آنالیز ماتریس SWOT

مروری بر تحلیل SWOT شرکت «ودافون»

ودافون یک شرکت بریتانیایی و چند‌ملیتی و از جمله بزرگ‌ترین اپراتورهای مخابراتی دنیا به شمار می‌رود. نام Vodafone" " از voice” ، “data” و “telephone“ به معنای «صدا»، «داده» و «تلفن» گرفته شده است. این نام منعکس کننده‌ی ارائه خدمات صوتی و داده روی تلفن‌های همراه است.

ودافون قصد دارد برترین اپراتور مخابراتی دنیا باشد و برای رسیدن به این مهم، سعی دارد تحسین و اطمینان مشتریان خود را جلب کند. در این راه، رویکرد وظیفه شناسانه‌ای برای پیشبرد کسب‌و‌کارش اتخاذ کرده است.

ودافون‌در سال 2018 از نظر تعداد مشتریان تلفن همراه رتبه چهارم را به خود اختصاص داده است و به‌طور تقریبی در 25 کشور جهان فعالیت می‌کند. در ادامه به بررسی تحلیل SWOT این شرکت می‌پردازیم:

تحلیل "SWOT" ودافون:

ماتریس تجزیه‌و‌تحلیل SWOT یک ابزار برنامه‌ریزی استراتژیک است که توسط مدیران ودافون برای تجزیه و تحلیل موقعیتی شرکت استفاده می‌شود. در واقع مدیران این شرکت با اندازه‌گیری نقاط قوت و ضعف داخلی و فرصت‌ها و تهدیدهایی که در محیط کسب‌و‌کار فعلی‌شان با آن مواجه می‌شوند، به بررسی وضعیت شرکت می‌پردازند.

تجزیه و تحلیل دقیق عوامل داخلی و خارجی باعث شده، این شرکت بتواند علی رغم رقابت‌های شدید همچنان موقعیت خود را در صنعت مخابرات حفظ کند. به علاوه بتواند روی استراتژی‌های کسب‌و‌کار خود با توجه به شرایطی که در آن قرار گرفته است،‌ مانور دهد.

نقاط قوت شرکت ودافون:

۱.به رسمیت شناخته شدن و آگاهی از برند این شرکت:

در 28 سال گذشته، ودافون توانسته است نام تجاری قوی خود را در بازار به نمایش بگذارد. استراتژی‌های بازاریابی خارج از چارچوب این شرکت در شناخته شدن و به آگاهی رساندن نام تجاری این شرکت کمک شایانی کرده است.این بزرگ‌ترین نقطه قوت ودافون است.

۲. ارائه خدمات متنوع:

«تمام تخم مرغ ها را در یک سبد قرار ندهید».این فلسفه‌ای است که ودافون با آن زندگی می کند. ودافون به استثنای خدمات مخابراتی خود، M-Pesa" "، یک سرویس ارایه خدمات نقل و انتقال پول تلفن همراه را در سال 2008 در کنیا راه اندازی کرد. پس از موفقیت پروژه M-Pesa" " در کنیا، ودافون ارایه این خدمات را در کشورهای افغانستان، تانزانیا، آفریقای جنوبی و هند نیز توسعه داد.

خدمات "m-health" : در نوامبر 2009، ودافون ایجاد یک واحد کسب و کار جدید متمرکز بر بازاری در حال ظهور را اعلام کرد. ایجاد اپلیکیشنی که از ارتباطات تلفن همراه و فناوری‌های شبکه برای انجام مراقبت‌های بهداشتی استفاده می‌کرد. پروژه SMS for Life" " یکی از موفقیت‌های اولیه‌ این شرکت در تانزانیا بود.

این گروه حضور جهانی در بیش از 30 کشور و حضور مشارکتی در بیش از 40 کشور دنیا را دارد. اروپا، آفریقا و اروپای مرکزی، آسیا و خاورمیانه مناطق عمده جغرافیایی است که ودافون در آن‌ها فعالیت می‌کند. اگر بخواهیم در مورد درآمدزایی در این کشورها صحبت کنیم، منطقه اروپا در حدود 67 درصد درآمد کل را به خود اختصاص می دهد، آفریقا و اروپای مرکزی 18 درصد و آسیا و خاورمیانه 15 درصد از درآمد را به خود اختصاص می دهد.

4.پایگاه مشتریان وسیع:

«ودافون» از پایگاه مشتریان وسیعی برخوردار است. این شرکت با داشتن 318 میلیون مشترک پس از China Mobile" " "Bharti Airtel", و "Vodafone Idea" در رتبه چهارم قرار گرفته است.

5. سوابق تبلیغاتی قوی

شاید تبلیغات مشهور این شرکت را دیده باشید. بعضی معتقدند آگهی‌های بازرگانی آن با بهره‌گیری از بهترین استراتژی‌های بازاریابی صورت گرفته است. از ویژگی‌های بارز تبلیغات این شرکت نمایش خدماتش به گونه‌ای کوتاه و طنز آمیز است.

نقاط ضعف شرکت ودافون:

۱. حضور محدود در مناطق روستایی:

به رغم حضور فعال ودافون در بیش از 30 کشور، این شرکت در مناطق روستایی از جایگاه خوبی برخوردار نیست. قیمت خدمات و تصویر برند، دو عاملی است که ودافون را در برقراری ارتباط با مشتریان روستایی محدود کرده است و به همین دلیل یکی از نقاط ضعف ودافون محسوب می‌شود.

۲. موفقیت‌های محدود خارج از کسب‌و‌کار اصلی:

بر خلاف رقبای خود، ودافون نتوانسته است نمونه کارها و خدمات خود را به موفقیت برساند. مثلا Airtel علاوه بر کسب‌و‌کار اصلی که کارش ارایه خدمات تلفن همراه است، سرویس DTH و پهنای باند را در کارنامه کسب و کارش دارد که از موفقیت‌های این شرکت محسوب می‌شود و به رشد آن کمک شایانی کرده است. اما چنین رویکردی در ودافون وجود ندارد. این شرکت برای درآمدزایی و رشد بیشتر تنها بر کسب و کار اصلی خود تکیه دارد.

۳. افت ارزش گذاری برند:

ارزش‌گذاری نام تجاری ودافون به میزان قابل توجهی کاهش یافته است و زمانی به عنوان یکی از 10 برند با ارزش در جهان رتبه‌بندی می‌شد. رشد اقتصادی ناچیز، رقابت بالا و اشباع بازار، طی 3 تا 4 سال گذشته، منجر به کاهش قابل توجهی/ افت شدید در ارزش‌گذاری نام تجاری این شرکت شده است.

4. بدهی‌های کلان ودافون:

بدهی خالص Vodafone Idea" " بیش از 25 برابر درآمد این شرکت پیش از محاسبه نرخ بهره، مالیات و استهلاک است. تعرفه‌های پایین تلفن همراه رقبا «ودافون» را مجبور به کاهش قیمت طرح‌های تلفن همراه خود کرده‌ است. این مورد باعث ایجاد خلا بزرگی در درآمدزایی و سودآوری شرکت شده است.

فرصت‌های ودافون:

۱.قابلیت نفوذ در بازار مناطق روستایی

یکی از نقاط ضعف عمده ودافون بزرگ‌ترین فرصت آن نیز محسوب می‌شود. به نظر می رسد ودافون تنها در بازارهای شهری فعالیت می‌کند در حالیکه رقبای اصلی آن مانند Airtel و Reliance Jio با موفقیت توانسته‌اند به بازارهای روستایی نفوذ کنند.

۲. بازارهای نوظهور:

تنها بازارهای مناطق روستایی نیستند که ودافون باید آنها را هدف قرار دهد، بلکه گسترش خدمات این شرکت در کشورهای در حال توسعه نیز یکی از بزرگترین فرصت‌ها برای رشد ودافون است. آفریقا سریع‌ترین نرخ رشد را دیده است، تعداد کاربران اینترنت در سراسر این قاره به نسبت سال گذشته بیش از 20 درصد افزایش یافته است.

افزایش درآمد قابل استفاده و نیاز روزافزون به فناوری بهتر باعث می‌شود که کشورهای درحال توسعه به شدت پذیرای ارائه‌دهندگان خدمات مخابراتی باشند.

۳. کاربران در حال رشد موبایل و اینترنت:

بیش از 4 میلیارد نفر در سرتاسر جهان به عنوان کاربران فعال اینترنت شناخته شده اند و تعداد آنها هر سال در حال افزایش است.

تعداد کاربران اینترنت در سال ۲۰۱۸ ،‌ ۴/۰۲۱ میلیارد نفر بوده است که نسبت به سال گذشته ۷ درصد افزایش یافته است.

تعداد کاربران شبکه‌‌های اجتماعی در سال ۲۰۱۸ ،‌ ۳/۱۹۶ میلیارد نفر بوده است که نسبت به سال گذشته ۱۳ درصد افزایش یافته است.

تعداد کاربران تلفن همراه در سال ۲۰۱۸ ،‌ ۵/۱۳۵ میلیارد نفر بوده است که نسبت به سال گذشته ۴ درصد افزایش یافته است.

تعداد کل ارتباطات تلفن همراه در سال 2018 برابر با 8/04 میلیارد است.

«قیمت مناسب تلفن‌های هوشمند» و «برنامه‌های داده‌ای تلفن همراه» دو عامل اصلی هستند که به این رشد کمک کردند. یکی از فرصت‌های بزرگ پیش روی ودافون برای رشد، این است که به سرعت خود را به رهبر بازار تبدیل کند.

۴. پوشش شبکه بهتر:

یکی از مسائل عمده‌ای که کاربران تلفن همراه با آن روبرو هستند، اختلال و قطعی در تماس تلفنی یا پوشش نامناسب و پراکنده شبکه است. این مسئله‌ای است که هیچ یک از ارائه‌دهندگان خدمات مخابراتی قادر به حل آن نبوده‌اند. بنابراین فرصت خوبی برای شرکت ودافون است تا با ایجاد شبکه‌ای بهتر و بی‌نظیر برای ارایه خدمات مخابراتی گوی رقابت را از رقبایش برباید‌.

تهدیدهای ودافون:

رقابت با شرکت‌هایی نظیر Airtel ، Reliance Jio ، AT & T ، China Mobile ، و … تهدید اصلی شرکت ودافون محسوب می‌شود. نرخ تعرفه‌های پایین رقیبی مانند Reliance Jio موجب شده است ودافون از لحاظ درآمد و همچنین مشترکان تلفن همراه بسیار تحت تاثیر قرار گیرد.

در این مطلب به تجزیه و تحلیل SWOT شرکت ودافون پرداختیم، اگر عوامل دیگری وجود دارد که فکر می‌کنید می‌تواند استراتژی‌های این شرکت را تحت تاثیر قرار دهد در قسمت نظرات با ما به اشتراک بگذارید.

آنالیز ماتریس SWOT

ماتریس SWOT یا مدل خط و مشی هاروارد، ابزار تحلیلی بسیار کارآمدی است که برای شناسایی محیط بیرونی و درونی سازمان به کار برده می شود. از این ماتریس در مدیریت استراتژیک و همین طور بازاریابی به منظور شناخت محیط سازمان استفاده می شود

ماتریس SWOT از حروف ابتدای مفاهیم قوت (Strength)، ضعف (Weakness)، فرصت (Opportunity) و تهدید (Threat) تشکیل شده است. در این ماتریس مفاهیم قوت و ضعف به محیط درون سازمان و فرصت و تهدید به محیط بیرون سازمان مربوط می شود. برای انجام تحلیل سازمان خود به وسیله ماتریسSWOT گام های زیر را طی کنید:

برای تهیه ماتریس SWOT ابتدا باید عوامل داخلی و خارجی که بر سازمان موثر هستند را شناسایی کنید. پس از اینکه تمامی نقاط قوت و ضعف، فرصت ها و تهدیدها مشخص شد، ماتریس های ارزیابی عوامل داخلی (IFE) و ارزیابی عوامل خارجی (EFE) تشکیل می‌شود. تمامی نقاط ضعف و قوت که مربوط به محیط داخل سازمان است در ماتریس IFE و فرصتها و تهدیدات محیط خارجی در ماتریس EFE تجزیه و تحلیل می شوند و پس از آن وارد ماتریس QSPM شده و نمره دهی می شوند.

عوامل خارجی و داخلی را باید شناخته و آنها را براساس نقاط قوت و ضعف و فرصت ها و تهدیدها دسته بندی کنیم. سپس میزان اهمیت هر یک از آنها را مشخص کنیم. می توانیم از مدل فرایند تحلیل سلسله مراتبی کمک بگیریم و سلسله مراتب وزن هر یک از شاخص های عوامل داخلی و خارجی را مشخص کنیم. خروجی تکنیک تحلیل سلسله مراتبی (AHP)، میزان اهمیت هر شاخص تصمیم گیری استراتژیک را نشان می دهد.

برای این کار ابتدا عواملی را که تهیه کرده ایم، نوشته و به هر کدام بر اساس اهمیت، ضریبی از عدد صفر (بدون اهمیت) تا یک (بسیار مهم) اختصاص می دهیم. توجه داشته باشید جمع ضرایب نباید از عدد یک بیشتر شود. سپس به هر کدام از این عوامل از شماره 1 تا 4 نمره می دهیم. که نمره 1 نشان دهنده ضعف اساسی، نمره 2 ضعف کم، نمره 3 بیانگر نقطه قوت و نمره 4 نیز نشان دهنده قوت بسیار بالا در عامل می باشد. سپس ضریب هر عامل را در نمره آن ضرب کرده تا نمره نهایی سازمان به دست بیاید.اگر میانگین این عدد از 2.5 کمتر باشد یعنی سازمان با ضعف روبرو است و اگر بالاتر از 2.5 باشد یعنی سازمان دارای قوت است.این کار را برای هر دو ماتریس IFE و EFE انجام دهید.

عواملی چون قدرت، ضعف، فرصت و تهدید در ماتریس SWOT شناسایی شده و مورد تحلیل و بررسی قرار گرفته اند. در ماتریسSWOT هریک از این عوامل را لیست کرده و آنها را در سلول های مربوط به خودشان وارد کنید. بنابراین همواره این ماتریس چهار نوع استراتژی WO، WT، ST و SO به شما می دهد.

استراتژی های محافظه کارانه (WO): در این استراتژی هدف این است که از مزیت های موجود در فرصت ها برای جبران نقاط ضعف استفاده شود.

استراتژی های تدافعی (WT): هدف از این استراتژی، کم کردن نقاط ضعف داخلی و پرهیز از تهدیدات ناشی از محیط خارجی است. معمولا در چنین شرایطی سازمان در وضعیت مخاطره آمیز قرار دارد می توانیم از روش انحلال، واگذاری کاهش عملیات، پیوستن به شرکت های دیگر از این بحران عبور کند.

استراتژی های تهاجمی (SO): در این استراتژی، سازمان با تکیه بر قوت های داخلیف بیشترین بهره را از فرصت های خارجی می برد. به همین دلیل بیشتر سازمان ها تمایل دارند در این موقعیت قرار بگیرند.

استراتژی های رقابتی (ST): در این موقعیت هدف سازمان این است که روش هایی استفاده شود تا با استفاده از نقاط قوت داخلی از تاثیر منفی تهدیدات خارجی جلوگیری شود و حتی سعی شود تهدیدات را از بین بروند.

آنالیز SWOT به شما کمک می‌کند به یک توازن پایدار در بازار دست پیدا کنید. شما حتی می‌توانید از این تحلیل برای توسعه‌ی استعدادهای، توانایی‌ها و فرصت‌های حرفه‌ای شخصی خود نیز استفاده کنید.

SWOT، مخفف واژه‌های Strengths (نقاط قوت)، Weaknesses (نقاط ضعف)، Opportunities (فرصت‌ها) و Threats (تهدیدات) است. این ابزار در دهه‌ی شصت میلادی توسط آلبرت هامفری ساخته شد و هنوز هم همان‌قدر کارایی دارد.

نقاط قوت و ضعف، متغیرهای درون‌سازمانی و فرصت‌ها و تهدیدات، فاکتورهای خارج از سازمان هستند. به همین دلیل SWOT گاهی تحلیل داخلی و خارجی (Internal-External) نیز نامیده می‌شود و ماتریس آن را به نام ماتریس IE معرفی می‌کنند.

مطالب دیگر

راه اندازی «مرکز رشد» فضایی برای توسعه شرکت های دانش بنیان

اسنپ با همکاری بانک قرض‌الحسنه رسالت به رانندگانش وام می‌دهد

نسخه جدید اپلیکیشن اسنپ تریپ منتشر شد

غول حفاری نفت شیل آمریکا اعلام ورشکستگی کرد

نظرات

مازندران - ساری - کوی طبرستان - میدان شهید شیراوژن (دانشجو) - ساختمان مرکزی پارک علم و فناوری مازندران

تحلیل استراتژیک طرح توسعه بندر شهید بهشتی چابهار با استفاده از ماتریس swot

هدف اصلی این پژوهش تحلیل استراتژیک طرح توسعه بندر شهید بهشتی چابهار می باشد .پژوهش حاضر از نظر هدف از نوع تحقیقات کاربردیست و با توجه به ماهیت موضوع، از لحاظ تقسیم بندی های روش شناسی، روش به کار رفته در پژوهش توصیفی-تحلیلی مبتنی بر داده های عملیاتی است.. جامعه آماری تحقیق تعداد کلیه مدیران ،معاونان ،کارشناسان اسکله بندر شهید بهشتی و مدیران سازمان های مرتبط و صاحب نظر(منطقه آزاد، گمرک، فرمانداری ،استانداری،پایانه حمل و نقل، اداره کل بنادر کشور) در سطح شهرستان چابهار،استان و مرکز تهران می باشد. تعداد 70 نفر بصورت نمونه گیری هدفمند(قضاوتی) به عنوان نمونه انتخاب شدند . برای بررسی مولفه های تحقیق از پرسشنامه محقق ساخته که پایایی آن 83% می باشد ، استفاده گردیده است.اطلاعات به دست آمده در این پژوهش در سطح آمار استنباطی( تی تک گروهی و آزمون فریدمن) تجزیه و تحلیل گردید. یافته های پژوهش نشان داد که طرح توسعه شهید بهشتی دارای فرصت ها، تهدیدها ، قوت ها و ضعف های در ابعاد زیرساختی، تکنولوژیکی، منابع انسانی و طبیعی و سیاسی- اقتصادی و مدیریتی می باشد. همچنین نتایج نشان داد که تهدیدها طرح توسعه بندر شهید بهشتی بر فرصت ها، و قوت های آن بر ضعف هایش غلبه دارد و به طور کلی عوامل داخلی (قوت و ضعف) بر عوامل خارجی (فرصت و تهدید) غلبه دارند. با توجه به اطلاعات جمع آوری شده استراتژی های اصلی استخراج شد و جایگاه طرح توسعه بندر شهید بهشتی در ماتریس چهارخانه ای( اتخاذ استراتژی تنوع) و نه خانه ای سوات ( انتخاب استراتژی رشد و توسعه) روشن شد.

منابع مشابه

تحلیل استراتژیک وضعیت پایانه کانتینری بندر چابهار با استفاده از ماتریس SWOT

بنابراین بنادر نقشی مهم در زنجیره ‌تامین ‌جهانی دارند. با گسترش استفاده از کانتینر در جابجایی کالا، پایانه‌های ‌کانتینری‌ بنادر به عنوان مزیت‌ رقابتی هر بندر شناخته شده است. یکی از این بنادر، بندر چابهار است که به دلیل موقعیت ژئواستراتژیک خود و قرارگرفتن درکریدور ترانزیتی شمال- جنوب باید از پایانه ‌کانتینری مناسبی برخوردار باشد. این تحقیق با استفاده از ماتریس‌ سوات (SWOT) به عنوان یک ابزار استر.

طراحی برنامه استراتژیک بازاریابی فدراسیون کشتی بر اساس تحلیل SWOT با استفاده از ماتریس QSPM

امروزه ورزش در بیشتر کشورها به عنوان ابزاری برای تجارت و تولید سرمایه به حساب میآید. کشتی به عنوان ورزش دارای پتانسیل بالای درآمدزایی است که بالفعل نشده است. هدف پژوهش، طراحی برنامه استراتژیک بازاریابی فدراسیون کشتی بر اساس تحلیل SWOT با استفاده از ماتریس QSPM است. روش تحقیق از نوع توصیفی- پیمایشی و بر اساس هدف، کاربردی است. نمونه تحقیق حاضر، 73 نفر شامل رئیس، معاونین، مسئولین کمیته ها، داوران .

ارزیابی زیست محیطی سیاستهای استراتژیک توسعه صنعتی ایران با استفاده از رویکرد تحلیل عوامل استراتژیک (SWOT)

ارزیابی زیست محیطی استراتژیک (SEA) به عنوان یک ابزار پشتیبانی کننده تصمیم گیری (D.S.S.) در حوزه های بخشی و کالبدی، از قابلیتها و توانمندی های ویژه ای برخوردار است. تحلیل ویژگی ها و روند برنامه ریزی استراتژیک در بخش صنعت کشور و تاثیرات بالقوه و بالفعل نتایج اجرای سیاستهای استراتژیک بخش مذکور بر محیط زیست، ضرورت بهره مندی از این رویکرد نوین و موثر را ایجاب می کند. در این تحقیق به چگونگی ظرفیت ساز.

مطالعات معماری مجموعه اداری بندر شهید بهشتی چابهار

شناسایی شاخص های توسعه پایدار در طرح توسعه بنادر ایران و وضعیت اعمال آنها در طرح توسعه بندر شهید بهشتی چابهار

بررسی نشدن کامل و همه جانبه شاخصهای توسعه پایدار در طرح توسعه بندر شهید بهشتی یکی از دلایل اصلی عقب افتادن یک طرح ملی، از برنامه اصلی خود ( تقریبا به مدت2سال) بود. این عقب افتادگی، نقش بندر چابهار را به عنوان مهمترین رکن و دروازه ورودی محور شرق در منطقه کمرنگ کرد. این در حالی است که توسعه محور شرق و دستیابی به تجارت و ترانزیت کالا به کشورهای شرقی ایران و آسیای میانه از ارکان مهم و کلیدی در برنا.

تدوین استراتژی‌های توسعه فناوری بام سبز در کشور با استفاده از ابزارهای مدیریت استراتژیک (ماتریس SWOT و ماتریس IE): مطالعه موردی شهر مشهد

ظهور مفهوم مالکیت مشاع (اشتراکی) برای قسمت‌هایی مثل پشت بام و نداشتن تجربه مدیریت اشتراکی توسط نوهمسایگان، اشراف طبقات ساختمان‌ها به یکدیگر (اشراف غریبه‌ها)، وارد شدن اجزای جدید تاسیساتی و ساختمانی مانند کولرها، لوله‌های تاسیساتی، آنتن‌ها و آسانسور و البته آشفتگی‌های بصری- صوتی و آلودگی هوا از مهم‌ترین دلایل افول نقش پشت‌بام‌ها و دیگر بخش‌های نیمه باز مثل ایوان و تبدیل آن‌ها به فضاهایی بی‌استفا.

تحلیل SWOT

SWOT در لغت به معنی قوت‌ها، ضعف‌ها، فرصت‌ها و تهدیدات است و در اصطلاح فرایند شناسایی بررسی و ارزیابی متغیر‌های موثر و بالقوه داخلی و محیطی را تجزیه و تحلیل SWOT گویند. واژه SWOT برگرفته از این لغات می‌باشد:

S: strength به معنی قدرت

Weakness: W به معنی ضعف

O: opportunity به معنی فرصت

T: Threat به معنی تهدید

تمام سازمانها پیوسته در حال تصمیم‌گیری و برنامه‌ریزی هستند از این رو لازم است جهت هرگونه تصمیم گیری و برنامه‌ریزی راهبردی در سازمان نسبت به شناخت وضع موجود از طریق بررسی عوامل محیط درونی و بیرونی اقدام شود. این امر به مدیریت یاری می‌رساند در مقابله با فرصتها و تهدیدات محیط بیرونی رویه‌ای هماهنگ و یکپارچه اتخاذ کند و به اهداف خود به نحو شایسته‌ای دست یابد.

تحلیل SWOT برای اولین بار در سال 1950 توسط دو فارغ التحصیل مدرسه بازرگانی هاروارد به نامهای جورج آلبرت اسمیت و رولند کریستنسن مطرح شد. در آن زمان این تحلیل ضمن کسب موفقیتهای روز افزون به عنوان کسب ابزار مفید مدیریتی شناخته شد. اما شاید بیشترین موفقیت مشهود این تحلیل زمانی بدست آمد که Jack Welch از جنرال الکتریک در سال 1980 از آن برای بررسی استراتژیهای GE و افزایش بهره‌وری سازمان خود استفاده کرد.

گام اول در مراحل برنامه ریزی استراتژیک تعیین رسالت، چشم انداز و ماموریتهای سازمان است و پس از آن می‌توان از طریق تحلیل SWOT که یکی از ابزارهای تدوین استراتژی است، برای سازمان استراتژی طراحی کرد که متناسب با محیط آن باشد. با استفاده از این تحلیل این امکان حاصل می‌شود که اولاً به تجزیه تحلیل محیط‌های داخلی و خارجی پرداخته و ثانیاً تصمیمات استراتژیکی اتخاذ نمود که قوتهای سازمان را با فرصتهای محیطی متوازن سازد.

تعاریف نقاط قوت و ضعف و فرصتها و تهدیدات:

نقطه قوت:

عبارت است از منابع و توانایی هایی که سازمان اختیار دارد و می تواند از آنها به منظور ایجاد یک مزیت رقابتی استفاده کند. موارد زیر می توانند از قوت های سازمان به حساب آیند :

روابط مثبت با تأمین‌کنندگان

اختراعات ثبت شده سازمان

نام تجاری و برند شناخته شده

تصویر مثبت ذهنی میان خریداران

شهرت در بین مشتریان

مزیت در قیمت تمام شده

دسترسی اختصاصی به منابع طبیعی

دسترسی به شبکه های توزیع مناسب

نیروی انسانی کارآمد و آموزش دیده و مواردی از این دست نسبت به رقبا برتر باشد.

نقطه ضعف:

نوع محددیت یا کمبود در منابع، مهارتها و امکانات و توانایی‌هایی است که بطور محسوس مانع عملکرد اثر بخش سازمان بشود. عملکرد مدیریت نیز در تشدید نقاط ضعف موثر است. موارد زیر می توانند از ضعفهای سازنان ها باشند :

عدم پشتیبانی و حفاظت از اختراعات.

نام تجاری و برند ضعیف.

ناشناخته بودن در بین مشتریان.

ساختار پر هزینه در سازمان.

عدم دسترسی به منایع.

عدم دسترسی به شبکه های توزیع.

نیروی انسانی ناکارآمد.

نکته ی حائز اهمیت در اینجا امکان تبدیل شدن ضعفها و قوت ها به یکدیگر در شرایط گوناگون است. برای مثال ظرفیت تولید بالا می تواند یک مزیت و قوت برای سازمان محسوب شود اما همین ظرفیت بالا در شرایط رکود و تغییرات تکنولوژیکی می تواند باعث کاهش چابکی سازمان گردد و به آن لطمه وارد کند.

فرصت:

شناسایی و بررسی دقیق محیط خارجی می تواند فرصتهای جدیدی را برای مدیران سازمان نمایان سازد و همین فرصتها می توانند آغازگر مسیر جدیدی برای توسعه و رشد باشند، فرصتهای می توانند شامل موارد زیر باشند :

نیاز برطرف نشده مشتری

شناخت بخشی از بازار که پیش از این فراموش شده

ظهور تکنولوژی های جدید

کم شدن محدودیت های قانونی

حذف موانع تجارت جهانی

تغییر در وضعیت رقابت یا قوانین و بهبود در روابط با خریداران و فروشندگان

تهدید:

یک تهدید موفقیت نامطلوبی در محیط خارجی سازمان است. مواردی چون :

قدرت چانه زنی خریداران یا تامین‌کنندگان کلیدی

تغییرات عمده و ناگهانی تکنولوژی و مواردی از این دست

تغییر در سلیقه ی مشتری که باعث فاصله گرفتن او از محصولات ما می شود.

ظهور محصولات جایگزین پر قدرت.

افزایش محدودیت های تجاری.

ماتریس SWOT

به هر حال سازمان نباید منتظر به وجود آمدن فرصتهایی استثنایی در محیط خارجی باشد، بلکه باید تلاش کند تا با تقویت قوت های درونی اش مزیت رقابتی جدیدی را برای شرکت یا سازمان خلق کند. خلق این مزیت های رقابتی از طریق هماهنگی بین قوت ها و توانایی های درون سازمانی و فرصتهای کوچک یا بزرگ خارجی است. حتی در برخی مواقع، اهمیت فرصت خارجی به قدری است که سازمان انگیزه ی لازم برای غلبه بر یک ضعف داخلی را نیز پیدا خواهد کرد.

برای توسعه ی این استراتژیها، یعنی همان استراتژیهایی که باعث هماهنگی قوت های درون سازمانی با فرصتهای محیط خارجی است، می توان از ماتریس SWOT بهره برد. ماتریس SWOT می تواند ابزاری توانمد در شناسایی و اتخاذ استراتژیهای مناسب در انواع کسب و کارها باشد. این متد (روش) در صورت شناخت دقیق و به کارگیری صحیح برای کسب و کارهای کوچک و متوسط بسیار کارآمد خواهد بود. شاید حتی بتوان از این ابزار برای تعیین استراتژیهای شخصی و زندگی افراد نیز بهره برد(که به شخصه خودم این مورد را اجرا کرده ام). به هر حال ابتدا لازم است لیستی از قوتها، ضعفها، تهدیدها و فرصتها را آماده کنیم، به این لیست پروفایل SWOT می گویند.

قواعد حاکم بر ماتریس تحلیلی SWOT :

ضعفها

قدرتها

استراتژیهای W-O

استراتژیهای S-O

فرصتها

استراتژیهای W-T

استراتژیهای S-T

تهدیدها

– چگونه می‌توان با بهره‌گیری از نقاط قوت حداکثر بهره‌برداری را از فرصتها انجام داد (SO)

– چگونه با استفاده از نقاط قوت می‌توان اثر تهدیدات را حذف کرد یا کاهش داد (ST)

– چگونه باید با آنالیز ماتریس SWOT بهره‌گیری از فرصتها نقاط ضعف را تبدیل به نقطه قوت کرد یا از شدت نقاط ضعف کاست (WO)

– چگونه باید با کاهش دادن نقاط ضعف تاثیر تهدیدات را کاهش داد یا تاثیرشان را حذف نمود. (WT)

به طور خلاصه می‌توان گفت هدف از تحلیل و بررسی فرصت‌ها و تهدیدات محیط خارجی ارزیابی این مسئله است که یک سازمان می‌تواند فرصتها را به دست آورد و از تهدیدات اجتناب کند. بویژه زمانی که با یک محیط خارجی غیر قابل کنترل در زمان کنونی روبرو است.

نمونه‌ای از تجزیه و تحلیل نقاط قوت و ضعف و فرصتها و تهدیدات

مراحل انجام آنالیز SWOT را می‌توان بصورت زیر بر شمرد:

1- تشکیل جلسۀ تجزیه تحلیل SWOT

2- توضیح اجمالی هدف جلسه و مراحل انجام کار

3- استفاده از روش طوفان ذهنی برای شناسایی نقاط قوت و ضعف و فرصتها و تهدیدات

4- اولویت‌بندی عوامل داخلی و خارجی

5- تشکیل ماتریسSWOT و وارد کردن عوامل انتخاب شده به آن با توجه به اولویت بندی

6- مقایسه عوامل داخلی و خارجی با یکدیگر و تعیین استراتژیهای SO، WO، ST ، WT

7- تعیین اقدامات مورد نیاز بری انجام استراتژیهای تعیین شده

8- انجام اقدامات و بررسی نتایج آنها

9- برزو رسانی ماتریس SWOT در فواصل زمانی مناسب

نمایش ماتریس‌های مورد استفاده در روش تحلیل SWOT:

ماتریس اولویت بندی عوامل داخلی

اثر بر عملکرد یا قابیلت رقابتی سازمان

ماتریس اولویت بندی عوامل خارجی

اثر احتمالی بر سازمان

ماتریس SWOT

با نقاط قوت از فرصتها استفاده کنید

با فرصتها نقاط ضعف را از بین ببرید

برای احتراز از تهدیدات از قوتها استفاده کنید.

نقاط ضعف را کاهش دهید و از تهدیدات بپرهیزید.

روش کمّی تحلیل SWOT :

روش کمی تحلیلSWOT داده‌های جزئی تری را برای تحلیل SWOT فراهم می‌آورد. این روش خود را با روش تصمیم گیری MADM انطباق داده است که از طرح‌های چند لایه برای ساده سازی مسایل پیچیده استفاده می‌کند و براین اساس قادر است تحلیل SWOT را بطور همزمان بر روی چند سازمان به اجرا در آورد. وقتی فرآیندهای برنامه ریزی به وسیلۀ معیارهای متعد پیچیده می‌شوند این ممکن است به این دلیل باشد که از SWOT به درستی استفاده نشده است. این بیانگر این است که یک لیست نامشخص، کیفی و ناکامل از فاکتورهای تاثیر گذار محیط داخلی و خارجی در سازمان بکار رفته است.

از روشهای که تحلیلSWOT را بکار می‌برند می توان ماتریس ارزیابی فاکتورهای خارجیEFEو ماتریس ارزیابی فاکتورهای داخلیIFE و ماتریس طرح رقابتیCPM را نام برد.

اما کمبودهای زیر در همه آنها غیر قابل اجتناب است:

1- رتبه بندی فاکتورهای اصلی بصورت عینی انجام می‌گیرد. بنابراین در رتبه بندی داده‌های کمی مانند حجم تجارت با شکل مواجه می‌شوند.

2- در رتبه بندی عینی داده‌ها گروه ارزیابان داده‌ها را بدون تست کردن رتبه‌بندی می‌کنند و این ممکن است موجب عدم یکپارچکی میان داده‌ها گردد.

برای رفع این مشکلات کار تیلا و همکارانش و همچنین استوارت و همکارانش فرآیند تحلیل سلسله مراتبیAHP را با تحلیلSWOT ترکیب کردند وی یک روش ترکیبی جدید برای بهبود آنالیز محیط در روشSWOT بوجود آوردند. همچنین در بعضی از موارد مشاهده شده که تحلیلSWOT را براساس ماتریس استراتژیGSM نیزتوسعه داده‌اند.

نتیجه گیری :

تحلیلSWOT در فرآیند تشکیل استراتژی جزء بسیار مهم محسوب می‌شود. تحلیل فرصتها و تهدیدات خارجی اساساً برای ارزیابی این امر به کار می‌رود که بررسی کنیم آیا سازمان می‌تواند از فرصتها استفاده کرده و تهدیدات را به حداقل برساند و همچنین این تجزیه و تحلیل نقاط ضعف برای بررسی عملکرد داخلی سازمان ها (مانند روندهای کاری اثر بخش و تحقیق و توسعه) حائز اهمیت است. در نتیجه تحلیل SWOT قادر است به سازمانها و حتی به کشورها کمک کند وضعیت کلی خود را نسبت به سایر رقبا و در مورد کشورها نسبت به سایر کشورها مورد سنجش و ارزیابی قرار دهد.

منابع

1- احمدی، دکتر پرویز – اصفری، محمد.غلامعلی زاده، ابوذر. مطالعۀ تطبیقی بررسی محیط به منظور تدوین استراتژی شرکتهای خودرو سازی.

2- پیرس و رابینسون. برنامه ریزی و مدیریت استراتژیک. ترجمۀ خلیلی شورینی،دکتر سهراب. انتشارات یادواره کتب. چاپ پنجم صفحات 307-309

3- Chang، Hsu- His- Huang، Wen-chin. Application of a quantification SWOT analytical method .(2005)

4- Ip،Y.آنالیز ماتریس SWOT K. koo ،L.C. A hybrid of balanced scorecard, SWOT analysis and quality function deployment. BSQ strategic formulation framework

5- Lee،S. F. Building balanced scorecard with SWOT analysis, and implementing“Sun TZu’s The Art of Business Management Strategies” on QFD methology.

6- Carolina Duarte, Lawrence P. E t tkin, Marilyn M. Helms, and Michael s.Anderson. The challenge of VeneZuelA: A SWOT Analysis.(2006)

7- Ahmed، A. M. Zairi، M Almarri، K. S. SWOT analysis for Air china per for mance and its experience with quality.

تحلیل استراتژیک

SWOT مخفف کلمات Strengths, Weaknesses, Opportunities و Threats به معنی نقاط قوت، ضعف‌ها، فرصت‌ها و تهدیدات است. تجزیه و تحلیل SWOT برای ارزیابی موقعیت رقابتی یک سازمان و توسعه برنامه‌ریزی استراتژیک مورد استفاده قرار می‌گیرد. تجزیه و تحلیل SWOT عوامل داخلی و خارجی و همچنین پتانسیل فعلی و آینده را ارزیابی می‌کند.

تجزیه و تحلیل SWOT برای تسهیل بررسی واقع‌بینانه، مبتنی بر واقعیت و داده محور نقاط قوت و ضعف سازمان طراحی شده است. سازمان باید با اجتناب از اعتقادات از پیش ایجادشده یا مناطق مبهم، تجزیه و تحلیل را دقیق انجام دهد و بر حقایق و واقعیت‌ها متمرکز شود. شرکت‌ها باید از این تحلیل به عنوان راهنما و نه لزوماً به عنوان یک توصیه استفاده کنند.

نقاط قوت (Strengths)

نقاط قوت توصیف می‌کنند که سازمان‌ها چه برتری دارند و چه چیزی آن‌ها را از رقبا جدا می‌کند: برای مثال نقطه قوت می‌تواند یک برند قدرتمند، وفاداری به مشتری، فناوری منحصر به فرد و غیره باشد. مثلا یک صندوق محافظت از سرمایه‌گذاری ممکن است یک استراتژی کسب و کار اختصاصی تهیه کرده باشد که نتایج ضرر بازار را بازگرداند. این سازمان باید تصمیم بگیرد که چگونه از این نتایج برای جذب سرمایه‌گذاران جدید استفاده کند.

نقاط ضعف (Weaknesses)

نقاط ضعف نمی‌گذارند عملکرد سازمان به حد مطلوب برسد. آن‌ها نقاطی هستند که کسب و کار باید برای برتری پیدا کردن نسبت به رقبا، بهبود بخشد. نقاط ضعف رایج عبارتند از یک برند ضعیف، نرخ ریزش کارکنان بالاتر از متوسط، سطح بالای بدهی، زنجیره تأمین ناکافی یا فقدان سرمایه.

فرصت‌ها (Opportunities)

فرصت‌ها به عوامل خارجی مطلوب اشاره می‌کنند که می‌توانند از مزایای زقابتی در اختیار سازمان قرار دهند. به عنوان مثال، اگر یک کشور تعرفه‌ها را کاهش دهد، یک تولیدکننده اتومبیل می‌تواند اتومبیل‌های خود را به بازار جدید صادر کند و باعث افزایش فروش و سهم بازار شود.

تهدیدها (Threats)

تهدیدها دربرگیرنده عواملی هستند که احتمال آسیب رساندن به سازمان را دارند. به عنوان مثال، خشکسالی تهدیدی برای یک شرکت تولید گندم است، زیرا ممکن است باعث از بین رفتن یا تضعیف عملکرد محصول شود. سایر تهدیدات رایج شامل مواردی مانند افزایش هزینه مواد، افزایش تعداد رقبا، عرضه شدید نیروی کار و غیره هستند.

تحلیل ماتریس Pestel

کلمه پستل از ۶ حرف تشکیل شده که حروف اول کلمات Political، Economic، Social، Technological، Environmental و Legal هستند.شما با روش PESTEL می‌توانید از تغییرات و اتفاقات خارج از کنترل اطرافتان تا حدودی خبردار شوید. اتفاقاتی که هم می‌توانند شانس‌های بزرگی برای سازمان شما باشند و هم قابلیت این را دارند که سکان را از دست شما خارج و ورشکستتان کنند.

در واقع هدف پستل جمع‌آوری و تحلیل اطلاعات درباره عوامل خارج از کنترل محیط کلان است که سازمان در آن فعالیت می‌کند. مسلماً شما با دانستن چیزهایی که در اطرافتان می‌گذرد می‌توانید تصمیمات بهتری بگیرید؛ مخصوصاً وقتی که برنامه راه‌اندازی یک پروژه یا محصول جدید را در سر دارید، تحلیل پستل همان چیزی است که به تصمیم‌گیری شما کمک می‌کند.

عوامل سیاسی (Political Factors)

وقتی که شما به‌عنوان کسب‌و‌کار در یک کشور فعالیت می‌کنید، خواه ناخواه تصمیم‌گیری‌های سیاسی بر بازار شما اثر می‌گذارد.

مثلاً همه چیز رو به راه است، چرخ کارخانه به‌خوبی می‌چرخد، فروش خوبی هم دارید، اما… یکدفعه تحریم‌های جدیدی وضع می‌شود و نمی‌توانید ماده اولیه وارد کنید! این مسئله مستقیماً تولید شما را دچار مشکل می‌کند.

تحلیل هر عامل سیاسی مثل سیاست‌های تجاری، تغییرات دولت، فشارهای خارجی، بازارها و تعرفه‌های تجاری و… در این بخش از PESTEL انجام می‌شود.

عوامل اقتصادی (Economic Factors)

این بخش از پستل به بررسی عوامل اقتصادی اختصاص دارد. در این بخش باید شرایط اقتصادی کشور یا منطقه‌ای که در آن فعالیت می‌کنید را بطور کامل بررسی کنید. مثلا از خودتان سوال کنید که رشد اقتصادی در این منطقه چگونه است؟ با افزایش نرخ ارز، کسب‌وکار من چه تغییری خواهد کرد؟

رشد اقتصادی، نرخ ارز، نرخ تورم، نرخ آنالیز ماتریس SWOT بهره، درآمدمصرف‌کنندگان، نرخ بیکاری، رشد جمعیت و… عوامل دیگری از اقتصاد هستند که ممکن است تأثیر مستقیم یا غیرمستقیم بر یک سازمان داشته باشند و تعادل عرضه و تقاضا را به هم بریزند.

عوامل اجتماعی (Social Factors)

عواملی که نشان‌دهنده هنجارها، آداب و رسوم و سبک زندگی افراد است. این دقیقاً آن چیزی است که از نگرش و فرهنگ جامعه سرچشمه می‌گیرد و مستقیم بر نحوه رفتار مصرف‌کننده اثر می‌‏گذارد. پای رفتار که در میان باشد، پیش‌بینی‌ها سخت‌تر می‌شود چون رفتار در شرایط مختلف تغییر می‌کند. به همین دلیل کسب‌وکارها به‌راحتی آن را دست کم می‌گیرند.

اما تکنیک PESTEL فکر همه جا را کرده است! PESTEL بخشی از تحلیل را به این عوامل اختصاص داده تا جامعه‌ای که قرار است با آن‌ها کار کنید را بشناسید. توجه به فرهنگ مردم باعث رشد کسب‌و‌کار شما می‌شود.

انتظارات شغلی، سبک زندگی، سطح تحصیلات، نگرش‌ها و فقر، تعهد کار، اخلاق کاری و … چند مورد از عوامل اجتماعی هستند.

عوامل تکنولوژیک (Technological Factors)

این روزها به‌قدری سرعت رشد تکنولوژی زیاد است که نه تنها کسب‌وکار‌ها، حتی آدم‌‎ها هم نمی‌توانند از آن فرار کنند؛ با توجه به این موضوع، در یک کسب‌و‌کار عوامل فناوری هم بر مصرف‌کنندگان و هم بر خود شرکت تاثیر دارد.

این تغییر تکنولوژی می‌تواند تجهیزات جدید، شبکه اجتماعی جدید، راه‌اندازی سایت، تبلیغات اینترنتی یا هر تکنولوژی دیگری که به رشد شما کمک می‌کند باشد.اگر بخواهم ساده‌تر بگویم: شما در این بخش از تحلیل پستل باید به این فکر کنید که چگونه می‌شود با فناوری‌های جدید، مشتری‌های بیشتر پیدا کنید یا اینکه چگونه برای مشتری‌های خود تجربه بهتر بسازید.

عوامل قانونی (Legal Factors)

بعضی از قوانین کشور مثل قانون کار، قانون مالیات، تأمین اجتماعی، قانون تجارت، قانون کپی‌رایت و قانون حمایت از مصرف‌کننده و یا هر قانونی که مربوط به کسب‌وکار است و در گروه عوامل سیاسی جای نمی‌گیرد، جزو عوامل قانونی است.

عوامل محیط زیستی (Environmental Factors)

تحلیل اطلاعاتی در مورد شرایط آب و هوایی، بارش برف و باران، آلودگی هوا، گازهای گلخانه‌ای و هر نوع مسئله زیست‌محیطی و طبیعی که به کسب‌وکار شما مربوط باشد در این بخش از پستل انجام می‌شود.

هستند کسب‌وکارهایی که به شدت از عوامل زیست محیطی تاثیر می‌گیرند. مثلاً یکی از این کسب‌وکارها تورهای گردشکری و آژانس‌های هواپیمایی هستند. آن‌ها گاهی به دلیل وضعیت بد هوا یا بارش برف و باران سفرهایشان لغو می‌شود. در فصل تعطیلات و مناسبت‌ها تقاضای بیشتری دارند و در ماه‌های سرد فروششان کمتر می‌شود. پس نتیجه می‌گیریم که شناخت عوامل زیست محیطی برای آن‌ها از واجبات است! آن‌ها می‌توانند با یک تحلیل ساده پیش‌بینی کنند که در صورت یخبندان و مساعد نبودن هوا، چه تورهایی را می‌توان جایگزین کرد تا دچار خسارت نشوند.