله ای به مسافران کشورهای خارجی استقبال کرد و آن را «اقدامی مناسب» توصیف کرد.

به گزارش ایبِنا از خانه ملت، محمدمهدی مفتح گفت: باید توجه داشت فروش ارز به نرخ ارز مبادله ای، به مسافران خارج از کشور، رقم قابل توجهی را عاید مسافران نمی‌کند.

وی افزود: می‌توان عنوان کرد متوقف شدن فروش ارز مسافرتی به نرخ ارز مبادله ای به مسافران خارج از کشور، اقدام مناسبی بوده اما دولت باید با بررسی کارشناسی بداند که قصد انجام چه کاری را در مدیریت بازار ارز دارد.

نماینده مردم تویسرکان در مجلس شورای اسلامی گفت: افزایش نرخ ارز باعث ایجاد فشار اقتصادی به مردم، خصوصا اقشار مستضعف و کم درآمد می‌شود و تاثیر تورمی سنگینی به همراه خواهد داشت.

این نماینده مجلس گفت: متغیر نرخ ارز در اقتصاد کشور بسیار تعیین کننده است و امیدواریم دولت با بررسی کارشناسانه و لحاظ تمامی جوانب، بازار ارز را مدیریت کند.

سخنگوی کمیسیون برنامه بودجه و محاسبات مجلس شورای اسلامی افزود: دولت نباید در خصوص مدیریت بازار ارز تصمیمات عجولانه اتخاذ کند به دلیل اینکه نرخ‌ها در بازار ارز، تاثیر های گسترده ای در اقتصاد کشور به همراه دارد اما اگر دولت درباره متوقف شدن فروش ارز مسافرتی، به نرخ ارز مبادله ای، بررسی‌های لازم را انجام داده، بطور طبیعی باید تاثیرهای اجرای این مهم را گزارش دهد.

وی افزود: باید توجه داشت افزایش نرخ ارز باعث ایجاد فشار اقتصادی به مردم، خصوصا اقشار مستضعف و کم درآمد می شود و تاثیرهای تورمی سنگینی به همراه خواهد داشت و باید بررسی شود که از افزایش قیمت دلار و تورم ناشی از آن چه کسانی منتفع می شوند.

سخنگوی کمیسیون برنامه بودجه و محاسبات مجلس شورای اسلامی افزود: از دولت انتظار این است هر تصمیمی که در حوزه بازار ارز اتخاذ می کند ابتدا در این رابطه، بررسی کاملی انجام دهد و به ویژه تاثیر افزایش نرخ ارز را روی اقتصاد و معیشت مردم محروم ارزیابی کند.

نرخ ارز موثر چیست؟

امیر شاملویی

• اشتراک‌گذاری

برای محاسبه نرخ ارز موثر یک کشور، یک میانگین وزنی از ارز چند کشور دیگر تشکیل می‌شود و نتیجه آن نرخ ارز موثر کشور فوق را بیان می‌کند. ارزهای موجود در این میانگین وزنی متعلق به کشورهایی است که بزرگترین شرکای تجاری یک کشور محسوب می‌شوند.

نرخ ارز در ایران همیشه یکی از موضوعات داغ بوده است. به دلیل ساختار اقتصادی کشور و نظام چند نرخی ارز، قیمت‌های متفاوت و اسامی مختلفی برای ارزها شنیده می‌شود: ارز نیمایی، دلار سنا، نرخ ارز بازار آزاد، نرخ ارز رسمی و مواردی دیگر. هر یک از این دسته‌بندی‌ها نرخ ارز را با قیمتی متفاوت اعلام می‌کنند که دلایل خاص خود را دارد. برای بسیاری از افراد تفاوت میان این ارزها مبهم است و این انگیزه وجود دارد که ارز را به قیمت ارزان‌تری نسبت به بازار آزاد تهیه کنند. امروزه پای نرخ ارز به صحبت بسیاری از جمع‌ها کشیده شده و بسیاری قیمت آن را در زندگی روزمره خود موثر می‌دانند. به همین دلیل هم خوب است صرف نظر از انواع نرخ ارز در ایران، با مفاهیم مرتبط با آن هم آشنایی داشته باشیم. در این مطلب به این موضوع می‌پردازیم که نرخ ارز موثر چیست.

نرخ ارز چیست؟

به زبان ساده نرخ ارز یعنی تعداد واحدی از پول یک کشور که در برابر یک واحد پولی از کشوری دیگر مبادله می‌شود. مثلا اگر نرخ دلار در بازار آزاد 30 هزار تومان باشد، شما باید معادل 30 هزار تومان یا 300 هزار ریال از واحد پول ایران را بدهید تا یک واحد از پول ایالات متحده یا دلار را به دست بیاورید. نرخ ارز اهمیت بسیار زیادی دارد و یکی از مهمترین عوامل تجارت کالا و خدمات در کشورها است. معمولا نرخ ارز کشورها در مقابل هم نوسان می‌کنند. کشوری که نرخ ارز آن در مقایسه با سایر کشورها پایین‌تر می‌آید این قابلیت را پیدا می‌کند که صادرات کالای خود را به کشورهای دیگر بیشتر کند یا از کشورهای دیگر توریست جذب نماید.

در واقع چون کالا و خدمات چنین کشوری در مقایسه با کشورهای دیگر ارزان‌تر می‌شود، تقاضای سایر کشورها از محصولات آن بالا می‌رود. البته چنین اتفاقی ممکن است به دلایلی مانند محدودیت‌های مختلف از تحریم‌های اقتصادی گرفته تا مشکلات نقل و انتقال مالی و برخی موارد دیگر رخ ندهد.

اثر تورم روی نرخ ارز

تورم و نرخ ارز با هم ارتباط دارند. همان طور که می‌دانید تورم یعنی افزایش سطح عمومی قیمت‌ها و هر چه بالاتر باشد، یعنی به طور کلی قیمت اجناس و خدمات در یک سرزمین با سرعت بیشتری نسبت به دوره زمانی قبل گران‌تر شده‌اند. این موضوع عملا به معنای آن است که شما برای کالایی که می‌خرید باید واحد پولی بیشتری اختصاص دهید. اگر تورم یک کشور نسبت به کشور دیگر اختلاف بسیار زیادی داشته باشد، مثلا یکی 3 درصد و دیگری 30 درصد باشد، مبادله نرخ ارز دو کشور را نیز تحت تاثیر قرار خواهد داد. در واقع، در صورت تورم بالا، قدرت خرید کالاها و خدمات پایین آمده و پول یک کشور در برابر ارزهایی با تورم پایین تضعیف می‌شود.

نرخ ارز موثر چیست؟

برای محاسبه نرخ ارز موثر یک کشور، یک میانگین وزنی از ارز چند کشور دیگر تشکیل می‌شود و نتیجه آن نرخ ارز موثر کشور فوق را بیان می‌کند. ارزهای موجود در این میانگین وزنی متعلق به کشورهایی است که بزرگترین شرکای تجاری یک کشور محسوب می‌شوند. وزن داده شده هم از مقایسه نسبت تراز تجاری یک کشور در برابر کشور دیگری که در این شاخص وجود دارد، تعیین می‌شود. مثلا اگر بخواهیم نرخ ارز موثر را برای ایران بررسی کنیم بهتر است کشورهایی مانند چین، عراق، ترکیه، امارات و برخی کشورهای دیگر را در نظر بگیریم و به عنوان مثال سبد ارزی ما شامل یوآن، دینار، لیر و درهم خواهد بود. وزنی که به این ارزها داده می‌شود هم به حجم تجارت ما با آن سرزمین بستگی دارد.

نرخ ارز موثر حقیقی

اگر اثر تورم را از نرخ ارز موثر بیرون بکشیم، نرخ ارز موثر حقیقی به دست می‌آید. با این حساب، افزایش نرخ ارز موثر حقیقی نشان دهنده آن است که صادرات آن کشور گران‌تر شده و واردات به آن ارزان‌تر می‌شود. همان طور که قبلا هم اشاره کردیم، در چنین شرایطی رقابت‌پذیری تجاری کشوری که نرخ ارز آن قدرتمندتر شده، کمتر می‌شود.

ارزش تجارت خارجی ایران در سال 1400

همان طور که گفتیم، نرخ ارز موثر بر اساس سبدی از ارزهای خارجی تعیین می‌شود که بزرگترین شریک تجاری کشور مبدا محسوب می‌شوند. بررسی گزارش آماری گمرک نشان می‌دهد در هشت ماه اول سال 1400 صادرات کالاهای غیرنفتی حدود 31.1 میلیارد دلار ارزش داشته است. میزان واردات نیز بیش از 32 میلیارد دلار بوده است.

بزرگترین شرکای تجاری ایران

طبق این گزارش، 5 مقصد صادراتی اصلی ایران در 8 ماه اول سال 1400 عبارتند از چین، عراق، ترکیه، امارات متحده عربی و افغانستان. از سوی دیگر، عمده‌ترین کشورهایی که از آنها واردات داشته‌ایم به ترتیب عبارتند از: امارات متحده عربی، چین، ترکیه، آلمان و سوییس. در این بازه زمانی، از نظر مجموع ارزش صادرات و واردات چین بزرگترین شریک ایران است و پس از آن امارات متحده عربی، ترکیه و عراق قرار گرفته‌اند. همان طور که قبلا به آن اشاره کردیم، تحولاتی که در این کشورها رخ می‌دهد، روی نرخ ارز موثر ایران هم نقش دارد.