تاریخچه ارز فیات

دلار، پول قانونی (Legal Tender) برای پرداخت تمام بدهی‌های خصوصی و عمومی است، ولی در خزانه‌داری ایالات متحده یا در هر شعبه از بانک فدرال رزرو، امکان تبدیل آن به پول مشروع (Lawful Money) وجود ندارد.

فیات کارنسی چیست؟

ارز فیات (Fiat Currency) چه تفاوتی با کریپتو کارنسی دارد؟

ارز فیات (Fiat Currency) یک پول قانونی بوده و ارزشش ناشی از صدور تاریخچه ارز فیات توسط دولت است و به کالای فیزیکی وابسته نیست. با فیات کارنسی بیشتر آشنا شوید.

قدرت دولتی که ارز فیات را صادر می‌کند، مهم‌ترین فاکتور در تعیین ارزش این نوع پول است. بیشتر کشورهای جهان از فیات برای خرید کالا، خدمات، سرمایه‌گذاری و پس‌انداز استفاده می‌کنند. سیستم فیات با ایجاد ارزش برای پول قانونی (Legal Tender)، جایگزین «استاندارد طلا» (Gold Standard) و سایر سیستم‌های کالا محور شد. در حال حاضر بیشتر پول‌های کاغذی جهان مانند دلار آمریکا، یورو و دیگر ارزهای بزرگ، فیات کارنسی هستند.

تاریخچه فیات کارنسی

پول فیات قرن‌ها پیش در کشور چین متولد شد. استان سیچوآن (Sichuan) طی قرن یازدهم میلادی صدور پول کاغذی را آغاز کرد. در ابتدا امکان تبدیل این پول کاغذی به ابریشم، طلا و یا نقره تاریخچه ارز فیات تاریخچه ارز فیات وجود داشت ولی در نهایت با به قدرت رسیدن کوبلای خان (Kublai Khan) در قرن سیزدهم میلادی، یک سیستم ارز فیات تشکیل شد. مورخان ادعا می‌کنند که این سیستم پولی در سقوط امپراتوری مغول نقشی اساس داشت و هزینه‌های بیش از اندازه و ابرتورم (Hyperinflation) ریشه اصلی مشکلات آن بودند.

طی قرن ۱۷ میلادی، پول فیات در اروپا توسط کشورهای اسپانیا، سوئد و هلند مورد استفاده قرار گرفت. البته سیستم فیات در سوئد شکست خورد و دولت مجبور شد آن را کنار بگذارد و از استاندارد نقره استفاده کند. در طول ۲ قرن بعدی، فرانسه نو (Nouvelle-France) در کانادا، مستعمرات آمریکا و سپس دولت فدرال ایالت متحده از ارز فیات استفاده کردند و نتایج مختلفی گرفتند.

با فرا رسیدن قرن بیستم میلادی، آمریکا دوباره تاریخچه ارز فیات استفاده از ارز کالا محور را در دستور کار قرار داد، اما این بار به صورت محدودتر. در سال ۱۹۳۳، دولت امکان تبدیل پول کاغذی به طلا را از بین برد. در سال ۱۹۷۲ (دوران ریاست جمهوری نیکسون) ایالات متحده استاندارد طلا را به کلی کنار گذاشت و از سیستم ارز فیات استفاده کرد. در نتیجه این اقدام، مرگ استاندارد طلا در سطح جهانی حتمی شد و کشورهای مختلف تصمیم گرفتند از فیات استفاده کنند.

فیات کارنسی چگونه کار می کند؟

پول فیات به ۲ دلیل می‌تواند ارزش داشته باشد: یا دولت صادرکننده ارزش آن را حفظ می‌کند یا طرفین تراکنش بر سر میزان ارزش آن به توافق رسیده‌اند. در طول تاریخ، دولت‌ها با استفاده از کالاهای ارزشمند مثل طلا و نقره، سکه می‌ساختند یا پولی که امکان تبدیل آن به یک کالای ارزشمند وجود داشت را چاپ می‌کردند. اما ارز فیات قابل تبدیل نیست. خود کلمه فیات در زبان لاتین به معنای عبارت دستوری «اینگونه خواهد بود» یا «بگذارید انجام شود» ترجمه می‌شود.

از آن جایی که پول فیات پشتوانه فیزیکی ندارد، با خطر کاهش ارزش به دلیل تورم مواجه است و حتی ممکن است در صورت رخ دادن ابرتورم (hyperinflation) ارزش خود را به کلی از دست بدهد. اگر مردم ارز ملی یک کشور را قبول نداشته باشند، ارزش آن از بین خواهد رفت. اما پولی که پشتوانه‌اش طلا باشد، ارزش ذاتی دارد، چرا که در بازار تقاضا برای طلا در صنایعی مثل جواهرات، تزئینات، تولید وسایل الکترونیک، رایانه‌ها و وسایل نقلیه هوافضا وجود دارد.

دلار آمریکا هم پول فیات به شمار می‌آید و هم پول قانونی که می‌توان با استفاده از آنان بدهی‌های خصوصی و عمومی را پرداخت کرد. به هر ارزی که توسط دولت قانونی اعلام می‌شود، پول قانونی (Legal Tender) می‌گویند. بسیاری از دولت‌ها ابتدا یک پول فیات صادر کرده و سپس با تبدیل آن به استانداردی برای پرداخت بدهی، فیات را به پول قانونی تبدیل می‌کنند.

در اوایل تاریخ ایالات متحده، پشتوانه ارز این کشور طلا و در بعضی موارد نقره بود. با تصویب لایحه اضطراری بانکداری سال ۱۹۳۳ (Emergency Banking Act of 1933)، دولت فدرال امکان تبدیل ارز به طلای دولتی را از بین برد. در سال ۱۹۷۱ استاندارد طلا که تا آن زمان پشتوانه ارز ایالات متحده بود به کلی کنار رفت و علاوه بر این، ارسال طلا به کشورهای خارجی که در ازای دریافت ارز آمریکا انجام می‌شد، نیز پایان یافت.

از آن زمان تاکنون پشتوانه دلارهای آمریکا «اعتماد کامل و اعتبار دولت ایالات متحده» بوده است. در گذشته روی دلارها این نوشته وجود داشت که:

دلار، پول قانونی (Legal Tender) برای پرداخت تمام بدهی‌های خصوصی و عمومی است، ولی در خزانه‌داری ایالات متحده یا در هر شعبه از بانک فدرال رزرو، امکان تبدیل آن به پول مشروع (Lawful Money) وجود ندارد.

بنابراین می‌توان گفت که امروزه دلارهای آمریکا Legal Tender هستند و نه Lawful Money که امکان تبدیل آن به طلا، نقره یا هر نوع کالای دیگری وجود دارد.

ارز فیات چه تفاوتی با استاندارد طلا دارد؟

استاندارد طلا امکان تبدیل اسکناس‌های کاغذی به طلا را فراهم می‌کرد و پشتوانه تمام پول‌های کاغذی این سیستم، مقداری مشخصی از این فلز گرانبها بود که توسط دولت نگه‌داری می‌شد. در یک سیستم ارزی کالا محور، دولت‌ها و بانک‌ها تنها در صورتی می‌توانند ارز جدید وارد چرخه اقتصاد کنند که مقدار متناسبی از طلا در ذخایر خود داشته باشند. چنین سیستمی توانایی دولت برای تولید پول و افزایش ارزش آن (صرفا بر اساس فاکتورهای اقتصادی) را محدود می‌کند.

ارز فیات چیست؟ مقایسه آن با ارز دیجیتال

به عبارت ساده، ارز فیات پول قانونی است که ارزش آن بیشتر از کالای فیزیکی یا کالایی از دولت صادر کننده آن است. قدرت دولتی که ارزش پول فیات را تعیین می‌کند در این نوع پول مهم و کلیدی است. بیشتر کشورهای جهان از سیستم ارزی فیات برای خرید کالا و خدمات، سرمایه‌گذاری و پس‌انداز استفاده می‌کنند. فیات در تعیین ارزش پول قانونی، جایگزین استاندارد طلا و سایر سیستم‌های مبتنی بر کالا شد.

در این مقاله از تترلند، به بررسی ارز و پول فیات، تاریخچه، نکات مثبت و منفی آن خواهیم پرداخت.

تاریخچه ظهور ارز و پول فیات

ظهور پول فیات قرن‌ها پیش در چین نشات گرفته تاریخچه ارز فیات است. استان چکوان در طی قرن یازدهم اقدام به صدور پول کاغذی کرد. در ابتدا می‌توان آن را با ابریشم، طلا یا نقره عوض کرد. اما سرانجام، کوبلای خان به قدرت رسید و در طول قرن سیزدهم یک سیستم ارزی فیات ایجاد کرد.

پول فیات نیز در قرن هفدهم در اروپا مورد استفاده قرار گرفت و توسط اسپانیا، سوئد و هلند تصویب شد. این سیستم در سوئد یک شکست بود و دولت سرانجام آن را برای استاندارد نقره کنار گذاشت. در طول دو قرن بعدی، فرانسه جدید در کانادا، مستعمرات آمریکا و سپس دولت فدرال ایالات متحده نیز با استفاده از ارزهای فیات آزمایش‌های مختلفی را انجام دادند.

در قرن بیستم، ایالات متحده دوباره به استفاده از ارز مبتنی بر کالا تا حدودی به‌صورت محدود بازگشت. در سال 1933، دولت به کار مبادله پول کاغذی به طلا خاتمه داد. در سال 1972، تحت ریاست جمهوری نیکسون، ایالات متحده استاندارد طلا را به طور کامل کنار گذاشت و به سیستم ارزی فیات روی آورد. این مسئله منجر به استفاده از پول فیات در سراسر جهان شد.

ارز فیات در مقابل استاندارد طلا

سیستم استاندارد طلا اجازه تبدیل تاریخچه ارز فیات اسکناس‌های کاغذی به طلا را می‌داد. در واقع، تمام پول کاغذی توسط مقدار محدودی طلا که در اختیار دولت بود، پشتیبانی می‌شد. بر اساس یک سیستم ارزی مبتنی بر کالا، دولت‌ها و بانک‌ها تنها در صورت داشتن ارزش مساوی از فروشگاه‌های طلا می‌توانند ارز جدید را به اقتصاد وارد کنند. این سیستم توانایی دولت در ایجاد پول و افزایش ارزش پول آن‌ها را صرفاً براساس عوامل اقتصادی محدود كرد.

از طرف دیگر، تحت سیستم ارزی فیات، پول ممکن است به چیز دیگری تبدیل نشود. با پول فیات، مقامات می‌توانند به طور مستقیم بر ارزش پول خود تأثیر بگذارند و آن را به شرایط اقتصادی گره بزنند. دولت‌ها و بانک‌های مرکزی کشورهایشان کنترل بسیار بیشتری بر سیستم های ارزی دارند. آن‌ها می‌توانند به رویدادهای مختلف مالی و بحران‌ها با ابزارهای مختلف مانند ایجاد بانک‌داری ذخیره کسری و اجرای تسهیل کمی پاسخ دهند.

مدافعان استاندارد طلا معتقدند که یک سیستم ارزی مبتنی بر کالا از ثبات بیشتری برخوردار است زیرا به‌طور فیزیکی و ارزشمند پشتیبانی می‌شود. طرفداران فیات مخالف این هستند که قیمت طلا جز ثبات نبوده است. در این زمینه، ارزش هر دو ارز مبتنی بر کالا و پول فیات می‌تواند نوسان داشته باشد. اما با وجود یک سیستم ارزی فیات، دولت دارای انعطاف پذیری بیشتری برای اقدام در شرایط اضطراری اقتصادی است.

نکات مثبت و منفی استفاده از پول ارزی فیات

اقتصاددانان و سایر کارشناسان مالی در حمایت از فیات اتفاق نظر ندارند. مدافعان و مخالفان با شور و اشتیاق این سیستم ارزی را مطرح و آن را بررسی می‌کنند.

• کمبود: پول فیات تحت تأثیر کمبود کالای فیزیکی مانند طلا تحت تأثیر قرار نمی‌گیرد.
• هزینه: تولید پول فیات نسبت به پول مبتنی بر کالا مقرون به صرفه است.
• پاسخ‌گویی: پول فیات به دولت‌ها و بانک‌های مرکزی آن‌ها انعطاف پذیری در رسیدگی به بحران‌های اقتصادی را می‌دهد.
• تجارت بین‌الملل: پول فیات در کشورهای جهان مورد استفاده قرار می‌گیرد و آن را به یک نوع ارز قابل قبول برای تجارت بین‌الملل تبدیل می‌کند.
• راحتی: برخلاف طلا، پول فیات به ذخایر فیزیکی متکی نیست که به ذخیره‌سازی، محافظت، نظارت و سایر درخواست‌های پرهزینه احتیاج دارند.
• از نظر تاریخی دارای ریسک: از نظر تاریخی، اجرای سیستم‌های ارزی فیات به طور معمول منجر به سقوط مالی می‌شود، که نشان می‌دهد این سیستم‌ها برخی از ریسک‌ها را به همراه دارند.

ارز فیات در مقابل ارز دیجیتال

پول فیات و ارز پایدار در بازار خرید ارز دیجیتال از این نظر مشترک هستند که هیچ یک از آن‌ها توسط کالای فیزیکی پشتیبانی نمی‌شوند، اما در اینجا شباهت به پایان می‌رسد.

در حالی که پول فیات توسط دولت‌ها و بانک‌های مرکزی کنترل می‌شود، ارزهای رمزپایه و بازار خرید ارز دیجیتال اساساً غیرمتمرکز هستند، که بیشتر به‌دلیل یک دفتر توزیع شده دیجیتال به نام بلاک چین است.

تفاوت قابل توجه دیگر بین این دو سیستم ارزی، نحوه تولید هر یک از این اشکال پول است. بیت کوین، مانند اکثر ارزهای رمزپایه در بازار فروش و یا خرید ارز دیجیتال، یک منبع کنترل شده و محدود دارد.

ارزهای رمزنگاری شده به عنوان یک شکل دیجیتالی از پول، هیچ همتای فیزیکی ندارند و بدون حاشیه هستند و باعث می‌شود محدودیت آن‌ها در معاملات جهانی خرید ارز دیجیتال کمتر باشد. علاوه بر این، معاملات خرید ارز دیجیتال یا فروش آن‌ها برگشت‌پذیر نیستند و ماهیت ارزهای رمزنگاری شده در مقایسه با سیستم فیات، ردیابی را بسیار دشوارتر می‌کند.

قابل ذکر است، بازار ارزهای رمزپایه و خرید ارز دیجیتال کوچک‌تر است و بنابراین از نوسانات بیشتری نسبت به بازارهای سنتی برخوردار است. این احتمالاً یکی از دلایلی است که ممکن است بازار خرید ارز دیجیتال به‌طور کامل و جهانی پذیرفته نشده‌اند، اما با رشد و بلوغ اقتصاد رمزنگاری و بازار خرید ارز دیجیتال، نوسانات احتمالاً کاهش می‌یابد.

جمع‌بندی

آینده هر دو نوع ارز به هیچ وجه قطعی نیست. در حالی‌که ارزهای رمزپایه و بازار خرید ارز دیجیتال هنوز راهی طولانی در پیش دارند و مسلماً با چالش های بیشتری روبرو خواهند شد، تاریخچه پول فیات آسیب‌پذیری این شکل از پول را نشان می‌دهد. این دلیل بزرگی است که بسیاری از مردم در حال بررسی امکان حرکت به سمت سیستم رمز ارز برای معاملات مالی خود هستند. (حداقل در برخی از موارد).

یکی از ایده‌های اصلی ایجاد بیت کوین، ارزهای رمزپایه و بازار خرید ارز دیجیتال، کشف شکل جدیدی از پول است که در شبکه توزیع شده نظیر به نظیر ساخته می‌شود. احتمالاً بیت کوین برای جایگزینی کل سیستم ارزی فیات ایجاد نشده است بلکه برای ارائه یک شبکه اقتصادی جایگزین ایجاد شده است. هنوز هم مطمئناً این پتانسیل را دارد که بتواند یک سیستم مالی بهتر را برای جامعه بهتر ایجاد کند.

ارز فیات چیست و چه تفاوتی با ارز دیجیتال دارد؟

تا حالا به این فکر کرده‌اید که پول‌های کاغذی امروز، از کجا آمدند؟ یا مثلا چرا پول به صورت کاغذ درآمد؟ ارز فیات چیست؟ اینکه گفته می‌شود ارزش پول یک کشور بالاست، این ارزش چگونه ایجاد می‌شود؟ امروز، مفهوم «ارز» یا همان پول در حال تغییر است و ما شاهد آن هستیم که روز به روز استفاده از ارزهای دیجیتال مثل بیت کوین، بیشتر می‌شود.

اگر به شناخت مفهوم پول و تاریخچه آن علاقه‌مند هستید، توصیه می‌کنیم حتما ارز فیات چیست را بخوانید.

ارز فیات چیست؟

معنای دقیق ارز فیات چیست؟ آیا ارز فیات همان پول‌های کاغذی است که امروز در جیب همه افراد وجود دارد؟ عجله نکنید، ابتدا بهتر است بدانید که به هر چیز انتقال‌دهنده ارزش بین دو نفر، ارز گفته می‌شود. گاهی این ارزش از طریق همان پول رایج منتقل می‌شود. ممکن است از ارزهای دیگری مثل ارزهای دیجیتال هم برای انتقال ارزش استفاده شود.بهتر است فعلا به بحث خودمان برگردیم.

پول یا ارز فیات، آن دسته از ارزهایی هستند که توسط دولت‌ها (بانک‌های مرکزی) چاپ و توزیع می‌شوند. ممکن است برخی از این ارزهای فیات با طلا یا نقره‌ای که در خزانه بانک مرکزی قرار دارد، پشتیبانی شوند.

البته، گاهی هم یک ارز فیات با کالای فیزیکی مثل طلا پشتیبانی نمی‌شود و ارزشش را از دولتی که آن را چاپ کرده، می‌گیرد. یعنی زمانی که مردم یک کشور به دولتی اعتماد کرده و تاریخچه ارز فیات آن را انتخاب می‌کنند، ناخودآگاه به پول چاپ‌شده آن نیز اعتماد خواهند کرد.

ارزش پول یا ارز فیات به میزان عرضه آن و ثبات سیاسی و اقتصادی دولتی که آن را منتشر کرده، بستگی دارد. همین پول‌های رایج مثل دلار، یورو و ریال که به‌طور روزمره از آن استفاده می‌کنید، ارز فیات هستند.

پول یا ارز فیات چگونه کار می‌کند؟

ارزشی که در ارز فیات وجود دارد، فقط به این دلیل است که یک دولت از آن پشتیبانی می‌کند. این عامل موجب می‌شود مردم نیز به‌طور ناخواسته به ارزشمند بودن این ارزها اعتماد کنند. قبلا دولت‌ها برای اینکه پول‌های کاغذی چاپ و توزیع کنند، مقدار مشخصی از کالای فیزیکی ارزشمند مثل طلا یا دلار را در خزانه بانک مرکزی قرار می‌دادند. مردم هم می‌توانستند این پول‌های کاغذی را هر زمان که خواستند به بانک‌ها بازگردانند و به جای آن طلا بگیرند.

پشتوانه ارز فیات چیست؟

امروزه خبری از پشتوانه طلا یا نقره برای پول یا همان ارزهای فیات نیست! در واقع، مردم به اعتبار دولت‌ها به ارزشمند بودن ارز فیات اعتماد می‌کنند. دلار، یورو و دیگر ارزهای مطرح جهان، همگی ارز فیات هستند. جالب است بدانید کلمه فیات، ریشه لاتین داشته و به «توافق طرف‌ها روی یک چیز» اشاره دارد. پس ارز فیات، ارزی است که طرف‌ها روی ارزشمند بودن آن به توافق می‌رسند.

به دلیل اینکه ارزهای فیات از پشتوانه فیزیکی برخوردار نیستند، بنابراین این ارزها ممکن است در طول زمان، ارزش خودشان را در نتیجه تورم از دست بدهند. بخشی از این تورم هم می‌تواند در اثر چاپ و عرضه زیاد این ارزها توسط بانک مرکزی ایجاد شود.

حالا با توضیحاتی که دادیم، تصور کنید روزی، مردم اعتمادشان را به دولت از دست بدهند. در این صورت، ارزش ارز رایج آن کشور روز به روز کمتر می‌شود. در مقابل، ارزهایی که پشتوانه‌ آن‌ها طلاست، اینگونه نیستند. این ارزها به دلیل اینکه همیشه تقاضا برای طلا و جواهرات وجود دارد، ارزش خود را در هر حالتی حفظ می‌کنند.

بررسی تاریخچه ارز فیات

حالا که با مفهوم ارز فیات آشنا شدید، بهتر است بدانید که تاریخچه ارز فیات چیست. ارزهای فیات، اولین بار در قرن دهم میلادی و در چین متولد شدند. این ارزها از اواخر حکومت سلسله مینگ در چین به وجود آمدند. اما چگونه؟ چین در آن زمان هم جمعیت بالایی داشت و تقاضا برای سکه و پول‌های فلزی، بیشتر از کل موجودی فلزات گرانبها در این کشور بود.

حکومت تصمیم گرفت که روی تکه‌های کاغذ، ارزشی معادل پول‌های فلزی بگذارد تا مردم بتوانند به‌جای سکه، از سفته‌های اعتباری استفاده کنند. مردم چین نیز از قبل با مفهوم این سفته‌ها آشنا بودند، بنابراین، خیلی زود استفاده از این کاغذها را به جای سکه پذیرفتند.

با روی کار آمدن سلسله سونگ در چین، تجارت نیز در این کشور و به‌ویژه منطقه سیچوان رونق زیادی گرفت. کم‌کم تجار و کسب و کارهای خصوصی هم اقدام به صدور سفته‌های اعتباری کردند. کار به جایی رسید که صدور این کاغذهای اعتباری به وزارت دارایی چین سپرده شد.

غربی‌ها هم استفاده از پول کاغذی را از قرن هجدهم شروع کردند. کشورهایی مثل فرانسه و آمریکا اوراق اعتباری را صادر کردند که افراد می‌توانستند از آن‌ها برای پرداخت‌های خودشان استفاده کنند.

در ابتدای قرن بیستم، دولت آمریکا به مردم وعده داد که هرکس بخواهد، می‌تواند در قبال اسکناس یا پول کاغذی خود، کالاهای ارزشمندی مثل طلا دریافت کند. البته، به دلیل جنگ داخلی آمریکا و نیاز به بازسازی بسیاری از زیرساخت‌ها در این کشور، این برنامه لغو شد.

در نهایتا این ریچارد نیکسون، رئیس‌جمهور وقت آمریکا بود که در سال 1971، اقدامات اقتصادی و پولی جدید را به اجرا درآورد. در نتیجه این اقدامات، آمریکا قابلیت تبدیل مستقیم دلار به طلا را لغو کرد، چون ذخیره طلا در آن زمان روبه کاهش بود. پس از آن، بیشتر کشورها هم تولید ارزهای فیات را تاریخچه ارز فیات آغاز کردند.

مزایای ارز فیات چیست؟

ارز فیات اگر بتواند اهداف مشخص‌شده برای اقتصاد کشورها را به‌درستی انجام دهد، مزایای مناسبی خواهد داشت. مهم‌ترین این اهداف، حفظ ارزش دارایی‌ها و ساده‌سازی مبادلات و داد و ستد بین افراد است. استفاده از ارزهای فیات، حساب و کتاب در خرید و فروش کالا را هم ساده‌تر می‌کند.

از آنجا که موجودی ارزهای فیات مثل طلا یا نقره محدود نیست، بانک مرکزی کنترل بیشتری روی توزیع و موجودی این ارزها دارد. بانک‌های مرکزی می‌توانند متغیرهای اقتصادی مثل سیستم اعتبار (وام‌دهی)، نقدینگی و نرخ بهره بانکی را مدیریت کنند. برای نمونه، فدرال رزرو آمریکا (بانک مرکزی) دو وظیفه دارد: پایین نگه‌داشتن نرخ بیکاری و تورم.

معایب ارز فیات چیست؟

بحران مسکن آمریکا در سال 2007 ، باعث زنجیره‌ای از بحران‌ها و رکود بزرگ اقتصادی در جهان شد. به‌دنبال همین اتفاقات بود که همه متوجه شدند بانک‌های مرکزی همیشه قادر به جلوگیری از رکود و نابسمانی اقتصادی نیستند.

به‌علاوه، زمانی که از ارزهای فیات در اقتصاد یک کشور استفاده می‌شود، امکان بروز حباب قیمتی هم بالا می‌رود. دلیل، این است که موجودی و عرضه ارزهای فیات نامحدود است و بانک مرکزی هرچقدر که بخواهد می‌تواند پول چاپ کند.

بهتر است با ذکر یک مثال، درک بهتری از معایب ارز فیات داشته باشیم. بدترین شیوه استفاده از ارزهای فیات، در ابتدای دهه اول سال 2000 و در کشور زیمباوه اتفاق افتاد. بانک مرکزی این کشور در پاسخ به عمیق‌ترین مشکلات اقتصادی، چاپ پول با سرعت بالا را در دستور کار قرار داد. این تاریخچه ارز فیات سیاست به بروز ابرتورم منجر شد. این ابرتورم به رقم باورنکردنی 230 تا 500 میلیارد درصد در سال 2008 رسید! قیمت‌ها به سرعت سر به فلک کشیدند و مردم زیمباوه مجبور بودند برای خرید یک تخم مرغ، چند کیف پر از پول پرداخت کنند. در اوج این ابرتورم، هر 100 تریلیون دلار زیمباوه، ارزشی معادل 40 سنت آمریکا داشت.

سوالات متداول

چرا ارز فیات با ارزش است؟

بر خلاف ارزهای با پشتوانه فیزیکی مثل طلا، ارزهای فیات کاملا بر پایه اعتماد مردم به دولت‌ها شکل می‌گیرند. دولت‌ها از افراد می‌خواهند تا مالیات خودشان را از طریق پول فیات بپردازند. این موضوع هم باعث اعتماد بیشتر افراد به ارزهای فیات می‌شود.

برخی دیگر هم باور دارند که ایده اصلی پول، همان ایده اعتبار در برابر بدهی است. یعنی شما با پول، اعتباری را منتقل یا دریافت می‌کنید. پس مهم نیست که پول حتما از یک پشتوانه فیزیکی برخوردار باشد.

چرا اقتصادهای مدرن پول فیات را ترجیح می‌دهند؟

تا پیش از قرن بیستم، بیشتر کشورها پول‌شان را بر پایه یک پشتوانه مثل طلا یا دیگر کالاهای اولیه چاپ و توزیع می‌کردند. با رشد و توسعه تجارت بین‌الملل و جهانی شدن امور مالی، نیاز به پول هم افزایش فوق‌العاده‌ای داشت.

از طرف دیگر، مقدار طلایی که از معادن استخراج می‌شد، محدود بود و بانک‌‌های مرکزی نمی‌توانستند پشتوانه طلا را برای پول‌های زیادی که چاپ می‌کنند، قرار دهند. این موضوع باعث اختلال در بازارها و بازرگانی جهانی شد. ارزهای فیات کنترل و انعطاف بیشتری را در اختیار دولت‌ها قرار می‌دهند تا سیاست‌های مالی و پولی خودشان را بهتر مدیریت کنند.

چند گزینه جایگزین ارز فیات چیست؟

امروزه بیشتر کشورها در مبادلات روزمره خودشان از ارزهای فیات استفاده می‌کنند؛ چرا که فراوانی، در دسترس بودن و قابلیت حمل آن نسبت به فلزات ارزشمندی مثل طلا بسیار بیشتر است. البته، در همه کشورها امکان خرید طلا یا سکه‌های طلا وجود دارد، اما کاربرد آن بیشتری برای ذخیره‌سازی و سرمایه گذاری بلندمدت است.

رمز ارزهایی مثل بیت کوین در یک دهه اخیر متولد شده‌اند. گفتیم که ارزهای فیات ممکن است به‌صورت فراوان توسط بانک‌های مرکزی چاپ شوند. این موضوع می‌تواند باعث تورم یا ابر تورم شود. اما رمز ارزهایی مثل بیت کوین، شکل دیجیتالی از پول هستند که در یک دهه گذشته ساخته شده‌اند. موجودی بیت کوین محدود بوده و از این نظر شبیه به طلاست. یعنی در برابر تورم مقاوم است.

شاید از خودتان بپرسید که آیا ارز فیات و رمز ارزها مشابه هستند؟ هم بله هم خیر. ادامه مطلب را بخوانید تا متوجه اصل موضوع شوید!

تفاوت ارز دیجیتال و ارز فیات چیست؟

ارزها از هر شکل و جنسی که باشند، دو هدف اصلی را دنبال می‌کنند: ابزاری برای مبادله و حفظ ارزش دارایی. رشد ناگهانی استقبال از ارزهای دیجیتال، این سوال را برای بسیاری ایجاد کرده که آیا ارزهای فیات همچنان رایج‌ترین ارز برای مبادلات خواهند بود؟

با تولد بیت کوین در سال 2009، مفهوم رمز ارزها هم خلق شد. رمز ارزها، ارزهای مجازی هستند؛ یعنی وجود فیزیکی ندارند و با استفاده از فناوری بلاکچین ایجاد می‌شوند. بلاکچین یک بستر برای ذخیره و تایید تراکنش‌ها است. بلاکچین که بستری برای مبادلات با استفاده از رمز ارزهاست، توسط همه اعضای آن کنترل و مدیریت می‌شود. یعنی خبری از یک نهاد مرکزی مثل بانک نیست.

بسیاری از کارشناسان باور دارند که ارزهای دیجیتال به‌زودی جایگزین ارزهای فیات می شوند. به این دلیل که با استفاده از ارزهای دیجیتال می‌توانیم تراکنش‌های فوری را انجام دهیم. در واقع، اگر مردم قرار باشد برای استفاده از ارزهای فیات به دولت‌ها اعتماد کنند، با استفاده از رمز ارزها به فناوری بلاکچین اعتماد می‌کنند.

این روزها، بسیاری از فروشندگان آنلاین، رمز ارزها را به‌عنوان روش پرداخت می‌پذیرند. با این حال، مقیاس استفاده از بیت کوین، خیلی محدودتر از ارزهای فیات است. پس بیت کوین و سایر رمز ارزها، مسیر درازی را برای رسیدن به ارزهای فیات پیش رو دارند.

البته، رمز ارزها منتقدانی هم دارند. این عده می‌گویند که ارزهای دیجیتال مثل بیت کوین، نوسان بالایی دارند. نوسان بالا باعث شده تا این ارزها برای استفاده روزمره مناسب نباشند. تصور کنید که یک چک را از محل کارتان را به شکل بیت کوین می‌گیرید. ممکن است صبح که از خواب بلند می‌شوید، ارزش بیت کوین افزایش یا کاهش یافته باشد!

مقایسه بیت کوین و ارز فیات

در واقع، رایج‌ترین کاربرد بیت کوین، ذخیره ارزش دارایی افراد است. بیت کوین به دلیل موجودی محدودی که دارد، نقشی شبیه به طلا را پیدا کرده است. بیشتر افراد بیت کوین می‌خرند تا یک سرمایه‌گذاری بلندمدت را انجام دهند.

بیت کوین هم مثل فلزات گرانبها، استخراج می‌شود، اما نه توسط کارگران در دل کوه. در استخراج بیت کوین به‌جای کارگران معدن، از کامپیوترهای استخراج (ماینینگ) استفاده می‌شود. به‌علاوه، خبری از معدن‌های زیر زمینی هم نیست و بلاکچین، جایی است که بیت کوین از آن استخراج می‌شود. تعداد کل بیت کوین‌هایی که وجود دارد، 21 میلیون بوده و تاکنون حدود 5/18 میلیون بیت کوین استخراج شده است.

در مقابل، موجودی ارزهای فیات مثل دلار، نامحدود است و بانک مرکزی می‌تواند بی‌نهایت از آن را چاپ و توزیع کند.

سخن آخر

ارز فیات، همان اسکناسی است که در دست دارید. ارزهای فیات مثل دلار و یورو، توسط بانک‌های مرکزی چاپ و توزیع می‌‌شوند. در قرن‌های گذشته، به ازای هر اسکناس، مقداری طلا یا نقره در بانک نگهداری می‌شد که پشتوانه آن بود.

اما حالا خبری از پشتوانه طلا یا نقره نیست و ارزهای فیات امروز، هیچ پشتوانه‌ای ندارند. در واقع، اعتبار ارزهای فیات، دولت‌هایی هستند که آن‌ها را چاپ می‌کنند و مردم هم به همین دولت‌ها اعتماد می‌کنند.

تاریخچه پول و ارزهای فیات (ویدیوی نحوه اختراع پول)

الوین تافلر Alvin Toffler در کتاب سه موج Third Wave سیر تحول زندگی انسان ها را از عصر کشاورزی و بعد از ان عصر صنعت و در نهایت عصر آی تی IT بطور کامل توضیح داده است. در هر دوره ای نوع تجارت شکل خاصی داشت. مثلا در عصر کشاورزی بیشتر مبادله کالا با کالا مرسوم بود و سپس در عصر صنعت بانک ها بوجود امدند و عصری که الان ما داریم در ان زندگی میکنیم همه چیز را در بستر اینترنت و تکنولوژی خلاصه کرده است. این ویدئو در مورد تغییرات سیستم پولی و نحوه شکل گیری و اختراع پول بوده و اینکه چرا ارزهای دیجیتال شکل بهتری از واحد های پولی بوده و در میان مردم محبوبیت پیدا کرده اند. ویدئو را تا انتها ببینید و مطالب مرتبط با ویدئو را هم که در ادامه برای شما ذکر کرده ایم، مطالعه نمایید. تا بطور کامل با این موضوع آشنایی پیدا کنید.

در این مقاله میخوایم تاریخچه پول و ارزهای فیات رو بررسی کنیم. وقتی صحبت از پول میشه، احتمالا در ذهن هممون تصویر چند تا اسکناس و کارت بانکی تداعی میشه. ولی خب مفهوم پول فراتر از این چیزا هستش و تاریخچه پر فراز و نشیبی داشته تا به اینجا رسیده. در دنیای کنونی، پول وسیله همه مبادلات هستش و همه ما روزانه برای پول در آوردن تلاش می کنیم و مایحتاج روزانه و اسباب زندگی رو با همین پول تهیه می کنیم. در این مقاله قصد داریم به بررسی تاریخچه پول بپردازیم و ببینیم که بشر از ابتدا برای تهیه لوازم مورد نیاز خودش چه کار هایی انجام میداده و این روند تکاملی چه طور پیش رفته و در حال حاضر در کدوم نقطه ایستادیم چون قبل از اینکه بدونیم ارز دیجیتال چیست باید بدونیم پول چطوری تکامل پیدا کرده. مطالب بطور کامل در فایل ویدئویی ارائه شده اند و این مقاله هم قراره بصورت تکمیلی در مورد تاریخچه پول توضیحات لازم رو ارائه بده که قطعا براتون مفید خواهد بود.

از مبادله کالا به کالا تا اختراع سکه

بشر در همون ابتدا متوجه شد که باید ابزاری داشته باشه تا با اون نیاز هاشو برطرف کنه. برای اولین بار در عصر کشاورزی چیزی که به ذهن بشر خطور کرد، مبادله کالا به کالا بود. در این سیستم هر کس کالا های مازاد خودش رو در ازای دریافت یک کالای مورد نیاز، به دیگری میداد. برای مثال کسی که لباس اضافی داشت، در ازای دریافت غذا، لباسش رو به کسی میداد که غذای اضافه تری داره. این سیستم مدتها در بین بشر بدوی رایج بود. به مرور زمان، مشکلات عدیده ای در همچنین سیستمی به وجود اومد. برای مثال هر کسی نمی تونست کالای مورد نیازشو پیدا کنه یا بر سر ارزش کالا های مبادله شده اختلاف پیش میومد. مثلا اگر کسی یک گاو داشت نمی تونست نصف اون رو بده و در ازای اون نصف گاو کالای مورد نیاز خودش رو بگیره. این مشکلات باعث شد که مفهومی با عنوان پول کالایی (Commodity money) شکل بگیره و یک عده برای تهیه کالا های مورد نیاز سفر کنن. در این سیستم با توجه به منطقه جغرافیایی، کالای با ارزش اون منطقه مثل نمک، توتون، شکر و . رو به عنوان پول و ابزار مبادله در نظر می گرفتن. این سیستم هم مدت زیادی دوام نیاورد و مشکلات قبلی تا حدی تکرار شد. یکی از مشکلات این سیستم مبادله این بود که بعضی از این کالا ها به مرور زمان یا فاسد می شدن یا در اثر حمله افات از بین می رفتن. این شد که بشر به این فکر افتاد تا از چیزایی به عنوان ابزار مبادله استفاده کنه که هم کمیاب باشه و هم ذخیره کننده ارزش که مورد قبول همه هست. این ایده در نهایت به شکل گیری پول و تولید سکه های فلزی به عنوان پول و وسیله تجارت و معامله بدل شد.

عصر سکه های فلزی

بعد از سیستم مبادله کالا به کالا، سیر تکامل پول رسید به سکه های فلزی. معمولا جنس سکه ها از فلزات کم یاب تری مثل طلا، نقره و مس انتخاب میشد و هر حکومت محلی برای خودش سکه ضرب می کرد. این سکه ها چون از جنس فلز بودن و خیلی راحت با ذوب کردن میشد تغییر شکلشون داد، مورد قبول همه بودن و این شد که عصر سکه های فلزی در تاریخ اقتصاد دنیا شروع شد. با اینکه سکه های فلزی به عنوان پول، یک تکامل و پیشرفت تلقی میشد و نسبت به مبادله کالا به کالا و خیلی از مشکلات رو حل کرده بود، اما خود همین پدیده ها مشکلات خاص خودش رو داشت. برای مثال یک تاجر که می خواست کالا هایی رو از جای دور تهیه کنه، تاریخچه ارز فیات باید حجم زیادی از این فلزات رو با خودش حمل می کرد و علاوه بر مشکل حمل، در مسیر با انواع چالش های دیگه مثل حمله راهزن ها و دزد ها هم روبرو بود. این مسئله اونقدری جدی بود که در نهایت انسان رو به این واداشت که به راه حل هایی متوسل بشه که بدون نیاز به انتقال حجم زیادی از سکه های فلزی، انتقال ارزش انجام بده و باهاش مبادله و تجارت داشته باشه. در ادامه می رسیم به آغاز فرآیند شکل گیری بانک ها.

شکل گیری بانک ها

به تدریج خزانه هایی شکل گرفتن که سکه ها رو دریافت می کردن و در ازای اون رسیدی میدادن؛ مبنی بر اینکه صاحب این رسید این مقدار طلا در خزانه ما داره. رفته رفته با افزایش و توسعه این خزانه ها، این موجودیت ها شروع کردن به همکاری و رسید ها و حواله های همدیگه رو به رسمیت شناختن. به این شکل که یک بازرگان سکه ها رو به خزانه شهر خودشون تحویل می داد و حواله ای می گرفت، در شهر مقصد با تحویل اون حواله با خزانه اون شهر می تونست معادل اون طلا بگیره یا اصلا با خود اون حواله معامله و تجارت انجام بده. این شروعی بود بر روند شکل گیری موجودیتی به نام بانک. بانک ها تقریبا همه مشکلات حمل و نقلی و امنیتی انتقال پول رو حل کردن و رفته رفته کامل تر و کامل تر شدن.

قدم بعدی بانک ها، تولید و توزیع پول کاغذی بود. چینی ها برای اولین بار اومدن همه سکه ها رو تو خزانه قرار دادن و به ازای هر یک سکه یک رسید کاغذی چاپ کردن و به صاحبان سکه ها دادن. در سیستم جدید دیگه هیچ سکه فلزی رد و بدل نمیشد و سکه ها همیشه تو خزانه باقی می موندن و مردم با رسید های اونا که چیزی معادل اسکناس های امروزی بود، معامله و خرید و فروش می کردن. تا اینجای کار همه چیز خوب بود ولی صاحبان بانک ها شروع به سو استفاده کردن، بانک ها رسید هایی بدون ذخیره سکه چاپ میکردن و از اون برای خرید کالا ها استفاده می کردن. این باعث شد تا بحث پول دون پشتوانه پیش بیاد. بانک ها از این که مردم از مقدار ذخایر طلا و سکه خبر نداشتن، سو استفاده می کردن در جهت چاپ و انتشار بی رویه رسید کاغذی یا اسکناس.

معاهده برتون وودز (Bretton Woods)

برتون وودز (Bretton Woods) توافقی هستش که در سال 1944 میلادی میان کشور های بزرگ و فاتحان جنگ جهانی دوم امضا و به موجب این توافق دلار امریکا به عنوان ارز ذخیره جهانی به رسمیت شناخته شد. این معاهده، یک سیستم جدید پولی جهانی را پایه‌گذاری و دلار رو به عنوان ارز جهانی جایگزین استاندارد طلا کرد و به این ترتیب، جایگاه امریکا به عنوان قدرت غالب در عرصه اقتصاد جهانی تثبیت شد. در این توافق هر 35 دلار امریکا با یک انس طلا ارزش گذاری شد. در این توافق نامه امریکا متعهد شده بود که در ازای دلار هایی که به کشور ها میده، طلا ذخیره سازی کنه و هر موقع صاحبان دلار بخوان، بتونن در ازای پس دادن دلار، طلا هاشون رو پس بگیرن.

امریکا هیچ وقت به این بند توافق نامه پایبند نبود و با چاپ بی پشتوانه دلار و صادرات اون در ازای خرید کالای با ارزش، استعمار ارزی به راه انداخت و تورم خودش رو روی اقتصاد سایر کشور ها سرشکن کرد. این امر در ابتدا باعث اعتراض یک سری از کشور های اروپایی شد و خواستن طلا هاشون رو پس بگیرن ولی نیکسون رییس جمهور وقت امریکا در سال 1972 عملا توافق نامه برتون وودز رو ملغی کرد و اعلام کرد که امریکا طلای کسی رو پس نخواهد داد و دلار همچنان باید ارز بین المللی باشه. از تاریخچه ارز فیات اون موقع به بعد کسی زورش به دلار امریکا نرسیده و امریکا با سو استفاده از قدرت و موقعیتش، دلار های بی پشتوانه رو به اقتصاد جهانی تزریق می کنه.

بانک مرکزی و پول های ملی کشور ها

در هر کشوری بانک مرکزی مسئول تنظیم مقررات و ضابطه های پولی و مالی هستش. هر کشوری پول ملی خودش رو داره. ارز های مختلف که هر کدوم از مبدا یک کشور مشخص هستن، هر کدوم ارزشی دارن و معمولا ارزش سایر ارز ها رو با دلار امریکا میسنجن. در حال حاضر اینکه پشتوانه پولی یک کشور طلا یا سایر چیز های با ارزش باشه تقریبا دیگه موضوعیت نداره و ارزش پول یک کشور رو قدرت و مقبولیت بین المللی اون کشور و ذخایر ارزیش تعیین می کنه. تولید نقدینگی و خلق پول بدون پشتوانه توسط دولت ها برای جبران کسری بودجه انجام میشه که بار تورمی بر مردم اون کشور تحمیل خواهد کرد.

سخن پایانی

در این مقاله در مورد اختراع پول و تاریخچه پول و روند تکاملی اون در طول تاریخ صحبت کردیم. دیدیم که چطور بشر از عصر مبادله کالا به کالا به عصر ضرب سکه های فلزی رسید و بعدش حرکت کرد به سوی بانک داری. درسته شکل گیری بانک ها، پیشرفت بزرگی بود و خیلی از مشکلات رو حل کرد ولی بانک ها و قدرت های ذی نفوذ بانک ها هیچ وقت حق امانت داری رو ادا نکردن و خلق پول بدون پشتوانه همواره معضل اقتصاد جهانی بوده. ارزهای دیجیتال یا همون رمزارزها بعد از همه این تغییرات از سال 2008-2009 با پیدایش بیت کوین بوجود اومدن که در ویدئوهای دیگه ارز سنج اطلاعات کامل و تخصصی در اون زمینه ارائه کردیم.

ارز فیات

در این بخش از وبلاگ صرافی رویال در مورد چیستی و انواع ارزهای مختلف قراره صحبت کنیم.

آشنایی با انواع سامانه معاملات ارزی مرتبط با صرافی ها (سامانه نیما و سنا)

بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران،در سال‌های متمادی بنا بر نیاز کشور و شرایط حساس موجود، اقدام به تولید انواع سامانه معاملات ارزی متعدد جهت برآوردن نیاز خرد و عمده ی حواله و اسکناس مطابق با قوانین ارزی کشور، نموده است. این در حالی است که در خرداد سال ۱۴۰۱ با توجه به افزایش ناگهانی قیمت دلار در بازار آزاد و .

تاریخچه دلار، چرا دلار ارز مرجع بین‌المللی است و ما نمی‌توانیم آن را از مبادلات مرتبط با تحریم حذف کنیم ؟ به همراه ویدئو

قرارداد ۱۹۴۴ برتون وودز‌ (Bretton Woods) مهم‌ترین سرنخ در موضوع ارزش و جایگاه بین المللی دلار امروزی می باشد. قبل از این قرارداد، اکثر کشورها طبق استاندارد طلا عمل ‌می‌کردند. کشورهای در حال توسعه نشستی برگزار کردند تا نرخ ارز را، برای تمام ارزها به قیمت دلار ثابت نگه دارند چون در آن زمان ایالات متحده بزرگترین ذخایرِ طلای جهان .

روش های انتقال ارز بین المللی

انتقال ارز، از دیروز تا امروز در دنیای به سرعت در حال تغییر امروز، همه چیز آنلاین اتفاق می‌افتد. ما نمیدانیم چگونه به این نقطه رسیده‌ایم ولی می‌توانیم پله پله به عقب برگردیم تا بفهمیم چه چیزی ما را به نقطه امروزی‌ رسانده است. ۱۵۰ سال گذشته شاهد تحولاتی در صنعت پرداخت و انتقال ارز بوده‌ایم. البته تغییر در چشم‌انداز .

تاریخچه انتقال ارز

در دنیای به سرعت در حال تغییر امروز، همه چیز آنلاین اتفاق می‌افتد. ما نمیدانیم چگونه به این نقطه رسیده‌ایم ولی با بررسی تاریخچه انتقال ارز و تغییر و تحولات این حوزه در طی ۱۵۰ سال گذشته، می توانیم چشم انداز بهتری از آینده نقل و انتقال ارز از کشورهای مختلف داشته باشیم. پول همواره بخشی از تاریخچه ۳۰۰۰ ساله‌ .

جاهای دیدنی استانبول، آنکارا، آنتالیا و ازمیر در یک نگاه

ترکیه از جمله کشورهای توریستی دنیا محسوب می شود. استانبول، ازمیر، انکارا و انتالیا از جمله شهرهای مهم ترکیه هستند. در این مطلب در مورد جاهای دیدنی ترکیه از جمله جاهای دیدنی استانبول، جاهای دیدنی ازمیر، جاهای دیدنی آنکارا و آنتالیا صحبت می کنیم. آب و هوای خوب و جذابیت های گردشگری فراوان، صنعت توریسم را در این کشور گسترش .

نقاط دیدنی ترکیه| ترکیه کجا بریم؟

ترکیه هر ساله مهاجران زیادی را به سمت خود جذب می کند. هم وطنان مان هم تمایل زیادی به سفر به این کشور دارند. ازمیر، کوش آداسی، بدروم و… از جمله شهرهای جذاب ترکیه برای توریست ها هستند. مناطق دیدنی ترکیه از جمله جاهای دیدنی کوش آداسی، جاهای دیدنی بدروم و دیدنی های ازمیر بسیار زیاد است. در این مطلب .

برای سفر به ترکیه چه مدارکی لازم است؟ وسایل لازم برای سفر به ترکیه چیست؟

ترکیه از جمله کشورهایی است که همواره مورد توجه توریست ها از کشورهای مختلف است. جاذبه های فراوان و جذابیت های این کشور، از دلایل تمایل افراد به سفر به آن است. برای سفر به ترکیه چه مدارکی لازم است؟ وسایل لازم برای سفر به ترکیه کدامند؟ این سوالات و مشابه آن ها، قطعا برای شما هم وجود دارد. چه .

نحوه خرید ارز مسافرتی ۱۴۰۱ + بروز رسانی بخش نامه جدید بانک مرکزی

ارزهای مسافرتی به مسافران جهات سفر به کشورهای مختلف تعلق می گیرد. در واقع این مبلغ کمک هزینه ای برای سفر است که به همه کشورها تعلق نمی گیرد. این ارزها معمولا به شکل دلار، پوند و یورو عرضه می شود، زیرا تمامی کشورها این واحدهای پولی را می پذیرند. قوانین مربوط به خرید ارز مسافرتی همواره در حال تغییر .